Manuscript ID : modiryatfarda-51663 Visit : 41 Page: 97 - 114

Article Type: Original Research

Examining the dimensions of parental educational assistance to enable online education in times of crisis in the era of smart technologies

Subject Areas :

Mahnaz Por Jafari shir Joposht ¹ , zohreh shakibaei ² , Hajar Zarei ³

1 - 1. PhD student in educational management, Tonekabon branch, Islamic Azad University, Tonekabon, Iran.
2 - Associate Professor Department of Educational Sciences, Tonekabon Branch, Islamic Azad University, Tonekabon, Iran
3 - 3. Assistant Professor Department of Knowledge and Information Science, Tonekabon Branch, Islamic Azad University, Tonekabon, Iran

Received: 2023-11-19 Accepted : 2024-02-13 Published : 2025-02-02

Keywords: parental educational assistance, educational empowerment, online, Critical conditions, Hybrid approach.,

Abstract :

Objective: This study was conducted with the aim of investigating and prioritizing the dimensions of parental educational assistance in order to empower online education in times of crisis. Necessity: Paying attention to educational empowerment is one of the important goals of human resource management in organizations and one of the approaches considered in virtual education of employees. Educational empowerment is one of the key aspects for any organization. Today, the development and success of organizations in the long term depends on the benefit of current competencies and the development of employee competencies. Through education and development, individuals in the organization can increase their knowledge, abilities, and skills so that they can perform their duties effectively. Methodology: The present study is an applied study in terms of its purpose and a quantitative study in terms of the nature of the data. In order to analyze the data in this study, in the first stage, a fuzzy Delphi technique questionnaire was used using a scale with a fuzzy spectrum of 7 degrees (completely unimportant to completely important). Then, the modified item questionnaire from the previous section was used for exploratory and confirmatory factor analysis. Then, the BWM technique questionnaire was used to prioritize the dimensions of the research. Findings: First, based on the research literature and specialized interviews conducted, a total of 168 initial components were identified. Then, according to the opinions of experts, the components were screened using the fuzzy Delphi method, and finally 18 components were confirmed. Next, the exploratory factor analysis method was used to identify and discover the main dimensions of the research, and the components were categorized into 6 dimensions or factors. Finally, the dimensions were prioritized using the best-worst method, and the following were prioritized: personal capabilities, educational capabilities, cyberspace support, support and evaluation and monitoring, social interaction capabilities, and production capabilities. Conclusion: The results showed that personal capabilities play an effective role in achieving the goals of parental educational assistance. The results also showed that parents who have the necessary capabilities in teaching in terms of skills and awareness of its diversity are more successful in helping the educational system through educational assistance.

References:

ابیلی، خدایار؛ مصطفوی، زینب السادات و نارنجی ثانی، فاطمه. (1397)، شناسایی شایستگی‌های دستیاران آموزشی در فرآیند یاددهی-یادگیری الکترونیکی: پژوهشی کیفی، فصلنامه آموزش و توسعه منابع انسانی، 5(16)،20-1.
احمدی آذر سنگان، زینب؛ محمدی، فائقه و محمودی، فیروز. (1399)، تولید محتوای الکترونیکی با استفاده از منابع آموزشی موجود در وب برای تدریس کلاسی در مدارس هوشمند ابتدایی شهر تبریز: چالشها و راهکارها، دوفصلنامه نظریه و عمل در برنامه درسی، ۸ (۱۶)، ۳۶۴-۳۳۳.
اشرف زاده، توحید؛ مصرآبادی، جواد؛ یاری قلی، بهبود و شیخ علیزاده، سیاوش. (1402). اثربخشی یادگیری الکترونیک بر عملکرد تحصیلی با رویکرد فراتحلیل. نشریه علمی فناوری آموزش، 17(3)، 525-540.
اکبری، عباس. (1396)، رابطه شیوه های جذب و مشارکت خانواده با پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان دوره ابتدایی مدارس دخترانه شهرستان آمل (پایان نامه کارشناسی ارشد). دانشگاه پیام نور استان تهران، مرکز پیام نور پردیس، تهران، ایران.
آمیقی رودسری، مریم و شریفیان جزی، فریدون. (1398). بررسی موانع تعامل اولیا با معلمان با تأکید بر جایگاه معلم، والدین و مدیریت مدرسه. علوم تربیتی و آموزش و پرورش، 2(11)، 54-59.
آهی، قاسم. (1394)، مدل یابی پیامدهای تحصیلی دانش‌آموزان مقطع دبیرستان با توجه به اثرات درگیری تحصیلی والدین (پایان نامه دکتری). دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران.
ایمانی، جواد؛ باقری، مهدی؛ جعفری، پریوش و قورچیان، نادر قلی. (1396)، بررسی مؤلفه‌ها و شاخص‌های اثربخشی مدارس متوسطه دوم استان هرمزگان برای ارائه مدل در راستای بهبود سیستم‌ آموزشی مدارس، پژوهش‌های رهبری و مدیریت آموزشی، 4(14)، 61-25.
ایمانی، مهدی. (1402). بررسی تاثیر سرمایه اجتماعی بر توانمندسازی کارکنان کارخانجات چینی مقصود شهر مشهد. علوم جغرافیایی (جغرافیای کاربردی)، بیات، محسن و افتخاری، جابر. (1401)، کیفیت بخشی به آموزش معلمان با سودبردن از راهبردها و اصول تجویزی تدریس اثربخش. دو فصلنامه مطالعات آموزشی نما آجا، ۲۰ (2)،۴۳-55.
پورحیدر، رحیمه؛ سامری، مریم؛ حسنی، محمد و مرتضی نژاد، نیلوفر. (1400). تحلیل نقش ارزشیاب عملکرد معلمان در اثربخشی مدرسه با میانجی‌گری اشتیاق شغلی، احساس عدالت و اعتماد سازمانی. نشریه مديريت بر آموزش سازمانها، ۱۰(۴)،۱۴۱-۱۶۵.
Ainsworth, S. Oldfield, J., 2019. Quantifying teacher resilience: Context matters. Teaching and Teacher Education, 82, pp.117-128.
Bartoletti, R., 2016. Learning through design: MOOC development as a method for exploring teaching methods. Current Issues in Emerging eLearning, 3(1), p.2.
Murphy, M. (2019). On the same page: collaborative research assignment design with graduate teaching assistants. Reference Services Review, 47(3), 343-358.
Aisner, L. Y. (2019). Smart" education system for digital society. In В сборнике: Проблемы современной аграрной науки. Материалы международной научной конференции (pp. 368-371).
Assante, D., Caforio, A., Flamini, M., & Romano, E. (2019, April). Smart Education in the context of Industry 4.0. In 2019 IEEE Global Engineering Education Conference (EDUCON) (pp. 1140-1145). IEEE.
Chen, X., Zou, D., Cheng, G., Xie, H., & Jong, M. (2023). Blockchain in smart education: Contributors, collaborations, applications and research topics. Education and Information Technologies, 28(4), 4597-4627.
Collet, V. S., & Peñaflorida, J. (2020). Lesson study as transformative learning for international graduate teaching assistants:“It's like we have a second life”. International Journal for Lesson & Learning Studies, 10(1), 3-15.
Cui, Q. (2023). Multimedia Teaching for Applied Linguistic Smart Education System. International Journal of Human–Computer Interaction, 39(1), 272-281.
Dmitrenko, N. Y., Voloshyna, O. V., Kizim, S. S., Mnyshenko, K. V., & Nahorniak, S. V. (2023, March). Smart education in the prospective teachers' training. In CTE Workshop Proceedings (Vol. 10, pp. 414-429).
Gupta, B. B., Gaurav, A., & Panigrahi, P. K. (2023). Analysis of the development of sustainable entrepreneurship practices through knowledge and smart innovative based education system. International Entrepreneurship and Management Journal, 19(2), 923-940.
Khan, M. M., Rahman, S. T., & Islam, S. T. A. (2021). Online education system in Bangladesh during COVID-19 pandemic. Creative Education, 12(2), 441-452.
Murphy, M. (2019). On the same page: collaborative research assignment design with graduate teaching assistants. Reference Services Review, 47(3), 343-358.
Shu, X., & Gu, X. (2023). An empirical study of A smart education model enabled by the edu-metaverse to enhance better learning outcomes for students. Systems, 11(2), 75.
Singh, H., & Miah, S. J. (2020). Smart education literature: A theoretical analysis. Education and Information Technologies, 25(4), 3299-3328.
Stojanović, D., Bogdanović, Z., Petrović, L., Mitrović, S., & Labus, A. (2023). Empowering learning process in secondary education using pervasive technologies. Interactive Learning Environments, 31(2), 779-792.

Full-Text:

University Archives

Examining the dimensions of parental educational assistance to enable online education in times of crisis in the era of smart technologies

Mahnaz Por Jafari shir Joposht1 | Zohreh Shakibaei2* | Hajar Zarei3

1. PhD student in Educational Management, Tonekabon Branch, Islamic Azad University, Tonekabon, Iran. 0009-0008-8420-3089

2. *Corresponding author: Associate Professor Department of Educational Sciences, Tonekabon Branch, Islamic Azad University, Tonekabon, Iran. 0000-0002-1538-5498

3. Assistant Professor, Department of Knowledge and Information Science, Tonekabon Branch, Islamic Azad University, Tonekabon, Iran. 0000-0002-8524-5650

Article Info

ABSTRACT

Article type:

Research Article

Article history:

Received: 18 March 2021

Revised: 10 June 2021

Accepted: 16 June 2021

Keywords:

parental educational assistance,

educational empowerment,

online,

Critical conditions,

Hybrid approach.

Objective: This study was conducted with the aim of investigating and prioritizing the dimensions of parental educational assistance in order to empower online education in times of crisis.

