Negating the Attribution of Ajaib al-Donya to Abu’l-Moʾayyad Balkhi According to Historical and Textual Evidence
Subject Areas : Critique of texts
Radman Rasooli Mehrabani
1
(Tehran university )
MohammadJavad Ahmadizade
2
(Tehran University)
Keywords: Abu’l-Moʾayyad BalkhiAjaib al-DonyaGaršāsp-nama,
Abstract :
There are two scholarly viewpoints regarding the book Ajaib al-Donya: some consider it a rewritten version of the book Ajaib al-bar Va’lbahr by Abu’l-Moʾayyad Balkhi, and others consider it an independent book, merely one of its sources being a book by Abu’l-Moʾayyad Balkhi. According to the information presented at the beginning and introduction of the three surviving manuscripts, the style of writing of the text, and the information given in Tarikh-e Sistan about Abu’l-Moʾayyad, besides what the author of Ajaib al-Donya implies about himself throughout the anecdotes, and finally, regarding the resemblance between the anecdotes in this book and those of Garšāsp-nama, this study shows that Ajaib al-Donya is not a rewritten version of the book of Abu’l-Moʾayyad; it is rather an independent book and merely one of the sources used by its author, Ibn Muhadith Tabrizi, was a book by Abu’l-Moʾayyad, most possibly Garšāsp-nama, and that Ibn Muhadith, while quoting from Abu’l-Moʾayyad, has also quoted from others, including Najib Hamedani, with a similar structure. Since the text of the introduction has been lost over time, it seems probable that the author's explanations about Abu’l-Moʾayyad Abu Motiʿ al-Balkhi at the beginning of the first surviving anecdote were mistaken to be the introduction of the book and later, according to some quotations from Abu’l-Moʾayyad in Ajaib al-Donya, and due to Abu’l-Moʾayyad’s fame, the book was attributed to him. The reference to the name “Abu’l-Moʾayyad Abu Motiʿ al-Balkhi” in one of the manuscripts is the proof of this dispute. All of the other arguments offered by different scholars in attributing this work to Abu’l-Moʾayyad bear various weak points and shortcomings.
#آذری، حمزه بن‌علی. غرایب الدنیا و عجایب الاعلی. نسخۀ خطی موزۀ هنر والترز به شمارۀ w.562.#
#آل‌داود، سید علی. (1367). «آل‌الیاس». در دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، ج1، تهران: مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی.#
#ابن‌محدث تبریزی. (1397). عجایب الدنیا. تصحیح علی نویدی ملاطی، همراه با مقدمه و تعلیقات ل. پ. اسمیرنووا، ترجمۀ محسن شجاعی، تهران: بنیاد موقوفات دکتر افشار با همکاری نشر سخن.#
#اسدی طوسی، علی بن‌احمد. (۱۳۱۷). گرشاسپ‌نامه. به اهتمام حبیب یغمایی، تهران: کتابخانهٔ بروخیم.#
#امیدسالار، محمود. (تابستان 1383). «ابوالمؤید بلخی و عجایب الدنیا». ایران‌شناسی، سال 16، ش2، 269-274.#
