بروز خلاقيت در سازمان‌ها در حل موفقيت‌آميز مسائل، بقاي اين سازمان‌ها و رسيدن به نقطه مطلوب رقابت‌پذيري و بهره‌وري صنعتي تأثير قابل‌توجهي خواهد داشت. از طرفي سازمان‌هاي صنعتي با رويکرد تمركززدايي سازماني در قالب واگذاري اختيارات از سوي مديران به سطوح پايين‌تر درصدد هستند تا به كارايي اقتصادي، خلاقيت و در نهايت بهره‌وري بالاتر دست يابند. در اين مقاله با توجه به طبقه‌بندي هانسن از راهبردهاي عدم تمرکز، هم‌پاياني (استفاده از فناوري‌ها، روش‌ها و منابع متفاوتي را براي دستيابي به يک نتيجه مشخص برتر و خلاقانه) به‌عنوان يکي از راهبردهاي ضعيف عدم تمرکز محسوب شده است. با نظر به تحقيقات انجام‌شده در زمينه خلاقيت و هم‌پاياني مشاهده مي‌شود که محققان زيادي به اهميت هم‌پاياني (رويکردي از مديريت تمرکززدا) به‌عنوان يکي از ويژگي‌هاي سيستم باز براي تقويت خلاقيت، ارتقاي رقابت‌پذيري و بهره‌وري اشاره کرده‌اند. اما تحقيق جامعي به‌صورت ويژه در ارتباط با رابطه‌ هم‌پاياني و خلاقيت در موضوع سازمان‌‌هاي صنعتي مشاهده نشده است. در اين تحقيق با بررسي مطالعات گذشته در ارتباط با «مديريت تمرکززدا و هم‌پاياني» و رابطه‌ «هم‌پاياني و خلاقيت» تلاش گرديده تا با استفاده از روش تحليل محتوا يک دسته‌بندي جديدي از کاربردهاي هم‌پاياني در سازمان که منجر به نتايج خلاق و بهره‌وري مي‌گردند، ارائه گردد. با مرور و بررسي نظريات محققين مختلف در ارتباط با موضوع مديريت تمرکززدا، هم پاياني و خلاقيت، نتيجه تحقيق در قالب دو بعد «هم‌پاياني و فرايند کاري» و «هم‌پاياني و ساختار» همراه با مؤلفه‌هاي مربوطه تقسيم‌بندي شد. Manuscript profile

با توجه به اهمیت خلاقیت در بقای موفقیت آمیز سازمان‌ها، این پژوهش معطوف به چیستی جو سازمانی خلاق، انجام شده است. بنابراین، چیستی جو سازمانی خلاق با رویکرد اکتشافی بر محور ادبیات علمی چندگانه معتبر در عرصه سازمان مورد بررسی قرار گرفت که منجر به اکتشاف ابعاد جو سازمانی خلاق شد. مبتنی بر ابعاد اکتشافی، پرسشنامه سنجش ابعاد تهیه و تنظیم و میان افراد نمونه که پژوهش‌گران سازمان‌های تحقیق و توسعه علوم پایه هستند، توزیع، تکمیل و جمع‌آوری شد. تحلیل داده‌‌های حاصل از پرسشنامه‌‌ها با استفاده از روش‌های تحلیل عاملی اکتشافی، تحلیل عاملی تاییدی، روایی هم‌گرا، روایی واگرا و سازگاری درونی، نشان می‌دهد که در محیط تحقیق و توسعه کشور، ابعاد پنج‌گانه آزادی، اعتماد، منابع، تشویق و تعامل در سنجش و اندازه گیری مفهوم جو سازمانی خلاق موثر هستند. ‌هم‌چنین بررسی وضعیت موجود جو سازمان‌های مورد مطالعه بر اساس ابعاد پنج‌گانه نشان می‌دهد که از میان سطوح سه-گانه جو سازمانی (خلاق، متوسط و غیر خلاق) از وضعیتی متوسط برخوردار هستند. ابعاد جو این سازمان‌ها از بیش‌‌ترین تا کم‌‌ترین فاصله با جو سازمانی خلاق عبارتند از تشویق، منابع، اعتماد، تعامل و آزادی. Manuscript profile