Necessity: Paying attention to educational empowerment is one of the important goals of human resource management in organizations and one of the approaches considered in virtual education of employees. Educational empowerment is one of the key aspects for any organization. Today, the development and success of organizations in the long term depends on the benefit of current competencies and the development of employee competencies. Through education and development, individuals in the organization can increase their knowledge, abilities, and skills so that they can perform their duties effectively.

Methodology: The present study is an applied study in terms of its purpose and a quantitative study in terms of the nature of the data. In order to analyze the data in this study, in the first stage, a fuzzy Delphi technique questionnaire was used using a scale with a fuzzy spectrum of 7 degrees (completely unimportant to completely important). Then, the modified item questionnaire from the previous section was used for exploratory and confirmatory factor analysis. Then, the BWM technique questionnaire was used to prioritize the dimensions of the research.

Findings: First, based on the research literature and specialized interviews conducted, a total of 168 initial components were identified. Then, according to the opinions of experts, the components were screened using the fuzzy Delphi method, and finally 18 components were confirmed. Next, the exploratory factor analysis method was used to identify and discover the main dimensions of the research, and the components were categorized into 6 dimensions or factors. Finally, the dimensions were prioritized using the best-worst method, and the following were prioritized: personal capabilities, educational capabilities, cyberspace support, support and evaluation and monitoring, social interaction capabilities, and production capabilities.

Conclusion: The results showed that personal capabilities play an effective role in achieving the goals of parental educational assistance. The results also showed that parents who have the necessary capabilities in teaching in terms of skills and awareness of its diversity are more successful in helping the educational system through educational assistance.

Cite this article: Por Jafari shir Joposht, Mahnaz., Shakibaei, Zohreh., & Zarei, Hajar. (2024). Examining the dimensions of parental educational assistance to enable online education in times of crisis in the era of smart technologies. Academic Librarianship and Information Research, 54 (4), 1-20.

بررسی ابعاد دستیاری آموزشی والدین به منظور توانمندسازی آموزش آنلاین در مواقع بحرانی در عصر فناوری‌های هوشمند

مهناز پورجعفری شیرجوپشت¹| زهره شکیبایی*²| هاجر زارعی ³|

چکیده

هدف: این تحقیق با هدف بررسی و اولویت بندی ابعاد دستیاری آموزشی والدین به منظور توانمندسازی آموزش آنلاین در مواقع بحرانی انجام شده است.

ضرورت: توجه به توانمندسازی آموزش از اهداف مهم مدیریت منابع انسانی در سازمان‌ها و از رویکردهای مورد توجه آموزش مجازی کارکنان است. توانمندسازی آموزش یکی از جنبه‌های کلیدی برای هر سازمانی است امروزه توسعه و موفقیت سازمان‌ها در بلندمدت در بهره‌مندی از شایستگی‌های فعلی و توسعة صلاحیت‌های کارکنان وابسته است از طریق آموزش و توسعه، افراد در سازمان می‌توانند دانش، توانایی و مهارت‌های خود را افزایش دهند تا بتوانند کارهای خود را به طور مؤثر انجام دهند.

روش‌شناسی: ‎تحقیق حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت داده ها یک تحقیق کمی است. به منظور تحلیل داده ها در این پژوهش در مرحله اول از پرسشنامه تکنیک دلفی فازی با استفاده از مقیاس با طیف فازی 7 درجه (کاملاً بی‌اهمیت تا کاملاً با اهمیت) استفاده شد. سپس از پرسشنامه گویه‌ای اصلاح شده بخش قبلی جهت تحلیل عاملی اکتشافی و تأییدی استفاده شد. سپس پرسشنامه تکنیک BWM جهت اولویت‌بندی ابعاد تحقیق استفاده شد.

یافته‌ها: ابتدا بر اساس ادبیات پژوهش و مصاحبه‌های تخصصی انجام شده در مجموع 168 مؤلفه اولیه شناسایی شد. سپس طبق نظر خبرگان با استفاده از روش دلفی فازی مؤلفه ها غربال شدند که در نهایت 18مؤلفه تایید گردید. در ادامه به منظور شناسايي و کشف ابعاد اصلي تحقيق از روش تحليل عاملي اکتشافي استفاده شد و مؤلفه‌ها در قالب ۶ بعد یا عامل دسته بندی شدند. در نهایت اولویت بندی ابعاد به روش بهترین- بدترین انجام شد و به ترتیب توانمندی فردی، توانمندی تدریس، پشتیبانی‌فضای مجازی، پشتیبانی و ارزیابی و نظارت، توانمندی تعامل اجتماعی و توانمندی تولید در اولویت قرار گرفتند.

نتیجه‌گیری: نتایج نشان داد که توانمندی های فردی نقش مؤثری در دستیابی به اهداف دستیاری آموزشی در بین والدین دارد. همچنین نتایج نشان داد که والدینی که توانمندی لازم در تدریس را از نظر مهارتی و آگاهی از چند و چون آن داشته باشند، در کمک به نظام آموزشی از طریق دستیاری آموزشی موفق‌تر هستد

کلیدواژه‌ها: دستیاری آموزشی والدین، توانمندسازی آموزش، آنلاین، مواقع بحرانی، رویکرد آمیخته

استناد: پورجعفری شیرجوپشت ، مهناز؛ شکیبایی، زهره ؛ زارعی، هاجر (1403). بررسی ابعاد دستیاری آموزشی والدین به منظور توانمندسازی آموزش آنلاین در مواقع بحرانی در عصر فناوری‌های هوشمند.

دریافت مقاله: 28/08/1402 پذیرش مقاله: 24/11/1402

مقدمه

آموزش و پرورش یکی از سازمان‌های مهم اجتماعی است که دانش‌آموزان را برای ایفای نقش مناسب در جامعه آینده آماده می‌کند (ایمانی و همکاران، 1396؛ مدد لو و همکاران، 1398؛ الفرز⁴ و همکاران، 2012). دغدغه اندیشمندان حوزه تعلیم و تربیت همواره شناسایی مدارسی بوده است که بتوانند به بهترین نحو ممکن از انجام این مهم برآیند (گوهري و همکاران، 1394؛ الدر و جپسن⁵ ، 2014). مفهوم توانمندسازی بخش جدایی‌ناپذیری از سیاست‌های حوزه تعلیم و تربیت تبدیل شده است (دانیدا⁶، 2004؛ بوش⁷، 2016). توانمندسازی مدارس یکی از ضروری ترین اقدامات مناسب و عامل نجات بخش در شرایط امروزی تلقی شده که می تواند موفقیت سازمان‌ها را تضمین نماید. توانمندسازی مدیران و معلمان باعث افزایش عملکرد، کاهش هزینه‌ها، حل اثربخش مشکلات و هماهنگی بیشتر در انجام کارها می‌شود (اسپریتزر⁸، 2008).

آموزش الکترونيکي روش نويني براي فرآیند آموزش و يادگيري دانش‌آموزان مي‌باشد (تربتی نژاد و همکاران، 1401) و يك پيامد اساسي از توسعه فناوري اطلاعات و ارتباطات مي باشد. تمام عناصر درگير در فرآیند آموزش و يادگيري به منظور توليد خروجي مطلوب تا حد زيادي بر نتايج آموزش تأثير مي گذارند. با اين حال ايجاد محيط آموزش الکترونيکي مؤثر مستلزم فراهم آوردن عوامل زيادي از جمله آمادگي فناوري، آمادگي مدارس و جامعه مي باشد (شه پناه و همکاران، 1396). ورود فناوری های اطلاعات و ارتباطات سبب شده است که مدارس درباره نقش های سنتی خود تجدید نظر کرده و ساختارهای سازمانی جدید را ایجاد کنند (نارنجی ثانی و همکاران، 1393؛ مارتینز- آرجیلیس⁹ و همکاران، 2010). نتیجه این تغییر ساختار خلق مدل جدیدی از نظام آموزشی تحت عنوان آموزش الکترونیکی شده است. این شیوه از آموزش، ابزار مهمی در آموزش عصر دیجیتال محسوب شده و سبب ایجاد محیط یادگیری مبتنی بر یادگیرنده، انعطاف‌پذیری در روش‌های یادگیری (بیلی و همکاران، 1397؛ شوپووا¹⁰، 2012). و معرفی تغییرات فرآیند تدریس و یادگیری در نظام آموزشی مدارس شده است (ونكاتارامان و سیواكومار¹¹، 2015).

در مدارس آنلاین دانش‌آموز از محتواي الکترونيکي که معلم توليد مي‌کند، استفاده می‌نماید. ارتباط والدین با مدرسه به صورت آنلاين است. آن‌ها قادرند با مدير مدرسه يا معلمان ارتباط برقرار کنند و از وضعيت تحصيلي فرزندشان اطلاع کسب نمایند (سلطاني¹²، 2012). دوره‌های آموزشی آنلاین نیازمند معلم‌هایی است که برای آماده شدن و برگزاری دوره، توجه دقیق و زمان بیشتری را صرف نمایند. از سوی دیگر بررسی پژوهش‌های انجام شده نشان می‌دهد که موفقیت بسیاری از دوره‌های آموزشی آنلاین بسیار پایین است و بسیاری از دانش‌آموزان پس از چند هفته مطالعه، علاقه‌مندی و اشتیاق خود را برای حضور در دوره‌های آموزشی آنلاین را از دست می‌دهند (رای و چانراو¹³، 2016). و دوره‌های آموزشی آنلاین با مسائلی مانند دسترسی، محتوا، کیفیت آموزش، اعتبار دوره، مسائل مربوط به تعلیم و تربیت، مشارکت ضعیف دانش‌آموزان روبه‌رو است. محققان پیشنهادهایی مختلفی برای حل چالش‌های دوره های مذکور و بهبود کیفیت آن ارائه نموده‌اند (بارتولیتی¹⁴، 2016). در آموزش و پرورش مسئوليت‌پذيري براي پيشرفت دانش‌آموز بايد بين معلم، دانش‌آموز و والدين به طور مساوي تقسيم شود. اگرچه، هر سه عوامل در پيشرفت دانش‌آموز سهيم هستند، متاسفانه وظيفه دشوار به دوش کشيدن اين بار بزرگ تنها به عهده معلم گذاشته شده است. تا زماني که دانش‌آموز و والدين سهم‌شان را در اقدامات متعادل به عهده نگيرند، معلم نمي‌تواند آموزش را درست انجام دهد. توقع معلم از والدين بيشتر است. والدين رابطه‌اي دائمی با دانش‌آموز دارند و به همين دلیل، کنترلي گسترده بر فرزندانشان دارند. معلم باید به بهترين حالت والدين را در دايره مسئوليت‌ها داخل کند، بدون اين که زمان زيادي از آن‌ها بگيرد.

