رشد جمعیت، فرآیندهای توسعه شهری و صنعتی در سراسر جهان اتخاذ منابع جایگزین انرژی در زمینه کاهش مصرف سوخت‌های فسیلی و همچنین تأثیرات مضر آنها بر سلامت انسان و محیط‌زیست را اجتناب‌‌ناپذیر کرده‌ است. طی دهه‌های گذشته، گسترش استفاده از انرژی هسته‌ای به عنوان منابع انرژی جایگزین، حکایت از تولید گسترده پسماند رادیواکتیو را دارد و مدیریت صحیح پسماندهای رادیواکتیو را به چالشی حیاتی برای جامعه جهانی مبدل ساخته است. مطالعه حاضر نوعی مطالعه مروری است که اصول و فرآیندهای مدیریت پسماندهای رادیواکتیو و عوامل موثر در مکان‌یابی سایت‌های دفن پسماندهای رادیواکتیو را مورد واکاوی قرار می‌دهد، و بر طراحی موانع چندگانه مهندسی-طبیعی و اتخاذ برنامه‌های کنترلی-نظارتی همراه با الزامات قانونی در راستای دفع بهینه پسماندهای رادیواکتیو تأکید می‌ورزد تا ضمن اخذ راهبردهای کارا به ابعاد مختلف پایداری در تمامی ابعاد محیط‌زیستی، اجتماعی و اقتصادی توجه شود. نتایج مطالعه حاکی از آن است که فرآیندهای آمایش و تثبیت پسماندهای خطرناک، ارزیابی ریسک، مکانیابی سایت دفن، ایمنی طولانی مدت سایت‌های دفن، طراحی سازه‌های مقاوم، اتخاذ سیستم موانع چندگانه مهندسی- طبیعی، طراحی برنامه‌های پایش و نظارتی می‌تواند میزان آسیب‌پذیری انسان و محیط زیست را از سایت‌های دفن پسماندهای رادیواکتیو کاهش دهد و به عنوان چارچوب موثر در مدیریت پسماندهای رادیواکتیو توسط طراحان، برنامه‌ریزان و مهندسان به کار گرفته شود. Manuscript profile