انوشتار حاضر به دلیل ایجاد درک و دانشی کاربردی برای مسئولان و مدیران استان تهران در زمینه شناسایی و سطح بندی موانع کلیدی بر تحقق-پذیری طرح های آمایش سرزمین در استان تهران، ازنظر هدف گذاری کاربردی و از منظر روش جمع آوری داده ، توصیفی از نوع پیمایشی است. براي انجام اين پژوهش با بررسي جامع و همچنين با استفاده ازنظر خبرگان و متخصصان، 22 عامل مؤثر با استفاده از روش تحلیل ساختاری آینده پژوهی از بین 64 متغیر برای مدل یابی موانع موثر در تحقق‌پذیری طرح‌های آمایش سرزمین شناسايي شدند. سپس با استفاده از تكنيك تلفیقی مدل سازي ساختاري تفسيري و با استفاده از ابزار پرسشنامه، عوامل در هشت گروه سطح‌بندی شدند. در ادامه، پس از مشخص شدن سطوح هريك از عوامل و همچنين با درنظرگرفتن ماتريس در دسترس‌پذیری نهايي، مدل نهايي ساختاری- تفسيري ترسیم‌شده است .بر اساس نتايج، عواملي مانند تعدد قوانین و مقررات در ارتباط با آمایش سرزمین، عدم وجود برنامه ریزی راهبردی نهادی در ارتباط با آمایش سرزمین استان، ضعف طرح و برنامه های آمایشی تهیه‌شده در ارائه الگویی کارآمد برای توسعه پایدار یکپارچه مناطق مختلف استان، عدم حضور ذینفعان و ذی‌نفوذان در فرایند تصمیم گیری و تصمیم سازی در بخش آمایش سرزمین، فقدان قواعد و مقررات مناسب و تفکر نظامند و نهادینه برای مدیریت سرزمین و روشن نبودن جايگاه طرح آمايش استان در نظام برنامه‌ریزی استان تهران جزو متغیر های کلیدی و تأثیرگذار بر عدم تحقق پذیری طرح-های آمایش سرزمین در استان تهران به شمار می روند. Manuscript profile

طی سالهای اخیر بر اثر خشکسالی های ایجاد شده و به تبع تغییر در مقادیر عناصر اقلیمی، میزان آبدهی رودخانه جراحی نیز تغییر کرده است. تحقیق حاضر بر روی بخشی از زیر حوضه رودخانه جراحی در جنوب استان خوزستان انجام شده است، که به بررسی تأثیر عناصر اقلیمی بر آبدهی رودخانه در منطقه می پردازد. بر همین اساس در این تحقیق اقدام به بررسی نوسانات عناصر اقلیمی (با تاکید بر دما و بارش) و وضعیت هیدرولوژیکی منطقه تحت آزمون ناپارامتری من- کندال و تخمینگر سن در نرم افزار MAKESENS شده است. به منظور نیل به اهداف تحقیق، نوسانات دما و بارش برای دوره آماری سی ساله (1392-1362) بررسی و مشخص شد که روند نوسانات دما در منطقه صعودی بوده و آماره من- کندال در حدود 21/2 و مقدار نمایه تخمینگر سن 3/0 بوده است، که هر دو در سطح 95 درصد معنی دار بوده است. به طورکلی نوسانات بارش در منطقه روند منفی داشته که این امر نشان دهنده کاهش نزولات جوی در منطقه است. هر چند که این نوسانات تحت هیچکدام از روش های ناپارامتری بررسی شده معنی دار نبوده اند. نوسانات دبی در همه ایستگاه‌های مورد مطالعه روند نزولی داشته است، که این روندها برای آزمون آماره من- کندال به طور متوسط در حدود 4/2- و برای نمایه تخمینگر سن در حدود 22/1- بوده است و در سطوح 95 و 99 درصد معنی دار بوده اند. بر اساس نتایج این تحقیق می توان گفت روند افزایشی نوسانات دما در منطقه و همچنین روند کاهشی میزان بارندگی در این دوره بر کاهش دبی رودخانه تا حدود زیادی تأثیر گذاشته است. Manuscript profile

این مقاله به بررسی نقش میکروکلیمایی ساخت‌وسازهای بی‌رویه در یک دهه اخیر بر افزایش دمای سطحی و تشدید جزیره گرمایی در منطقه یک تهران می‌پردازد. از داده‌های ایستگاه شمیرانات و داده‌های سنجش آلودگی هوای اقدسیه در دوره آماری 12 ساله استفاده شد. برای آشکارسازی نقش کاهش پوشش گیاهی بر دمای سطحی از تصاویر ماهواره لندست 8 استفاده گردید. نتایج نشان داد که در منطقه 1 به دلیل ساخت‌وسازهای غیراصولی و بدون ضابطه در چند دهه اخیر، پوشش گیاهی از بین رفته، درختان منطقه قطع‌شده یا در توسعه فضای سبز استاندارد لازم رعایت نشده است. دو ناحیه گرم یا همان جزیره گرمایی با دمای سطحی بالا در حال شکل‌گیری و توسعه بر روی سایر بخش‌های هم‌جوار است. نیمه شرقی منطقه 1 بخصوص بخش جنوب شرقی آن به‌عنوان یک بخش بسیار گرم در تمام فصول خودنمایی می‌کند. در فصول گرم دمای سطحی در این ناحیه بسیار افزایش می یابد. درصورتی‌که بخش میانی که هنوز توانسته تا حدود زیادی فضای سبز خود را حفظ کند از شرایط بهتری برخوردار است. بااین‌همه به دلیل رشد لجام‌گسیخته ساخت‌وسازها در یک دهه اخیر دماهای حداقل (صبحگاهی) بخصوص در فصول سرد به‌سرعت و با شیب زیادی در حال افزایش است. همچنین، مقادیر ریز گردها بخصوص PM10 و PM2 در منطقه یک در حال افزایش است. تشدید جزیره گرمایی سبب شده است بادهای جنوب غرب تا جنوب و جنوب شرقی در تمام ماه‌های سال تشدید شده و ریزگردها از بخش‌های جنوبی شهر تهران و پهنه های بایر اطراف بر روی این منطقه منتقل‌شده و این منطقه را بخصوص در ماه‌های سرد سال جزء مناطق آلوده تهران قرار داده است. هدف این پژوهش بررسی نقش تغییر در کاربری اراضی و قطع درختان و از بین رفتن پوشش گیاهی در تغییر در دمای سطحی و جزیره گرمایی منطقه یک شهری تهران است. Manuscript profile