ساختار این پژوهش به این شرح می‌باشد. در بخش دوم مرور ادبیات مطرح می‌گردد. در بخش سوم روش تحقیق ارائه می‌شود. در بخش چهارم نتایج تحلیلی ارائه می‌گردند و در نهایت در بخش آخر ، نتیجه گیری مطرح می‌گردد.

1. مرور ادبیات

توانمندسازی فرآیندی است که طی آن کارکنان از توانایی ها، خلاقیت ها و مهارت های خود آگاه می‌شوند و جرات دستیابی به هدف را در خود تقویت می‌کنند. بسیاری از پژوهشگران بر این عقیده هستند توانمندسازی کارکنان نمی‌تواند تنها محدود به عوامل اقتصادی، محیطی، زیر‌بنایی، فیزیکی و اطلاعاتی، آموزشی و ترویجی باشد بلکه عامل دیگری به نام سرمایه اجتماعی هم بر این فرآیند مؤثر است . هدف فرآیند توانمندسازی احساس قدرت و افزایش در قدرت واقعی است (گوپتا¹⁵ و همکاران، 2023). به منظور دستیابی به اهداف، فرد باید اقدام کند. این امر به کمک اهداف خاص بر مبنای ارزش‌های شخصی و باور به قابلیت‌ها در دستیابی به اهداف هدایت می‌شود و اقدام با اطلاع از دانش و با استفاده از مهارت‌های مربوط صورت می‌گیرد؛ از این رو توانمندسازی سبب گسترش دامنه انتخاب مردم می‌شود و این آزادی به آنان اجازه می‌دهد زندگی خودشان را شکل دهند و به همین دلیل توانمندسازی، ابزاری برای رسیدن به سایر اهداف نیز قلمداد می‌شود. در رویکرد جدید توانمندسازی هدف اصلی توسعه است (سینگ و میا¹⁶، 2021).

یکی از مهم‌ترین مشکلات نظام آموزشی که در آموزش‌های سنتی و چه در آموزش هوشمند و دیجیتال و آنلاین که به صورت روزمره با آن‌ها درگیر هستند ، مشکلات اقتصادی است. با وجود تورم بسیار و حقوق ثابت معلمان و خانوار، این مشکل بیشتر به چشم می‌خورد. حال باید این مسئله اقتصادی به نحوی حل شود. یکی از مهم‌ترین شیوه‌ها برای حل این مسائل، آموزش‌های حوزه توانمندسازی است. در جهان امروز که جهان اطلاعات است توانمندسازی مدرسان در حوزه فضاهای مجازی امری ضروری به نظر می‌رسد. همه‌گیریی کووید-19 به همه ثابت کرد تا چه میزان آموزش مجازی دارای اهمیت است (چن¹⁷ و همکاران، 2023). انسان‌ها برای رابطه گرفتن با جهان در زمان بیماری ها نیاز به فضای مجازی را به شدت احساس می کنند. برای نمونه باید گفت وسیله ارتباطی ما در این روزگار، نرم افزارهایی مانند واتساپ، اسکایپ، تلگرام، ایمو و... است. معلمان باید برای ارتباط گرفتن با دانش‌آموزان ، با این گونه از نرم‌افزارها آشنایی لازم را داشته باشد یعنی مهارت بالای مدرسان و آشنایی آنها با فناوری‌های جدید بسیار اهمیت بالایی دارد. از جانب دیگر، برخی از نرم‌افزارها، برای آموزش و کمک به آموزش دانش‌آموزان، ضروری به نظر می‌رسند. برای نمونه، آموزش با پاورپوینت یا نرم‌افزارهای دیگر، بسیار مناسب است. باید مدرسان دوره‌های آموزشی هوشمند مبتنی بر فناوری به صورت پیش‌فرض این موارد به همراه استفاده از کمک های مختلف را بلد داشته باشد . برای نمونه، باید بداند چگونه از پادکست‌ها و نرم‌افزارهای دیگر در راستای بهبود سواد دانش‌آموزان استفاده کند (آیسنر¹⁸، 2019).

2. پیشینه تحقیق

مشارکت جدی والدین در مدارس همیشه مورد توجه متخصصین آموزش و پرورش بوده و اغلب به دنبال طراحی مدل‌هایی از ارتباط بین والدین و مدارس هستند تا با طراحی مدلی زمینه افزایش مشارکت والدین را هموار سازند (مدد لو و همکاران، 1398). به طورکلی مرور پیشینه نشان می‌دهد که محققان از طریق پژوهش‌های کمی هر یک با در نظر گرفتن یک سري از عوامل محدود به پیش‌بینی موفقیت تحصیلی دانش‌آموزان و نقش مشارکت والدین و انتظارات والدین پرداخته‌اند و کمتر پژوهشی به طور گسترده نقش عوامل دستیاری آموزشی والدین را مورد بررسی قرار داده است. از این رو پژوهش حاضر درصدد پر کردن این خلاء از طریق یک مطالعه کمی به بررسی ابعاد دستیاری آموزش والدین به منظور توانمندسازی آموزش آنلاین در مدارس می‌پردازد. در همین راستا در سال‌های اخیر پژوش‌های بسیاری در این زمینه صورت گرفته است. مارفای¹⁹ (2019) به پژوهشی با عنوان طراحی تحقیقاتی مبتنی بر همکاری مشترک با دستیاران تدریس فارغ التحصیل پرداختند. این مطالعه با هدف کشف چگونگی مشاوره‌های طراحی مشاغل تحقیقاتی مشترک بین کتابداران آموزشی و دستیاران جدید آموزشی فارغ التحصیلان امکان بهبود طراحی تکالیف تحقیقاتی برای دوره های نوشتن سال اول را دارد. تعداد پرسشنامه و مصاحبه ساختار یافته به دستیاران جدید آموزشی فارغ التحصیلان که به عنوان مربی سال اول خدمت می‌کنند تا ایده‌های خود را درباره آموزش نوشتن تحقیق انجام دهند، انجام داده است. تجزیه و تحلیل موضوعی از نتایج این کیفی این ابزارها منجر به طراحی چارچوبی جدید برای کار با گروههای ورودی دستیاران جدید آموزشی فارغ‌التحصیلان شد. یافته‌ها دستیاران تدریس فارغ‌التحصیل‌های جدید اغلب بر پارامترهای دقیق نوع منبع در طراحی تکالیف تحقیق تأکید می‌کنند و از دانش‌آموزان خود انتظار دارند که رفتارهای تحقیقاتی تخصصی داشته باشند. تاکید بر مهارت طراحی تکالیف کتابداران آموزشی جدید توسط دستیاران جدید آموزشی فارغ التحصیلان ممکن است منجر به مشاوره بیشتر در زمینه طراحی تکالیف شد. مشاورههای طراحی مشاغل مشترک بین کتابداران و دستیاران تدریس فارغ التحصیل میتواند همسویی پارامترهای تعیین تکلیف پژوهش را با اهداف مشترک آنها برای مهارتهای پژوهش و عادات ذهنی، از جمله دیدن پژوهشها و نوشتن به عنوان فرآیندهای تکراری و مبتنی بر تحقیق بهبود یافت. کولت و پنافلوریدا²⁰ (2020) به پژوهشی با عنوان مطالعه درس به عنوان یادگیری تحول‌پذیر برای فارغ‌التحصیلان بین‌المللی دستیاران تدریس پرداختند. این مطالعه با هدف بررسی نحوه مطالعه درس از دستیاران فارغ التحصیل بین‌المللی که در زمینه‌های فرهنگی متفاوت از تجارب قبلی خود به عنوان زبان آموز هستند، از آموزش پشتیبانی میکند. محققان برای درک مطالعه درس از یک طرح تک موردی از جمله دو دستیاران فارغ التحصیل بین‌المللی و یک تدریس داخلی در یک دانشگاه ایالات متحده استفاده کرده‌اند. روش گردآوری داده شامل ضبط صدا و یادداشت‌های میدانی از جلسات مطالعه درس و مشاهدات درس، داده‌های جمع آوری شده از تعاملات آنلاین و مصاحبه‌های فردی است. تجزیه و تحلیل کیفی نشان میدهد که دستیاران فارغ التحصیل بین المللی در نتیجه مشارکت، آموزش آنها را بهبود بخشیده اند و آن‌ها شیوه‌های آموزشی مطابق با هنجارها را در زمینه جدید خود گنجانده‌اند. از طریق کار عملی با تمرکز محدود، دستیاران فارغ التحصیل بینالمللی با یکدیگر و با تجربه یک دیگر همکاری می‌کنند. این زمینه‌ای را ایجاد کرد که ناسازگاری شناختی دستیاران فارغ التحصیل بین المللی را کاهش می‌دهد و در نتیجه یادگیری بهبود می یابد. استوجانویچ²¹ و همکاران (2020) در مطالعه به بررسی توانمندسازی فرایند یادگیری در دوره متوسطه با استفاده از فناوریهای تحول آفرین پرداختند. در این پژوهش رویکردی برای به کارگیری فناوری‌های فراگیر، مانند فناوری‌های اینترنت اشیا و موبایل، در آموزش متوسطه ارائه شد. هدف این پژوهش توسعه یک روش جامع، زیرساخت اینترنت اشیا و یک برنامه کاربردی تلفن همراه است که دانش آموزان متوسطه را قادر می سازد دانش خود را در تعامل با یک محیط هوشمند آزمایش کنند. ارزیابی سیستم توسعه یافته با دانش آموزان مدرسه متوسطه اقتصاد در بلگراد، صربستان انجام شد. دانش‌آموزان گروه آزمایشی، پس از حل تکالیف با استفاده از اپلیکیشن موبایل توسعه‌یافته در تعامل با محیط یادگیری هوشمند، دانش خود را از طریق آزمون اینترنت اشیاء آزمایش کرده و پرسش‌نامه‌ای را تکمیل کردند، در حالی که دانش‌آموزان گروه کنترل به روش سنتی آزمون را حل کردند. نتایج نشان داد که می‌توان با ادغام فناوری‌های اینترنت اشیاء و موبایل در فرآیند یادگیری، سطح دانش دانش‌آموزان را افزایش داد. علاوه بر این، نتایج نشان می دهد که دانش‌آموزان آماده و علاقه مند به استفاده از فناوری های فراگیر در آموزش رسمی خود هستند.

