آب وهوا همواره بستر مناسبى براى ایجاد تنش هاى سیاسى و نظامى و به مخاطره افتادن امنیت ملى کشورها فراهم آورده است. تجارب جنگ تحمیلی و سایر جنگ های دنیا نشان داده است علم آب‌ و هواشناسی می‌تواند سرنوشت یک قدرت بزرگ در جنگ را به دست گیرد. لذا در این پژوهش به ارزیابی وضعیت اقلیم دفاعی کشور در مناطق کویری، بیابانی و سواحل مکران با استفاده از مدل تحلیل سلسله مراتبی و شاخص اقلیم نظامی پرداخته شد. بدین منظور از آمار پارامترهاي مختلف هواشناسي 32 ايستگاه همدید در سطح منطقه در طول دوره آماري 30 ساله (2016 -1987) بهره گرفته شد. نتایج حاصل نشان داد در فصل بهار اکثر نواحی شمالی منطقه مورد مطالعه در شرایط اقلیم نظامی خوب و نواحی جنوبی منطقه در شرایط اقلیم نظامی قابل قبول قرار دارند. وضعیت اقلیم نظامی در فصل تابستان در بخش ‌های شمالی منطقه نسبتاً مطلوب بوده و در بخشهای جنوبی به ویژه اواخر فصل تابستان شرایط نامناسب و بی‌نهایت ناخوشایند میگردد، در اوایل فصل پاییز اکثر بخش ‌های شمالی و مرکزی منطقه دارای شرایط عالی و نواحی جنوبی استان های سیستان و استان هرمزگان دارای شرایط نامناسب هستند و در اواخر این فصل، شرایط نامطلوب اقلیم نظامی به ویژه در نواحی شمالی منطقه مشاهده می‌شود و با شروع فصل زمستان شرایط نامطلوب اقلیمی در بخش‌های شمالی منطقه به شدت افزایش می یابد و در اواخر زمستان، استان هرمزگان و نواحی شمال شرقی دارای شرایط قابل ‌قبول و سایر نواحی منطقه مورد مطالعه اکثراً دارای وضعیت خیلی خوب و خوب از نظر اقلیم نظامی هستند. Manuscript profile

امروزه ارتباط اقليم معماري در طراحي جهت سازه هاي ساختماني و تابش انرژي خورشيد كاملاً مشهود است. لذا بهينه سازي جهت اين سازه ها در دوره ي گرم و سرد سال سبب كاهش مصرف انرژي و افزايش بهره وري مي گردد. در اين راستا، پژوهش حاضر سعي دارد ضمن واكاوي شرايط تابشي در همدان، جهت بهينه ساختمان در مواقع گرم با کمترین دريافت انرژي و در مواقع سرد با بیشترین انرژي خورشيدي شناسايي شود. براي نيل به اين هدف و محاسبه ي شدت تابش خورشيدي بر سطوح قائم ساختما ن ها در همدان از برنامه نویسی در نرم افزار Excel و روش محاسباتي كسينوس استيونسون محاسبه و براي تفكيك دوره هاي سرد و گرم از نمودار محاسب دماي مؤثراستفاده شد. نتايج نشان داد كه موقعيت ويژه جغرافيايي همدان شامل قرارگيري آن در نيمه ي غربي كشور، سردسير بودن و همجواري آن با رشته كوه زاگرس- الوند سبب شده است كه در اغلب ماه هاي سال(مگر در تابستان و ميانه ي روز)، نياز به انرژي خورشيدي بالا باشد. همچنين نتايج حاكي از اين است كه مناسب ترين جهت براي نماي ساختمان هاي يك طرفه جهت جنوب با انحراف 15 درجه اي به سمت شرق و غرب است. براي ساختمان هاي دوطرفه جهت شمال- جنوب ايده آلترين جهت است زيرا 6/18درصد انرژي تابيده شده خورشيد مربوط به دوره ي گرم سال و 4/81 درصد انرژي مربوط به دوره سرد سال است. در ساختمان هاي چهارطرفه به ويژه مجتمع هاي طبقاتي و آپارتماني نيز امتداد 75+، 105- ، 165+ و15- بهترين جهات است. در اين جهات، 5/29 درصد از انرژي خورشيدي مربوط به دوره ي گرم سال و 5/70 درصد انرژي به دوره سرد سال تعلق دارد. Manuscript profile