Iranian Journal of Geology
,
Issue41,Year
0
,
Spring
2017
ريزگرد توده اي از ذرات جامد در مقياس ميکرون است که در هوا پخش مي شود و اثرات زيانبار زیستمحیطی، اجتماعي و اقتصادي بسيار از خود برجاي مي گذارد. در سال هاي اخير، در آسمان ايران بهویژه مناطق جنوبي و غربي، ريزگردها بهطور گسترده اي ظاهر شده و در برخي موارد غلظت آلاينده More
ريزگرد توده اي از ذرات جامد در مقياس ميکرون است که در هوا پخش مي شود و اثرات زيانبار زیستمحیطی، اجتماعي و اقتصادي بسيار از خود برجاي مي گذارد. در سال هاي اخير، در آسمان ايران بهویژه مناطق جنوبي و غربي، ريزگردها بهطور گسترده اي ظاهر شده و در برخي موارد غلظت آلاينده هاي ناشي از آنها تا 66 برابر حد مجاز هم رسيده است. بهمنظور آگاهي از ويژگي هاي بافتي، کانیشناسی و ترکيب شيميايي ريزگردها در اهواز نمونه هايي از رسوبات برجاي مانده از توفان هاي گرد و غبار اين کلانشهر در تابستان 1393 جمعآوری و مورد بررسي قرار گرفت. نتايج دانه سنجي نشان مي دهد که اين نمونه ها از 50/11 درصد ماسه بسيار دانهریز، 61 درصد سيلت و 50/27 درصد رس تشکيل شده و از نظر بافتي در محدوده سيلت (رده Z) و سيلت ماسه اي (رده sZ) قرار مي گيرند. ميانگين اندازه دانه ها 10/6+ في (سيلت متوسط)، انحراف معيار 17/2 في (جورشدگي بسيار بد)، کج شدگي مثبت (14/0+) و کشيدگي پهن (71/0) تعيين گرديد. با توجه به شکل منحني تجمعي، دامنه تغييرات اندازه دانه ها و پارامترهاي آماري، نمونه-هاي مورد مطالعه در گروه لُس هاي سيلتي قرار مي گيرند. کاني هاي اصلي موجود در بخش درشت تر ريزگردها را کاني-هاي روشن بهویژه کوارتز، فلدسپات، کلسيت و ژيپس تشکيل مي دهند که با درصد کمي از کاني هاي تيره مثل پيروکسن، گوتيت، هورنبلند و بيوتيت همراه هستند. این ترکيب بيانگر فراواني تکتوسيليکات ها و آلومينوسيليکات ها در خاستگاه ریزگردها است که عمدتاً از بيابان هاي عراق و عربستان منشأ گرفته اند. در نمودارهاي پراش اشعه ايکس هم رس هايي از نوع کائولينيت، پالي گورسکيت و کلريت شناخته شدند که شرايط آب و هوايي خشک و محيط قليايي منشأ این ذرات را تأیید مي کنند. پایش توفان های نیمه دوم سال 1393 از یک تغییر مشخص در منشأ ریزگردها به کانون های داخل کشور حکایت می کند که ضرورت بررسی مداوم این پدیده را گوشزد می کند. نتايج طیفسنجی جذب اتمي و فلورسانس اشعه ايکس نشان مي دهند که سيليسيم، آلومينيم و آهن فراوان ترين عناصر موجود در گرد و غبار اهواز هستند. محاسبه ضریب غنیشدگی برخی از عناصر کمیاب هم حاکی از غلظت بالا و منشأ غیرطبیعی بعضی فلزهاي سنگين مثل نيکل، کبالت، کادميم و روی در ريزگردهای مورد مطالعه است.
Manuscript profile
Rimag
Rimag is an integrated platform to accomplish all scientific journal requirements such as submission, evaluation, reviewing, editing, DOI assignment and publishing in the web.