خان²² و همکاران (2021) به بررسی تاثیرات تکنولوژی‌های دیجیتال در نسل چهارم سیستم‌های آموزشی پرداختند، آنها با بررسی مرور سیستماتیک ادبیات موضوع نشان دادند که استفاده از فناوری‌های مدرن در عصر حاضر بر کیفیت و کارایی آموزشی تاثیرگذار است و در این راستا به لحاظ فرهنگی لازم است که علاوه بر مدارس و معلمان، خانواده ها و دانش اموزان نیز با فناوری‌ها هماهنگ شوند. این امر علاوه بر کیفیت آموزش و یادگیری بر کیفیت سیستم نظارتی نیز اثرگذار خواهد بود.

3. شکاف تحقیق و تعریف مسئله

تلاقی بررسی ابعاد دستیاری آموزشی والدین به منظور توانمندسازی آموزش آنلاین در مواقع بحرانی در عصر فناوری‌های هوشمند مورد بررسی قرار نگرفته است. مدلی که به این موضوع بپردازد، می‌تواند بینش‌های ارزشمندی برای والدینی که به منظور توانمندسازی آموزش آنلاین در مواقع بحرانی مواجه هستند، فراهم کند. مهم‌ترین شکاف‌های نظری موجود در این زمینه عبارتند از:

تمرکز محدود پژوهش‌ها بر نقش معلمان و پلتفرم‌ها، نه والدین: بیشتر مطالعات آموزش آنلاین در دوران بحران (مانند کرونا) به بررسی نقش مدرسه، معلمان و زیرساخت‌های فناوری پرداخته‌اند، اما نقش والدین به‌عنوان دستیار آموزشی فعال کمتر به‌صورت نظام‌مند بررسی شده است.

کمبود پژوهش درباره ابعاد چندگانه مشارکت والدین: مطالعات موجود بیشتر روی حمایت عاطفی یا نظارتی والدین تمرکز دارند، در حالی که ابعاد فنی، محتوایی و روان‌شناختی کمتر در یک چارچوب جامع تحلیل شده‌اند.

فقدان مدل بومی در زمینه استفاده از فناوری‌های هوشمند: پژوهش‌ها عمدتاً در کشورهای توسعه‌یافته انجام شده‌اند و بیشتر بر ابزارهای آموزشی عمومی تأکید دارند، اما مدل بومی برای نقش والدین در عصر فناوری‌های هوشمند و در شرایط بحرانی (مثل ایران یا جوامع مشابه) تدوین نشده است.

بررسی اندک پویایی رابطه والد–فرزند در آموزش آنلاین: اغلب تحقیقات صرفاً به نقش حمایتی والدین پرداخته‌اند، ولی چالش‌ها، تنش‌ها و تغییرات فرهنگی در تعامل والد–فرزند در بستر آموزش آنلاین کمتر مورد توجه قرار گرفته است.

کمبود داده‌های تجربی درباره توانمندسازی والدین: اکثر مطالعات به مشکلات والدین اشاره کرده‌اند، اما کمتر پژوهشی به ارائه راهکارهای کاربردی و فناوری‌محور برای توانمندسازی والدین پرداخته است.

فقدان بررسی تطبیقی بین بحران‌ها: بیشتر تحقیقات مربوط به دوران کروناست، در حالی که سایر موقعیت‌های بحرانی (مانند بلایای طبیعی، قطعی اینترنت یا مهاجرت‌های اجباری) کمتر در این زمینه بررسی شده‌اند.

با وجود اهمیت نقش والدین در موفقیت آموزش آنلاین، پژوهش‌های موجود عمدتاً به نقش معلمان و زیرساخت‌ها پرداخته‌اند و نقش والدین در ابعاد مختلف (فنی، آموزشی، عاطفی و نظارتی) در عصر فناوری‌های هوشمند و به‌ویژه در شرایط بحرانی، به‌صورت جامع و بومی مورد مطالعه قرار نگرفته است. بنابراین در این تحقیق محقق به دنبال بررسی ابعاد دستیاری آموزشی والدین به منظور توانمندسازی آموزش آنلاین در مواقع بحرانی در عصر فناوری‌های هوشمند است.

4. روش‌شناسی

تحقیق حاضر از لحاظ جهت‌گیری پژوهش جزو تحقیقات کاربردی است. این پژوهش ساختار‌گرایی اجتماعی و دارای رویکرد استقرایی است. استراتژی تحقیق حاضر پیمایشی است. از نظر هدف، این تحقیق تحقیقی تبیینی است. در تحقیقات تبیینی، هدف توضیح نیروهایی است که باعث به وجود آمدن آن پدیده مورد نظر شده یا شناسایی شبکه هایی که منجر به پیدایش و شکل گرفتن آن پدیده شده اند میباشد. افق تحقیق حاضر تک مقطعی است و گردآوری داده‌ها به وسیله پرسشنامه انجام شده است. از نظر نوع داده‌ها، این تحقیق جزو تحقیقات کمی است. منظور از داده‌های کمّی، اتکای تحقیق به عدد و رقم نیست، چرا که داده‌های کیفی را هم میتوان با ابزار کمی (عدد و رقم) تحلیل نمود.

در این پژوهش به جهت استفاده از روش ریاضی تعداد 15 نفر والدین دانش‌آموزان به عنوان نمونه خبره انتخاب شدند. همچنین برای تکنیک‌های آماری، با توجه به اين كه جامعه آماري مورد استفاده نامحدود است، با كمك از جدول كرجسي و مورگان براي جوامع با بيش از يكصد هزار نفر با سطح دقت 05/0 برابر 384 نفر مي‌باشد، تعداد 384 نفر از والدین دانش آموزان در استان مازندران در سال تحصیلی1400-1399 انتخاب شدند، با استفاده از روش نمونه‌گيري خوشه‌اي در استان مازندران كه پس از تقسيم‌بندي آن به سه منطقه شامل (شرق استان مازندران، بخش میانی استان مازندران، غرب استان مازندران) که از شرق استان شهرهای ساری و بهشهر و بخش میانی شهرهای آمل و بابل و از غرب استان شهرهای چالوس و تنکابن انتخاب شدند. بر اساس جمعیت دانش آموزی تعداد 94 نفر از ساری، 31 نفر بهشهر، 68 نفر آمل، 73 نفر بابل، 61 نفر چالوس و 57 تنکابن از خبرگان انتخاب شدند.

به منظور تحلیل داده ها در این پژوهش در مرحله اول از پرسشنامه تکنیک دلفی فازی با استفاده از مقیاس با طیف فازی 7 درجه (کاملاً بی‌اهمیت تا کاملاً با اهمیت) استفاده شد. سپس از پرسشنامه گویه ای اصلاح شده بخش قبلی جهت تحلیل عاملی اکتشافی و تأییدی استفاده شد. سپس پرسشنامه تکنیک BWM جهت اولویت‌بندی ابعاد تحقیق استفاده شد. در ادامه هر یک از این روش‌ها به اختصار تشریح شده اند.

1.4. دلفی فازی

الگوریتم اجرای تکنیک دلفی فازی در جدول (1) شان داده شده است.

جدول(1) الگوریتم دلفی فازی

1- شناسایی طیف مناسب برای فازی‌سازی عبارات کلامی

2- تجمیع فازی مقادیر فازی شده

3- فازی زدایی مقادیر

4- انتخاب شدت آستانه و غربال معیارها

در الگوریتم اجرای تکنیک دلفی فازی برای غربالگری نخست باید طیف فازی مناسبی برای فازی سازی عبارات کلامی پاسخ دهندگان توسعه داد.