#امیدسالار، محمود. (1393). «گرشاسپ‌نامه»، در دانشنامۀ زبان و ادب فارسی. ج5، تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی.#
#بهار، محمدتقی. (1337). سبک‌شناسی. 3ج، چاپ دوم، تهران: امیرکبیر.#
#پلسنر، م. (1393). «بلینوس (بلیناس)». در دانشنامۀ جهان اسلام، ج4، تهران: بنیاد دائرةالمعارف اسلامی.#
#تاریخ سیستان.( 1314). به کوشش محمدتقی بهار، تهران: مؤسسۀ خاور.#
#ثعالبی، عبدالملک بن‌محمد. (1385). شاهنامۀ ثعالبی در شرح احوال سلاطین ایران. ترجمۀ محمود هدایت، تهران: اساطیر.#
#حاجی خلیفه، مصطفی بن‌عبدالله. (1384). ترجمۀ تقویم التواریخ. تصحیح میرهاشم محدث، تهران: میراث مکتوب.#
#خالقی مطلق، جلال. (۱۳۶۲). «گردشی در گرشساپ‌نامه ۱». ایران‌نامه، بهار، شمارهٔ ۳، ۳۸۸-۴۲۳.#
#دانش‌پژوه، محمدتقی. (1346). «کتابخانۀ بهار». در نشریۀ نسخه‌های خطی کتابخانۀ مرکزی دانشگاه تهران، دفتر پنجم، 658-671.#
#دهرامی، مهدی. (۱۳۹۸). «رد انتساب عجایب‌الدنیا به ابوالمؤید بلخی بر پایهٔ مقایسهٔ این اثر و عجایب مندرج در گرشاسپ‌نامهٔ اسدی طوسی». فصل‌نامهٔ متن‌شناسی ادب فارسی، شمارهٔ چهارم (پیاپی ۴۴)، زمستان، ۹۵-۱۱۲.#
#صفا، ذبیح‌الله. (13۶۶). تاریخ ادبیات در ایران. ۵ جلد در ۸ مجلد، چاپ هفتم، تهران: فردوس.#
#طوسی، محمد بن‌محمود بن‌احمد. (1387). عجایب المخلوقات و غرایب الموجودات. به اهتمام منوچهر ستوده، چ3، تهران: علمی و فرهنگی.#
#عنصرالمعالی، کیکاوس بن‌اسکندر. (1312). قابوس‌نامه. با مقدمه و حواشی سعید نفیسی، تهران: مطبعۀ مجلس.#
#عوفی، محمد بن‌محمد. جوامع الحکایات و لوامع الروایات. نسخۀ خطی کتابخانۀ مجلس به شمارۀ 2984.#
#قزوینی، زکریا بن‌محمد. (1998). آثار البلاد و اخبار العباد. بیروت: دار صادر.#
#قمی، محمد بن‌حسن. (1385). تاریخ قم. به تحقیق محمدرضا انصاری قمی، قم: کتابخانۀ آیت‌الله مرعشی نجفی.#
#مجدی، محمد بن‌ابی‌طالب. (1342). زینت المجالس. تهران: سنایی.#
#مستوفی، حمدالله. (1394). تاریخ گزیده. تحقیق عبدالحسین نوایی، چاپ ششم، تهران: امیرکبیر.#
#معین، محمد. (۱۳۲۶). مزد یسنا و تأثیر آن در ادبیات پارسی. تهران: دانشگاه تهران.#
#نفیسی، سعید. (اسفند 1309). «گویندگان قدیم: ابوالمؤید بلخی». شرق، ش3، 129-136.#
#یعقوبی، احمد بن‌اسحاق. (1422). البلدان. تصحیح محمدامین ضناوی، بیروت: دارالکتب العلمیه.#
#یعقوبی، احمد بن‌اسحاق. (1960). تاریخ الیعقوبی. 2ج، بیروت: دار صادر.#
#De Blois, François. (2000). "GARŠĀSP-NĀMA". Encyclopædia Iranica, Vol. X, Fasc. 3, pp. 318-319, available online at http://www.iranicaonline.org/articles/garsasp-nama (Last Updated: February 2, 2012)#
#Nicholson, Reynold A. (1932). A descriptive catalogue of the oriental MSS belonging to the late E.G.Browne. Completely edited with a memory of the author and bibliography of his writings, Cambridge: the university press.#
#Storey C.A. (1958). Persian literature: A bio-bibliographical survey. Vol II, Pt 1, London: Luzac.#
#‘Аджа’иб ад-дунйа. (1993). Критич текст, пер. с перс., введ., коммент. и указатели Л.П.Смирновой, Ответственный редактор А.А.Иванов, Москва: Восточная литература.#
