مفهوم عدالت همواره یکی از مهم‌ترین مفاهیم در نظام‏های داخلی و در نظام بین‏الملل بوده است که پس از جنگ جهانی دوم تلاش زیادی برای اجرای آن انجام گرفته است. با این وجود، عدالت در اغلب اوقات شامل حال رهبران، به‌ویژه در کشورهای جهان سوم نشده است. اما با لازم‏الاجرا شدن اساسنامه دیوان کیفری بین‏المللی از سال 2002 میلادی، موجب تحولی اساسی در اجرای عدالت، به‌ویژه در قبال رهبران سیاسی و دارای مصونیت ایجاد شد و موجبات طرح مفهوم عدالت انتقالی را فراهم کرد. مقاله حاضر درصدد تبیین مفهوم عدالت انتقالی، شرایط، اهداف و سازوکارهای آن و همچنین تأثیر اجرای آن در بازگشت صلح و ثبات در جوامع انتقالی است. استدلال اصلی این مقاله نیز این است که اجرای عدالت انتقالی، در جوامع انتقالی، به‌ویژه با استفاده از ترکیب دادگاه‌های داخلی و بین‏المللی ازجمله دیوان کیفری بین‏المللی می‏تواند زمینه‏ساز بازگشت آرامش و ثبات در جوامع انتقالی و در همان حال درس عبرتی برای دیگر رهبران اقتدارگرا و ناقض حقوق بشر شود. Manuscript profile