2.4. مدل‌سازي معادلات ساختاري

مدل‌سازي معادلات ساختاري را مي‌توان به عنوان روشي کمي تلقي کرد که به محقق ياري مي‌رساند تا پژوهش‌هاي خود را از مطالعات نظري و تدوين آنها گرفته تا تحليل داده‌هاي تجربي، در قالبي چند متغيره سامان بخشد؛ اين نوع مدل‌سازي به طور معمول ترکيبي از مدل‌هاي اندازه‌گيري و ساختاري‌اند. بر مبناي مدل‌هاي اندازه‌گيري، محقق تعريف مي‌کند که کدام متغيرهاي مشاهده شده اندازه‌گيري کننده کدام متغيرهاي پنهان هستند و بر پايه مدل‌هاي ساختاري مشخص مي‌شود که کدام متغيرهاي مستقل داراي تأثير بر کدام متغير وابسته‌ و يا اينکه کدام متغيرها با يکديگر همبسته‌ هستند. در حقيقت مدل‌يابي معادلات ساختاري شامل مجموعه‌اي از معادله‌هاي ساختاري است که روابط علّي ممکن بين متغيرها را توصيف مي‌کند. اين مدل‌ها اغلب به منظور آزمون يک نظريه درباره روابط بين سازه‌هاي نظري به کار برده مي‌شود. به طور کلی در مدل‌یابی معادله ساختاری برای برآورد پارامترهای مدل دارای دو نوع استفاده می‌شود، که عبارتند از: رویکرد مبتنی بر کوواریانس (LISREL) و رویکرد مبتنی بر واریانس (روش حداقل مربعات جزئی) (PLS). برای آزمون مدل مفهومی پژوهش می‌توان از PLS که یک فن مدل‌سازی مسیر واریانس محور است، استفاده کرد. این تکنیک امکان بررسی روابط متغیرهای پنهان و سنجه‌ها (متغیرهای قابل مشاهده) را بصورت همزمان فراهم می‌سازد. از این روش زمانی که حجم نمونه کوچک بوده و یا توزیع متغیرها نرمال نباشد، استفاده میشود.

3.4. روش بهترین-بدترین

این تکنیک از تکنیکهای نوین تصمیمگیری چند معیاره میباشد که در سال 2015 در مقاله‌ای توسط دکتر جعفر رضایی ارائه شد وی این تکنیک را جایگزین مناسبی برای روش مقایسه زوجیAHP دانست. از جمله مزایای روش بهترین بدترین نسبت به روشی چون AHP اولاً؛ تعداد کمتر مقایسات زوجی میباشد ثانیاً؛ قابلیت اطمینان این روش از AHP نیز بالاتر است. الگوریتم روش بهترین- بدترین در جدول (2) نشان داده شده است.

جدول (2) الگوریتم روش بهترین-بدترین

گام اول: مجموعه شاخص‌هاي تصمیم‌گیري تعیین شود. در این گام، مجموعه شاخص‌ها به صورت {W1, W2, ….} تعریف می‌شود که براي گرفتن یک تصمیم مورد نیاز است.

گام دوم: بهترین (مهم‌تر، مطلوب‌تر) و بدترین (داراي کمترین اهمیت و کمترین مطلوبیت) شاخص را مشخص میشود. بهترین شاخص را با cB و بدترین شاخص را با cw نشان می‌دهند.

گام سوم: میزان ارجحیت بهترین شاخص (cB) را نسبت به سایر شاخص‌ها (cj) با اعداد 1 تا 9 تعیین میشود. در بردار ذکرشده، aBj نشان دهنده بهترین به بقیه هست.

گام چهارم: میزان ارجحیت سایر شاخص‌ها (cj) را نسبت به بدترین شاخص (cw) تعیین میشود. (از اعداد 1 تا 9 استفاده شود) در بردار ذکرشده، ajw نشان دهنده بقیه به بدترین هست.

گام پنجم: تشکیل مدل زیر و حل آن و رسیدن به اوزان شاخص‌ها (wj)

با استفاده از Ɛ به دست آمده، نرخ سازگاري محاسبه می‌شود. واضح است که مقدار Ɛ بزرگ‌تر، نشان دهنده نرخ سازگاري بالاتري می‌باشد. نرخ سازگاری در این روش بین 0 و 1 می‌باشد و هرچقدر به صفر نزدیکتر باشد نشان از سازگاری بالاتر مقایسه زوجی است. در این مرحله از نرم‌افزار EXCEL 2016 و LINGO استفاده شد.

در این پژوهش به منظور بررسی روایی و پایایی ابزار تحقیق از مدل‌يابي معادلات ساختاري در نرم‌افزار PLS Smart شامل آزمون مدل اندازه‌گيري (مدل بیرونی)، آزمون مدل ساختاري (مدل درونی) و آزمون مدل کلی استفاده شده است.

5. یافته‌های پژوهش

والدینی که مهارت‌های پایه‌ای فناوری اطلاعات (کار با لپ‌تاپ، گوشی هوشمند، اینترنت و پلتفرم‌های آموزشی) را دارند، نقش مؤثرتری در حمایت از فرزندان ایفا کرده‌اند. شکاف دیجیتال (عدم دسترسی یا ناآشنایی والدین) یکی از اصلی‌ترین موانع توانمندسازی آموزش آنلاین در شرایط بحرانی است. حمایت روانی و انگیزشی والدین، تأثیر مستقیمی بر تاب‌آوری تحصیلی و کاهش استرس دانش‌آموزان داشته است. در خانواده‌هایی که والدین به‌طور فعال فضای عاطفی مثبت ایجاد کرده‌اند، مشارکت و حضور فرزندان در کلاس‌های آنلاین بیشتر بوده است. مدیریت زمان توسط والدین (تنظیم برنامه مطالعه و استراحت) نقش کلیدی در موفقیت آموزش آنلاین داشته است. نظارت والدین بر میزان استفاده فرزندان از ابزارهای دیجیتال مانع از حواس‌پرتی و افت تحصیلی شده است. والدینی که تحصیلات بالاتر یا تجربه آموزشی بیشتری داشتند، توانسته‌اند به‌طور مستقیم در رفع اشکالات درسی فرزندان نقش‌آفرین باشند.کمک والدین در استفاده از منابع یادگیری جانبی (ویدئوهای آموزشی، کتاب‌های الکترونیک) باعث ارتقای کیفیت آموزش شده است.

نقش فناوری‌های هوشمند: استفاده از اپلیکیشن‌های هوش مصنوعی و پلتفرم‌های تعاملی، فرایند یادگیری را برای دانش‌آموزان تسهیل کرده و فشار والدین را کاهش داده است. فناوری‌های هوشمند ابزارهایی برای پایش پیشرفت تحصیلی و ارتباط بهتر بین والدین–معلم–دانش‌آموز فراهم کرده‌اند. مشارکت فعال والدین در آموزش آنلاین، منجر به بهبود کیفیت یادگیری، ارتقای انگیزه تحصیلی و افزایش خودکارآمدی دانش‌آموزان شده است. والدین نیز از این فرایند بهره‌مند شده‌اند؛ به‌ویژه در زمینه تقویت سواد دیجیتال، مهارت‌های مدیریتی و فرهنگ یادگیری مادام‌العمر. در جمع‌بندی یافته‌ها می‌توان گفت توانمندسازی آموزش آنلاین در شرایط بحرانی بدون مشارکت و دستیاری والدین امکان‌پذیر نیست. فناوری‌های هوشمند به‌عنوان عامل تسهیل‌گر می‌توانند نقش والدین را تقویت کنند، اما برای بهره‌گیری مؤثر، نیاز به آموزش والدین، کاهش شکاف دیجیتال و طراحی مدل‌های بومی متناسب با شرایط فرهنگی و اجتماعی وجود دارد.

6. تحلیل یافته‌ها

همانگونه که در بخش قبل بیان شد، داده‌ها با استفاده از تکنیک دلفی فازی استخراج میشوند. در گام نخست به شناسایی ابعاد، مؤلفه‌ها و شاخص‌های نهایی پژوهش پرداخته شد. بر اساس ادبیات پژوهش و مصاحبه‌های تخصصی انجام شده گویه های اولیه شناسایی شد. ابعاد (6 بعد) و مؤلفه‌ها (18مؤلفه) اولیۀ مؤثر در دستیاری آموزشی والدین به منظور توانمندسازی آموزش آنلاین در جداول 3 ارائه شده است. غربال و سنجش اهمیت گویه‌ها طبق نظر خبرگان با استفاده از پرسشنامه به روش دلفی فازی انجام شده است. بر اساس نتایج بدست آمده طبق جدول (3) همه 6 بعد و 18 مؤلفه تحقیق حاضر از نظر خبرگان مورد تأیید قرار گرفت و خبرگان به اجماع نظر موافق رسیدند‌.

جدول (3) ابعاد، مولفه ها

گویه‌ها		میانگین فازی	علایم اختصاری	مقدار قطعی	نتیجه
	ابعاد
توانمندی فردی		(0.703,0.851,0.934)		0.830	پذیرش
توانمندی تدریس		(0.617,0.785,0.9)		0.768	پذیرش
توانمندی تولید محتوا		(0.641,0.806,0.912)		0.786	پذیرش
پشتیبانی فضای مجازی		(0.672,0.821,0.906)		0.800	پذیرش
توانمندی تعامل اجتماعی		(0.699,0.842,0.917)		0.819	پذیرش
پشتیبانی و ارزیابی و نظارت		(0.65,0.813,0.918)		0.794	پذیرش
	مؤلفه‌ها
شایستگی‌های فردی		(0.615,0.778,0.891)	IC	0.761	پذیرش
مهارت‌های فردی		(0.69,0.843,0.938)	IS	0.823	پذیرش
توانایی روانشناختی		(0.647,0.814,0.922)	PA	0.794	پذیرش
توانمندی مدیریتی		(0.671,0.837,0.935)	MAC	0.814	پذیرش
توانمندی علمی		(0.609,0.784,0.904)	SA	0.766	پذیرش
توانمندی تکنیکی		(0.724,0.872,0.955)	TC	0.850	پذیرش
آماده سازی		(0.665,0.827,0.927)	P	0.806	پذیرش
زمینه محتوایی		(0.692,0.839,0.922)	CF	0.818	پذیرش
وجود زیرساخت سخت افزاری		(0.707,0.853,0.933)	EHI	0.831	پذیرش
وجود زیرساخت نرم‌افزاری		(0.762,0.901,0.962)	ESI	0.875	پذیرش
ایجاد اعتماد		(0.656,0.826,0.931)	BT	0.804	پذیرش
ایجاد ارتباط		(0.74,0.881,0.947)	MC	0.856	پذیرش
ایجاد هماهنگی		(0.681,0.831,0.918)	C	0.810	پذیرش
ارزیابی و نظارت بر دانش‌آموزان		(0.656,0.805,0.901)	AMS	0.787	پذیرش
ارزیابی و نظارت بر والدین		(0.715,0.856,0.934)	PEM	0.835	پذیرش
آموزش والدین		(0.667,0.829,0.926)	PE	0.808	پذیرش
فرهنگ‌سازی دستیاری آموزشی والدین		(0.592,0.757,0.877)	CPA	0.742	پذیرش
شناسایی موانع و چالش‌ها		(0.687,0.846,0.939)	OC	0.824	پذیرش

در این تحقیق مدليابي معادلات ساختاري در نرم‌افزار اسمارات پی ال اس در دو مرحله ارزيابي و تفسير ميشود. اين مراحل شامل آزمون مدل اندازهگيري (مدل بیرونی) و آزمون مدل کلی ميباشد.

