در «قاعدة فرعيه» كه از قواعد مهم فلسفي است، هر چند حكما دربارة «ضرورت ثبوت مثبت له» وفاق دارند، اما «ضرورت ثبوت ثابت» مورد اختلاف نظر فلاسفه واقع شده است. دربارة ثبوت ثابت دو نظريه مطرح شده است؛ از نظر مشهور فلاسفه، ثبوت ثابت ضرورت ندارد و در مقابل، برخي قائل به ضرورت ثبوت ثابتند. ملاصدرا از قائلان به ضرورت ثبوت ثابت است. او نظرية عدم ضرورت ثبوت ثابت را از قائلي ـ بدون ذكر نام ـ نقل كرده است. برخي از شارحان وي، اين نظريه را علاوه بر سيد شريف جرجاني و علامه دواني، به سيد سند نيز نسبت داده‌اند، در حالي كه اين نظريه با آنچه در بيانات سيد سند (در نسخ خطي وي) يافت ميشود، انطباق ندارد و برعكس، وي از قائلين به «ضرورت ثبوت ثابت» است. قول به عدم ضرورت ثبوت ثابت، قول معاصرش، علامه دواني است. در نهايت، در اين نوشتار بيان شده است كه ملاصدرا ضمن استفاده از نظرية سيد سند، نظريه‌يي متفاوت با نظرية وي ارائه داده است. Manuscript profile

در علومي نظير منطق، اصول فقه و فلسفه، در باب مشتق و حقيقت اجزاء تشكيل دهندة آن، دو نظرية اصلي مطرح شده است: تركب مفهومي مشتق و بساطت آن. انتخاب هر يك از اين دو رأي، تفاسير متفاوتي را از مسائل فلسفي بدست ميدهد، لذا فلاسفه، همچون ساير انديشمندان علوم ديني، در گزينش يكي از اين دو رأي، نهايت دقت را بكار برده‌اند. در ميان اين ديدگاهها، سيد سند نظر متفاوتي ارائه كرده و به مجمل بودن مشتق معتقد است. او بر اين باور است كه مشتق، بالقوه (نه بالفعل) از سه جزء تركيب شده است. بررسي آراء ملاصدرا نشان ميدهد كه نظريه‌يي كه با نام سيد سند در آثار ملاصدرا رد شده، با آنچه در بيانات خود سيد سند يافت ميشود، انطباق ندارد. او بيشتر به نظر رقيب سيد سند، يعني محقق دواني، گرايش دارد. Manuscript profile

مسئلة جعل، يكي از مباحث فلسفي است و دربارة متعلق آن (مجعول) سه قول مشهور وجود دارد: برخي معتقدند ماهيت، مجعول است؛ مانند شيخ اشراق و پيروان وي، از جمله علامه دواني. برخي به مجعوليت اتصاف قائلند و برخي نيز وجود را مجعول ميدانند. ملاصدرا مجعوليت ماهيت و اتصاف را رد كرده و وجود را مجعول ميداند. اما پيش از ملاصدرا، سيدسند مجعول را «مفهوم موجود» دانسته است. ملاصدرا مراد سيدسند از «مفهوم موجود» در مسئلة جعل را مفهوم بما هو مفهوم تلقي كرده، نه يك امر حقيقي، بنابرين قول وي را در كنار سه قول مشهور در باب مجعول (بعنوان قولي جداگانه) بيان كرده و آن را نزديك به عقيدة خود ميشمارد. شارحان ملاصدرا نيز بپيروي از وي، مراد سيدسند از «مفهوم موجود» را مفهوم بما هو مفهوم دانسته‌اند، اما مراجعه به اصل (نسخ خطي) آثار سيدسند نشان ميدهد كه اين اسناد با واقعيت تطابق ندارد و مراد او از «مفهوم موجود» در مسئلة مجعوليت، همان وجود حقيقي است نه مفهوم ‌بما‌ هو‌ مفهوم، و از اينرو نظر سيدسند و ملاصدرا تفاوتي ندارند. Manuscript profile