نقش دما و اهمیت دگرگونی آن باعث شده است که طی چند دهه اخیر توجه جدی به این پدیده آب‌وهوایی شود. روند رو به رشد دما در برخی از مناطق ایران و پیامدهای احتمالی آن منجر به نگرانی جدی برای پژوهشگران و برنامه‌ریزان شده است.هدف از این پژوهش دگرگونی مکانی روند دمای ایران طی چهار دهه اخیر می باشد. برای ارزیابی این روند از پايگاه داده مركز پیش‌بینی میان‌مدت هواسپهر اروپایي (ECMWF) نسخه ERA Interim طی دوره زمانی 1979 - 2015 میلادی با تفکیک مکانی 125/0×125/0 درجه قوسی برای هر ماه با 9966 یاخته استفاده شد. و جهت آشکارسازی روند دما از دو روش ناپارامتریک Mann–Kendall و Sen’s Slope بهره گرفته شد. نتایج نشان داد ، چهار ماه فوریه، مارس، می و اکتبر روند دمایی یک جهته (افزایشی) را تجربه کرده‌اند. بیشینه متوسط آهنگ روند افزایشی کشور مربوط به فصل زمستان و کمینه آن متعلق به فصل پاییز بوده است. در تمامی ماه‌های سال مناطقی از کشور که بین مدار 30 تا 35 درجه شمالی قرار داشته‌اند بیشینه روند معنادار افزایشی را تجربه کرده‌اند. قلمرو مناطق سرد و معتدل کشور بیش از سایر مناطق دستخوش افزایش روند دما بوده‌اند. همچنین روند منفی جنوب شرق و جنوب (سواحل بوشهر) ایران ناشی از چهار دلیل: 1- دگرگونی خرد آب‌وهواشناسی محل؛ 2- افزایش هواویزهای هواسپهری؛ 3- بخارآب قابل بارش و 4- ابرها و دامنه دگرگونی دما، هستند. بیشینه متوسط شیب دمایی کشور با 11/0 درجه سانتی گراد مربوط به ماه فوریه و کمینه آن نیز به با 002/0 درجه سانتی‌گراد در ماه نوامبر اتفاق افتاده است. به‌طورکلی زمستان‌های ایران در حال گرم‌تر شدن است و این امر یک خطر جدی برای کانون‌های برف‌گیر کشور تلقی خواهد شد. Manuscript profile

با ظهور و شدت یافتن پدیده گرمایش جهانی، توسعه راهبردهای کارآمد برای سازگاری با این پدیده امری ضروری قلمداد می‌گردد. این ضرورت در گام نخست درکی مناسبی از آسیب‌پذیری مناطق مختلف از دگرگونی‌های آب و هوایی به دست می‌آورد و متناسب با گنجایش‌های منطقه ایی راهبردهای سازگاری با دگرگونی‌های آب و هوایی را ارائه می‌کند. هدف از این پژوهش شناخت اثر گرمایش جهانی بر تغییرات میزان دماهای فرین بالا طی دهه‌های آینده در قلمرو ایران است. به این منظور داده‌های پایگاه EH5OM برای دوره 2015 تا 2050 میلادی به شکل دیدبانی‌های 3 ساعته (8 بار در روز) تحت سناریو A1B. از مرکز فیزیک ماکس پلانک بارگیری و با استفاده از مدل منطقه ایی REGCM4 ریزپیمانه شدند. سپس داده‌های ساعتی دمای هوا ریزپیمانه نمایی شده با تفکیک مکانی 27/0 × 27/0 درجه قوسی به میانگین روزانه تبدیل شدند که در نتیجه ماتریسی به ابعاد 2140×13140 به-دست آمد. برای شناسایی از روزهای فرین گرم از نمایه انحراف بهنجار شده دما (NTD) بهره بردیم؛ به طوری که داده‌های حاصل از خروجی مدل برحسب مقدار این نمایه و گستره حاکمیت گرما ( ) مرتب گردیدند در گام بعدی 500 روز نخست که شرط ( ) را برآورده کردند در حکم نمونه انتخاب شدند. نتایج نشان داد دورنمای فرین‌های گرم ایران بر اساس روش شبکه عصبی خودسازمانده (SOM) را می‌توان به 9 ناحیه تقسیم نمود. همچنین در دهه‌های آینده بیشینه گرماهای فرین در نیمه غربی و نوار ارتفاعی (کوهستان و کوهپایه) رخ خواهد داد به طوری که فرین‌های دمایی در مناطق یادشده بیشتر از نواحی داخلی و سواحل جنوبی کشور خواهند بود. کمینه رخداد فرین گرم ایران مربوط به ناحیه دشت کویر و پس‌ازآن جنوب شرق کشور می‌باشد. Manuscript profile

پل‌های عابر از عوامل شکل‌گیری ترابُرد نرم در خیابان‌ها و بزرگراه‌های شهرهای بزرگ هستند. هدف این تحقیق پایش و بازیابی آسیب‌پذیری‌ها و آسیب‌رسانی‌های پل‌های عابر برای پیادگان در سطح شهر گسترده تهران بوده است. بر پایه تصاویر گوگل‌ارس 710 پل عابر در سطح شهر تهران شناسایی شد. با تقسیم این سطح به واحدهای برابر بر پایه شبکه‌ای جغرافیایی، فراوانی پل‌های عابر به 62 مورد یعنی به تعداد پل‌های برگزیده (داخل هر واحد یک پل) کاهش یافت. اطلاعات پل‌ها با پرسشنامه‌های طراحی و ارزیابی شده طی چند نوبت بازدید میدانی گردآوری شد. الگوهای نهایی این تحقیق با ترکیب اطلاعات گردآوری شده و داده‌های جوی ماهانه شامل دما، بارش و نم نسبی از پیمونگا‌های داده‌سنجی جوی سطح شهر و پیرامون آن طراحی شد. الگوها نشان دادند که آسیب‌های «لغزندگی پل‌ها برای عابران»، «افزایش پوسیدگی بدنه» و «پوسیدگی اتصالات پل‌ها» از جنوب به شمال شهر تهران افزایش می‌یابد و هماهنگ با آن افزایش «نم نسبی» از جنوب شهر به سمت شمال شرق آن دیده شد. در این میان دو مورد آسیب‌پذیری «خرابی سیم‌ها و کابل‌های برق» و «خرابی آسفالت کف» همخوانی کمتری نشان دادند و در قالب پهنه‌هایی در مناطق مرکزی و شمال شرق تهران نمایان شدند. الگوی «هم‌افزایی همه آسیب‌های پل‌های عابر شهر تهران» نشان داد که بیشترین میزان مجموعه آسیب‌ها در مناطق یک، دو و چهار شهری تهران است. در مجموع نتایج این تحقیق و دیگر پژوهش‌های مرتبط در جهان و ایران نشان می‌دهند که شرایط آب‌وهوایی گرم و خشک در جنوب و شرایط آب‌وهوایی معتدل و نیمه‌خشک در شمال تهران با سازه «پل‌های عابر» سازگاری ندارد و سازه «زیرگذر» سازگارتر، دارای هزینه‌بری کمتر و به لحاظ مسایل اجتماعی و فرهنگی منعطف‌تر است. Manuscript profile