ابتدا به ساکن لازم است تا مشخص شود سؤال‌هاي انتخاب شده براي اندازه‌گيري سازههاي موردنظر خود از دقت لازم برخوردار هستند. به اين شکل که بار عاملي هر سؤال با سازه خود داراي مقدار بايد حداقل بيشتر از 7/0 باشد. در اين صورت اين سؤال از دقت لازم براي اندازهگيري آن سازه يا صفت مکنون برخوردار است. در جدول 4 مقادير بار عاملي و مقدار t براي سؤال‌هاي هر سازه آورده شده است.

نمودار (1) مدل تحقیق در حالت تخمین ضرایب مسیر

نمودار (2) مدل تحقیق در حالت مقادیرt

جدول (4) نتایج روایی تأییدی شاخص‌های دستیاری آموزشی والدین

مقدار t	بار عاملی	گزینهها	مقدار t	بار عاملی	گزینهها	مقدار t	بار عاملی	گزینهها
641/2	831/0	S65	028/12	772/0	S33	958/2	823/0	S1
734/2	896/0	S66	506/11	766/0	S34	194/2	710/0	S2
615/2	704/0	S67	925/17	789/0	S35	149/2	732/0	S3
815/4	904/0	S68	352/7	864/0	S36	216/3	883/0	S4
259/12	736/0	S69	562/22	910/0	S37	035/3	906/0	S5
011/11	734/0	S70	577/10	766/0	S38	202/2	764/0	S6
549/5	850/0	S71	861/9	794/0	S39	108/3	791/0	S7
660/38	886/0	S72	570/51	847/0	S40	477/2	852/0	S8
327/9	731/0	S73	470/14	833/0	S41	976/2	731/0	S9
294/6	817/0	S74	074/10	765/0	S42	842/2	716/0	S10
961/14	797/0	S75	650/14	768/0	S43	632/2	799/0	S11
266/14	750/0	S76	398/15	830/0	S44	680/2	892/0	S12
093/11	752/0	S77	271/6	897/0	S45	595/3	763/0	S13
002/16	782/0	S78	714/3	710/0	S46	474/2	881/0	S14
337/19	773/0	S79	819/2	832/0	S47	142/4	798/0	S15
026/5	926/0	S80	919/2	883/0	S48	116/3	757/0	S16
826/18	802/0	S81	185/4	906/0	S49	528/3	708/0	S17
884/18	841/0	S82	182/3	845/0	S50	735/2	787/0	S18
856/13	713/0	S83	965/2	754/0	S51	041/4	749/0	S19
384/11	739/0	S84	070/3	708/0	S52	524/4	856/0	S20
831/19	836/0	S85	998/2	891/0	S53	509/20	810/0	S21
590/6	880/0	S86	125/3	881/0	S54	757/16	801/0	S22
830/29	888/0	S87	283/4	879/0	S55	430/12	734/0	S23
354/14	793/0	S88	526/2	761/0	S56	221/11	722/0	S24
268/15	799/0	S89	964/2	827/0	S57	168/10	704/0	S25
649/17	757/0	S90	017/8	909/0	S58	549/8	856/0	S26
340/12	727/0	S91	752/2	764/0	S59	832/10	771/0	S27
073/19	812/0	S92	502/3	822/0	S60	488/71	904/0	S28
674/13	761/0	S93	012/3	876/0	S61	152/8	743/0	S29
293/18	794/0	S94	775/2	884/0	S62	490/3	751/0	S30
			157/3	769/0	S63	229/6	779/0	S31
			413/3	808/0	S64	342/11	725/0	S32

در این تحقیق بارعاملی تمامی شاخص‌ها بزرگتر از 7/0 میباشد لذا روایی شاخص‌های پرسشنامه تأیید می‌گردد. برای سنجش پایایی ابزار تحقیق از ضریب آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی استفاده شده است. معیار ضریب آلفا کرونباخ و پایایی ترکیبی برای بررسی همسانی درونی مدل اندازه‌گیری مقدار 7/0 به بالا میباشد.

جدول (5) نتایج دو معیار آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی ابعاد و مؤلفه‌های دستیاری آموزشی والدین

ابعاد و مؤلفه‌ها	پايايي مرکب (CR)	آلفاي کرونباخ
توانمندی فردی	860/0	972/0
توانمندی تدریس	931/0	974/0
توانمندی تولید محتوا	870/0	889/0
پشتیبانی فضای مجازی	957/0	851/0
توانمندی تعامل اجتماعی	920/0	891/0
پشتیبانی و ارزیابی و نظارت	910/0	927/0
شایستگی‌های فردی	827/0	905/0
مهارت‌های فردی	853/0	887/0
توانایی روانشناختی	880/0	854/0
توانمندی مدیریتی	835/0	833/0
توانمندی علمی	818/0	729/0
توانمندی تکنیکی	866/0	816/0
آماده سازی	836/0	727/0
زمینه محتوایی	893/0	854/0
وجود زیرساخت سخت افزاری	827/0	805/0
وجود زیرساخت نرم‌افزاری	885/0	861/0
ایجاد اعتماد	923/0	911/0
ایجاد ارتباط	861/0	824/0
ایجاد هماهنگی	783/0	792/0
ارزیابی و نظارت بر دانش‌آموزان	865/0	807/0
ارزیابی و نظارت بر والدین	883/0	843/0
آموزش والدین	884/0	840/0
فرهنگ‌سازی دستیاری آموزشی والدین	833/0	703/0
شناسایی موانع و چالش‌ها	900/0	868/0

به منظور الویت بندی معیارها در این پژوهش از روش بهترین وبدترین روش استفاده شده است. لذا از الگوریتم ارائه شده در این تحقیق به صورت زیر استفاده گردید.

گام اول: تعیین مجموعه معیارهای پژوهش

در گام اول ابتدا باید مسأله مورد پژوهش مشخص شود که مسأله تحقیق حاضر تحقیق ارائه مدل دستیاری آموزشی والدین به منظور توانمندسازی آموزش آنلاین در مواقع بحرانی است و سپس ابعاد دستیاری آموزشی والدین (توانمندی فردی، توانمندی تدریس، توانمندی تولید محتوا، پشتیبانی فضای مجازی، توانمندی تعامل اجتماعی، پشتیبانی و ارزیابی و نظارت) استخراج شد.

جدول (6) معرفی ابعاد

ابعاد	توانمندی فردی	توانمندی تدریس	توانمندی تولید محتوا	پشتیبانی فضای مجازی	توانمندی تعامل اجتماعی	پشتیبانی و ارزیابی و نظارت
نماد	W1	W2	W3	W4	W5	W6

گام دوم: تعیین بهترین و بدترین بعد

در این گام ابتدا با اهمیتترین و کم اهمیتترین بعد از بین تمامی ابعاد با نظر محقق مشخص شد که توانمندی فردی با اهمیتترین بعد در نظر گرفته شد و توانمندی تولید محتوا کم اهمیتترین بعد در نظر گرفته شد.

گام سوم: تعیین ارجحیت بهترین بعد نسبت به سایر ابعاد

سپس مقایسه زوجی بهترین بعد با دیگر ابعاد در قالب یک ماتریس در پرسشنامهایی که در پیوست تحقیق آمده، تشکیل شد و توسط طیف 1 تا 9 ساعتی به آن توسط 15 خبره (مراجعه به خبرگان بخش دلفی فازی) پاسخ داده شد. ارجحیت بهترین بعد نسبت به خود برابر 1 است.

جدول (7) مقایسه زوجی بهترین بعد با دیگر ابعاد

ابعاد	توانمندی فردی	توانمندی تدریس	توانمندی تولید محتوا	پشتیبانی فضای مجازی	توانمندی تعامل اجتماعی	پشتیبانی و ارزیابی و نظارت
مهم‌ترین بعد (توانمندی فردی)	1

گام چهارم: تعیین ارجحیت تمامی معیارها نسبت به بدترین معیار

مقایسه زوجی دیگر ابعاد با بدترین بعد نیز در قالب یک ماتریس مجزا در پرسشنامهایی که در پیوست تحقیق آمده، تشکیل شد و توسط طیف 1 تا 9 ساعتی به آن توسط 15 خبره پاسخ داده شد. ارجحیت بدترین بعد نسبت به خود برابر 1 است.

جدول (8) مقایسه زوجی دیگر ابعاد با بدترین بعد

کم‌اهمیت‌ترین بعد (توانمندی تولید محتوا)	ابعاد
	توانمندی فردی
	توانمندی تدریس
1	توانمندی تولید محتوا
	پشتیبانی فضای مجازی
	توانمندی تعامل اجتماعی
	پشتیبانی و ارزیابی و نظارت

گام پنجم: تعیین اوزان ابعاد و محاسبه نرخ سازگاری

بعد از جمعآوری پرسشنامهها، تمامی پرسشنامهها ادغام شده تا تبدیل به یک پرسشنامه شدند برای این کار از روش میانگین هندسی در نرم‌افزار EXCEL 2016 استفاده کردیم.

جدول (9) میانگین پرسشنامه‌های ادغام شده بهترین بعد با دیگر ابعاد

ابعاد	توانمندی فردی	توانمندی تدریس	توانمندی تولید محتوا	پشتیبانی فضای مجازی	توانمندی تعامل اجتماعی	پشتیبانی و ارزیابی و نظارت
مهم‌ترین بعد (توانمندی فردی	1	3	9	3	6	4

جدول (10) میانگین پرسشنامه‌های ادغام شده دیگر ابعاد با بدترین بعد

کم‌اهمیت‌ترین بعد (توانمندی تولید محتوا)	ابعاد
9	توانمندی فردی
8	توانمندی تدریس
1	توانمندی تولید محتوا
8	پشتیبانی فضای مجازی
5	توانمندی تعامل اجتماعی
3	پشتیبانی و ارزیابی و نظارت

سپس تمامی تحلیلها بر روی پرسشنامه ادغام شده با استفاده از مدل بهینهسازی زیر در نرم‌افزار LINGO جهت مشخص کردن وزن ابعاد پیادهسازی شد.

بر همین اساس نتیجه جدول (11) استخراج شد:

جدول (11) نتایج تعیین اوزان و محاسبه نرخ سازگاری

رتبه اولویت شاخص	وزن شاخص	شاخص	کد شاخص در نرم‌افزار
1	316/0	توانمندی فردی	W1
2	216/0	توانمندی تدریس	W2
6	019/0	توانمندی تولید محتوا	W4
3	155/0	پشتیبانی فضای مجازی	W3
5	078/0	توانمندی تعامل اجتماعی	W5
4	116/0	پشتیبانی و ارزیابی و نظارت	W6
شاخص سازگاری: 23/5		مقدار ξ: 149/0
نرخ سازگاری: 059/0

نمودار (3) اولویت‌بندی ابعاد دستیاری آموزشی والدین

نتیجه‌گیری

آموزش هوشمند و آنلاین روش نويني براي فرآیند آموزش و يادگيري دانش‌آموزان در عصر جدید و با حضور فناوریهایی مانند اینترنت اشیا و هوش مصنوعی بوده و يك پيامد اساسي از توسعه فناوري اطلاعات و ارتباطات مي باشد. تمام عناصر درگير در فرآیند آموزش و يادگيري به منظور توليد خروجي مطلوب تا حد زيادي بر نتايج آموزش تأثير مي گذارند. با اين حال ايجاد محيط آموزش هوشمند و آنلاین مؤثر مستلزم فراهم آوردن عوامل زيادي از جمله آمادگي فناوري، آمادگي مدارس و جامعه مي باشد. ورود فناوری های اطلاعات و ارتباطات سبب شده است که مدارس درباره نقش های سنتی خود تجدید نظر کرده و ساختارهای سازمانی جدید را ایجاد کنند. نتیجه این تغییر ساختار خلق مدل جدیدی از نظام آموزشی تحت عنوان آموزش هوشمند مبتنی بر فناوری شده است. این شیوه از آموزش، ابزار مهمی در آموزش عصر دیجیتال محسوب شده و سبب ایجاد محیط یادگیری مبتنی بر یادگیرنده، انعطاف‌پذیری در روش‌های یادگیری و معرفی تغییرات فرآیند تدریس و یادگیری در نظام آموزشی مدارس شده است . در مدارس هوشمند و آنلاین دانش آموز از محتواي الکترونيکي که مدرس توليد مي کند، استفاده می نماید. ارتباط والدین با مدرسه به صورت آنلاين است. آن‌ها قادرند با مدير مدرسه يا معلمان ارتباط برقرار کنند و از وضعيت تحصيلي فرزندشان اطلاع کسب نمایند. دوره های آموزشی آنلاین نیازمند معلمهایی است که برای آماده شدن و برگزاری دوره، توجه دقیق و زمان بیشتری را صرف نمایند. از سوی دیگر بررسی پژوهشهای انجام شده نشان می دهد که موفقیت بسیاری از دورههای آموزشی آنلاین در صورت برآورده نکردن انواع پیش نیاز و توانمندسازها بسیار پایین است و بسیاری از دانش‌آموزان پس از چند هفته مطالعه، علاقه مندی و اشتیاق خود را برای حضور در دوره‌های آموزشی آنلاین را از دست می‌دهند و دوره های آموزشی آنلاین با مسائلی مانند دسترسی، محتوا، کیفیت آموزش، اعتبار دوره، مسائل مربوط به تعلیم و تربیت، مشارکت ضعیف دانش‌آموزان روبه رو است.

در چنین وضعیتی لزوم ارائه یک الگوی منسجم و برخوردار از مبانی نظری و همچنین منطبق با واقعیات جامعه ما در زمینه دستیاری آموزشی والدین در توانمندسازی مدارس ضرورتی است که به شدت نیاز به آن احساس می‌گردد تا به عنوان چراغ راهی برای حرکت در این مسیر به توان از آن بهره‌برداری نمود . مشارکت جدی والدین در مدارس همیشه مورد توجه متخصصین آموزش و پرورش بوده و اغلب به دنبال طراحی مدل‌هایی از ارتباط بین والدین و مدارس هستند تا با طراحی مدلی زمینه افزایش مشارکت والدین را هموار سازند. به همین دلیل در این پژوهش کوشیده شد تا ابعاد و مؤلفه‌های دستیاری آموزشی والدین به منظور توانمندسازی آموزش آنلاین در مواقع بحرانی در عصر فناوری‌های هوشمند مورد ارزیابی و اولویت بندی قرار بگیرند. به همین منظور در گام نخست به شناسایی ابعاد، مؤلفه‌ها و شاخص‌های نهایی پژوهش پرداخته شد. بر اساس ادبیات پژوهش و مصاحبه‌های تخصصی انجام شده در مجموع 168 گویۀ اولیه شناسایی شد. ابعاد 6 بعد، 18مؤلفه‌ مؤثر غربال و سنجش اهمیت گویه‌ها طبق نظر خبرگان با استفاده از پرسشنامه به روش دلفی فازی انجام شد. بر اساس نتایج بدست آمده 6 بعد و 18 مؤلفه از نظر خبرگان مورد تأیید قرار گرفت به منظور تحلیل عاملی اکتشافی، به منظور شناسايي و کشف ابعاد يا سازه هاي اصلي داده‌هاي تحقيق برای شناسایی عوامل مؤثر و سهم تبیین واریانس توسط این عامل‌ها و نیز اولویت آن‌ها از روش تحليل عاملي اکتشافي استفاده شده است. با توجه به اولویت بندی ابعاد دستیاری آموزشی والدین به روش بهترین- بدترین ابعاد به ترتیب و اولویت توانمندی فردی، توانمندی تدریس، پشتیبانی فضای مجازی، پشتیبانی و ارزیابی و نظارت، توانمندی تعامل اجتماعی، توانمندی تولید قرار گرفتند. نتایج نشان داد که توانمندی های فرد به چه مقدار نقش مؤثر می تواند در موفقیت اهداف دستیاری آموزشی در بین والدین باشد. همچنین والدینی که توانمندی لازم در تدریس را از نظر مهارتی و آگاهی از چند و چون آن داشته باشند در کمک به نظام آموزشی از طریق دستیاری آموزشی موفق‌تر هستد.

پیشنهادات کاربردی

با توجه به مطالعه صورت گرفته، پیشنهادهایی به شرح ذیل ارائه می‌گردد:

- تدوین سیاست کلی برنامه آموزش دستیاری آموزشی در نظام آموزش و پرورش با استفاده از تجربیات سایر کشورها و نظرات خبرگان.

- آموزش مسئولین آموزش و پرورش به ویژه معلمان درباره نقش و اهمیت کارآفرینی در جامعه و شیوه آموزش و یادگیری آن برای دانش آموزان

- تدوین محتوای الکترونیکی در قالب چندرسانه‌ای

- می‌توان از والدین که به عنوان معلم در جامعه فعالیت می‌کنند، برای ارائه و انتقال تجربیات خود به دانش‌آموزان دعوت کرد.

- برپایی دوره‌های کارورزی آموزش دستیاری برای والدینی که می‌خواهند به عنوان دستیار آموزشی شوند.

- آموزش والدین خاص برای آموزش دستیاری در مدارس که این والدین بصورت حرفه‌ای مسائل و موضوعات آموزش تدریس در آموزش و پرورش را لمس و تجربه کرده و به دیگران انتقال می‌دهند.

- مدارس با بهره گیری از سازوکارهای تدوین شده در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش، آموزش دانش دستیاری و انجام فعالیت‌های را در اولویت کار خود قرار دهند. همچنین مدارس می توانند با برقراری ارتباط با صنایع و بازار کار، اثر تهدید شناسایی شده را به حداقل برسانند و دانش آموزان را با توجه به نیاز جامعه به نیروی کار و مهارت‌های لازم و ضروری پرورش دهند.

- با توجه به نقش مؤثر توانمندی فردی، پیشنهاد می‌شود شناسايي شایستگی‌های فردی از طریق توجه به تخصص و ادراک و ویژگی‌های اخلاقی و رفتاری به ‌عنوان راهنمایی کلیدی در تدوين استراتژي دستیاری آموزشی مدنظر قرارگیرد.

- توجه به تأثیرگذاری توانمندی تعامل اجتماعی بر عملکرد آموزشی دانش‌آموزان ایجاد کارگاه های همفکری با یکدیگر جهت هم افزایی و تشویق اولیا به منظور مشارکت فعال جهت ایجاد فضای روانی مناسب راه اندازی گردد.

- با توجه به تأثیرگذاری پشتیبانی و ارزیابی و نظارت بر عملکرد آموزشی دانش‌آموزان آگاهی از نظارت بر انجام تکالیف و شناسایی و کاهش تقلب و ناراستی آموزشی تقویت گردد. همچنین شناسایی انتظارات والدین از معلمان و بازخورد نتایج از جلسات آموزشی به صورت مداوم مورد بررسی قرار گیرد.

تحقیقات آتی

مهم‌ترین پیشنهادات جهت انجام پژوهش‌های آتی را می‌توان به ترتیب زیر ارائه نمود:

- ارزش کاهش ریسك در بسترسازی برای خلق ایده و تشخیص فرصت برای دانش آموزان، ارزش کاهش ریسك در مهیا کردن شرایط مناسب به ثمر رسیدن ایده برای معلمان، مدیران و کادر اجرایی و اولیاء. و ارزش راحتی / قابل استفاده در ارائه دوره های آموزشی مناسب، جامع و دوره‌های توانمندسازی برای والدین.

- لازم است تحقیقاتی در زمینه چگونگی آموزش دستیاری آموزشی والدین و آموزش آنلاین در مدارس صورت گیرد.

- لازم است تحقیقاتی در زمینه آشنایی مدیران، دبیران و مسئولین و دست‌اندرکاران مدارس لانقش و ضرورت دستیاری آموزشی والدین به منظور توانمندسازی آموزش آنلاین صورت گیرد.

- به محققان آتی پیشنهاد میگردد نقش و اهمیت اخلاق در خانواده‌ها و دانش‌آموزان مورد بررسی قرار دهند.

- به محققان آتی پیشنهاد می گردد نقش و اهمیت تفاوت‌های فرهنگی والدین دانش‌آموزان به عنوان عوامل تأثیرگذار مورد بررسی قرار دهند.

- به محققان آتی پیشنهاد می‌گردد مطالعه مشابه در استان‌های مختلف کشور و مقایسه نتایج آن‌ها با یکدیگر مورد بررسی قرار دهند.

منابع

ابیلی، خدایار؛ مصطفوی، زینب السادات و نارنجی ثانی، فاطمه. (1397)، شناسایی شایستگی‌های دستیاران آموزشی در فرآیند یاددهی-یادگیری الکترونیکی: پژوهشی کیفی، فصلنامه آموزش و توسعه منابع انسانی، 5(16)،20-1.

احمدی آذر سنگان، زینب؛ محمدی، فائقه و محمودی، فیروز. (1399)، تولید محتوای الکترونیکی با استفاده از منابع آموزشی موجود در وب برای تدریس کلاسی در مدارس هوشمند ابتدایی شهر تبریز: چالشها و راهکارها، دوفصلنامه نظریه و عمل در برنامه درسی، ۸ (۱۶)، ۳۶۴-۳۳۳.

اشرف زاده، توحید؛ مصرآبادی، جواد؛ یاری قلی، بهبود و شیخ علیزاده، سیاوش. (1402). اثربخشی یادگیری الکترونیک بر عملکرد تحصیلی با رویکرد فراتحلیل. نشریه علمی فناوری آموزش، 17(3)، 525-540.

اکبری، عباس. (1396)، رابطه شیوه های جذب و مشارکت خانواده با پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان دوره ابتدایی مدارس دخترانه شهرستان آمل (پایان نامه کارشناسی ارشد). دانشگاه پیام نور استان تهران، مرکز پیام نور پردیس، تهران، ایران.

آمیقی رودسری، مریم و شریفیان جزی، فریدون. (1398). بررسی موانع تعامل اولیا با معلمان با تأکید بر جایگاه معلم، والدین و مدیریت مدرسه. علوم تربیتی و آموزش و پرورش، 2(11)، 54-59.

آهی، قاسم. (1394)، مدل یابی پیامدهای تحصیلی دانش‌آموزان مقطع دبیرستان با توجه به اثرات درگیری تحصیلی والدین (پایان نامه دکتری). دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران.

ایمانی، جواد؛ باقری، مهدی؛ جعفری، پریوش و قورچیان، نادر قلی. (1396)، بررسی مؤلفه‌ها و شاخص‌های اثربخشی مدارس متوسطه دوم استان هرمزگان برای ارائه مدل در راستای بهبود سیستم‌ آموزشی مدارس، پژوهش‌های رهبری و مدیریت آموزشی، 4(14)، 61-25.

ایمانی، مهدی. (1402). بررسی تاثیر سرمایه اجتماعی بر توانمندسازی کارکنان کارخانجات چینی مقصود شهر مشهد. علوم جغرافیایی (جغرافیای کاربردی)، بیات، محسن و افتخاری، جابر. (1401)، کیفیت بخشی به آموزش معلمان با سودبردن از راهبردها و اصول تجویزی تدریس اثربخش. دو فصلنامه مطالعات آموزشی نما آجا، ۲۰ (2)،۴۳-55.

پورحیدر، رحیمه؛ سامری، مریم؛ حسنی، محمد و مرتضی نژاد، نیلوفر. (1400). تحلیل نقش ارزشیاب عملکرد معلمان در اثربخشی مدرسه با میانجی‌گری اشتیاق شغلی، احساس عدالت و اعتماد سازمانی. نشریه مديريت بر آموزش سازمانها، ۱۰(۴)،۱۴۱-۱۶۵.

References

Ainsworth, S. Oldfield, J., 2019. Quantifying teacher resilience: Context matters. Teaching and Teacher Education, 82, pp.117-128.

Bartoletti, R., 2016. Learning through design: MOOC development as a method for exploring teaching methods. Current Issues in Emerging eLearning, 3(1), p.2.

Murphy, M. (2019). On the same page: collaborative research assignment design with graduate teaching assistants. Reference Services Review, 47(3), 343-358.

Aisner, L. Y. (2019). Smart" education system for digital society. In В сборнике: Проблемы современной аграрной науки. Материалы международной научной конференции (pp. 368-371).

Assante, D., Caforio, A., Flamini, M., & Romano, E. (2019, April). Smart Education in the context of Industry 4.0. In 2019 IEEE Global Engineering Education Conference (EDUCON) (pp. 1140-1145). IEEE.

Chen, X., Zou, D., Cheng, G., Xie, H., & Jong, M. (2023). Blockchain in smart education: Contributors, collaborations, applications and research topics. Education and Information Technologies, 28(4), 4597-4627.

Collet, V. S., & Peñaflorida, J. (2020). Lesson study as transformative learning for international graduate teaching assistants:“It's like we have a second life”. International Journal for Lesson & Learning Studies, 10(1), 3-15.

Cui, Q. (2023). Multimedia Teaching for Applied Linguistic Smart Education System. International Journal of Human–Computer Interaction, 39(1), 272-281.

Dmitrenko, N. Y., Voloshyna, O. V., Kizim, S. S., Mnyshenko, K. V., & Nahorniak, S. V. (2023, March). Smart education in the prospective teachers' training. In CTE Workshop Proceedings (Vol. 10, pp. 414-429).

Gupta, B. B., Gaurav, A., & Panigrahi, P. K. (2023). Analysis of the development of sustainable entrepreneurship practices through knowledge and smart innovative based education system. International Entrepreneurship and Management Journal, 19(2), 923-940.

Khan, M. M., Rahman, S. T., & Islam, S. T. A. (2021). Online education system in Bangladesh during COVID-19 pandemic. Creative Education, 12(2), 441-452.

Murphy, M. (2019). On the same page: collaborative research assignment design with graduate teaching assistants. Reference Services Review, 47(3), 343-358.

Shu, X., & Gu, X. (2023). An empirical study of A smart education model enabled by the edu-metaverse to enhance better learning outcomes for students. Systems, 11(2), 75.

Singh, H., & Miah, S. J. (2020). Smart education literature: A theoretical analysis. Education and Information Technologies, 25(4), 3299-3328.

Stojanović, D., Bogdanović, Z., Petrović, L., Mitrović, S., & Labus, A. (2023). Empowering learning process in secondary education using pervasive technologies. Interactive Learning Environments, 31(2), 779-792.

[1] دانشجوی دکتری مدیریت آموزشی، واحد تنکابن، دانشگاه آزاد اسلامی، تنکابن، ایران mahnazporjafari@yahoo.com 0009-0008-8420-3089

[2] دانشیار گروه علوم تربیتی، واحد تنکابن، دانشگاه آزاد اسلامی، تنکابن، ایران. (نویسنده مسئول) Shakibaei.z@gmail.com 0000-0002-1538-5498

[3] استادیار گروه علم اطلاعات و دانش شناسی، واحد تنکابن، دانشگاه آزاد اسلامی، تنکابن، ایران. zarei.hajar@gmail.com 0000-0002-8524-5650

[4] Elffers

[5] Elder & Jepsen

[6] Danida

[7] Bush

[8] Spreitzer

[9] Martínez-Argüelles

[10] Shopova

[11] Venkataraman & Sivakumar

[12] Soltani

[13] Rai & Chunrao

[14] Bartoletti

[15] Gupta

[16] Singh & Miah

[17] Chen

[18] Aisner

[19] Murphy

[20] Collet & Peñaflorida

[21] Stojanović

[22] Khan

Rimag

Rimag is an integrated platform to accomplish all scientific journal requirements such as submission, evaluation, reviewing, editing, DOI assignment and publishing in the web.

Share To

Article Url

Examining the dimensions of parental educational assistance to enable online education in times of crisis in the era of smart technologies

Rimag

Links

Related Centers

Technical Support

Official pages