Designing a future-oriented electoral model in local management
Subject Areas :
1 - University of Tehran
Keywords: Iran, Islamic councils, municipality, elections, local government,
Abstract :
In this article, in order to present a new model in local elections, the suggestions of electoral models have been used and the city of Tehran has been selected as the study. The source of data collection was in-depth interviews with experts and analysis of laws and regulations in this field, and the data were analyzed using the content analysis method. The present study with an applied-developmental approach and based on the field method to the question "How effective are the fundamental reforms in the council and municipal elections in the performance of local institutions?" Has answered. The research results show that, according to the experience of developed and successful countries in urban development and local affairs management, development steps should be taken from part to whole with experimentation and experience. In general, electoral reforms are very important in the performance of local government and increase the role of local citizens in appointing managers and commenting on the way local government is run.
-اقتداری. علی محمد(1380). سازمان و مدیریت: سیستم و رفتار سازمانی، انتشارات مولوی.
-پرهیزگار، اکبر؛ اسماعیل زاده، حسن(1382). رویکرد سیستمی در جغرافیا و برنامه¬ریزی شهری، مجله رشد آموزش جغرافیا، سال 12، صص 40-48.
-حاجی پور، بهمن؛ حسینی، سیدمحمود و ساسان زارع(1395). طراحی‌الگوی بازاريابی سیاسی در انتخابات محلی. چشم انداز مدیریت دولتی، ش27صص15-39. http://jpap.sbu.ac.ir/article_95829_d9d4960674e9c7e8ead79f1cf51bdeae.pdf
-حسینی، نرجس سادات(1397). تبیین پدیدۀ شهر در جغرافیای سیاسی و ژئوپلیتیک، رساله دکترا، دانشگاه تهران.
-حسینی، نرجس سادات، احمدی، سید عباس(1398). حکمرانی شهری در راستای عملکرد سازمانهای محلی با بررسی مدل های متفاوت در جهان، فصلنامه امایش سیاسی فضا، شماره2.
-خلیل آبادی، حسن (1390). ژئوپلیتیک شهری، تهران، نشر پژوهشی نواوران شریف.
-رنلدز، اندرو و همكاران (1391( ؛ دانشنامه نظامهاي انتخاباتي، ترجمه ابوذر رفيعي قهساره، چاپ اول، تهران: پژوهشكده مطالعات راهبردي.
-رومینا، ابراهیم(1395). تاثیر تخصص گرایی بر کارگرد دولت محلی نمونه شورای اسلامی شهرتهران، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، شماره3(31).4
-قلی پور سوته، رحمه الله، حمداللهی، هاتف، سیدجوادین، سیدرضا، قربانی زاده، وجه الله(1399). طراحی مدل مدیریت منابع انسانی بخش دولتی ایران در راستای بهبود شاخص‌های حکمرانی خوب. حقوق اداری. ۸ (۲۴)۱۳۵-۱۶۰URL: http://qjal.smtc.ac.ir/article-۱-۷۳۲-fa.html
-مقيمي، سيدمحمد(1394). اداره امور حكومتهاي محلي. تهران: سمت
-ويسي، هادي(1392). درآمدي بر دولت محلي. تهران: سمت.
-ويژه نامه همايش شوراهاي اسلامي و مشاركت مردمي (1377)، وزارت كشور، شماره اول .
-Daft, R. (2001). Organization Theory & Design, Cincinnati Ohio: South – Western College publishing.
-Purcell, M. (2003). Citizenship and the Right to the Global City: Rimagining the Capitalist Woorld Order, Volume 27.3 September 2003 564 – 90 International Journal of Urban and Regional Research.
-Johnston, R,(1991). Geography and Geographer: Anglo – American Huaman Geography.Fourth Edition, London: Edward Arnold.
-Goodwin,M.and Painter,J.(1996), Local gavernment,the crises of Frodism and the changing geographies of regulaation, Transactons of the Institute of British Geographers .
-Osuagwu, L., (2008). Political marketing: conceptualisation, dimensions and research agenda. Marketing Intelligence & Planning, 26(7), 793 – 810. https://scholar.google.com/scholar
- Hersey, P & Blanchard, K,( 1988). Management of Organizational Behavior: Utiltzing Human Resources, prentice –Hall Internaional, Edition.
-Hall, T and Hubbard,P,( 1988). The Entrepreneurial City: Geographies of politics, Regime and Representation. Chichester: Wiley.
Rosenbloom, D. (1989). Public Administration: Understanding Management politics and Law in the Public Sector Random House.
-Schuurman, J.F. (2001). Globalization And Development Studies: Challenges For The 21st Century, Sage Publications.
-UNESCO(2011), Available from: www.unesco.org/webworld/en/e-goverance.
-Staeheli, L.A.(2009), Political Geography: Democracy and Disorderly public , progress in Human geography.
-Wall, A & Others,”,( 2016). Electoral Management. www. Downloaded from qjal.smtc.ac.ir at 14:27 +0330 on Monday January 18th 2021 aceproject.org.
جغرافيا(فصلنامه علمی ـ پژوهشی و بين‌المللي انجمن جغرافيايی ايران)
سال هجدهم، شماره 67، زمستان 1399
طراحی الگوی انتخاباتی دربهبود عملکرد مدیریت دولت محلی
حسن کامران 1
تاریخ وصول: 21/11/1398، تاریخ تأیید: 20/12/1399
چکیده
هدف از این تحقیق بررسی اثر گاز متان در نوسانات بارش فصلی ایران می باشد. با توجه به هدف تحقيق، روش تحليل آماري مورد استفاده قرار گرفت. جهت تحليل ها، داده هاي مجموع بارش 34 ايستگاه منتخب از سال 1984 تا 2012 از سازمان هواشناسي کشور اخذ گرديد. همچنين آمار و اطلاعات گاز متان (بر حسب بيليون در قسمت) به عنوان يکي از مهمترين عوامل گرمايش جهاني، از سايت سازمانNOAA دريافت شد. ابتدا ارتباط اين عناصر با روش ضريب پيرسون مشخص شده و سپس ميزان تغييرات بارش نسبت به بلند مدت مورد محاسبه قرار گرفت. نتايج حاصل از اين پژوهش نشان داد که، بارش هاي بهاره در بخش هاي شمالي و شمال غربي کشور با رشدي 13 ميلمتري؛ و بارش ايستگاه هاي نيمه جنوبي کشور با کاهش 46 درصدي نسبت به بلند مدت روبرو بوده اند. با توجه به افزايش مقدار گازهاي گلخانه اي، نتايج تحليل داده ها در فصل تابستان حاکي از کاهش 30 ميليمتري بارش ايستگاه هاي جنوبي ايران نسبت به بلند مدت مي باشد؛ ولي بالعکس بارش در ايستگاه هاي غربي و شمالي، رشدي 14 ميليمتري داشتهاند. همچنين نتايج نشان داد که، بارش پاييزه بيشترين ارتباط را با گرمايش جهاني داشته است؛ در اين فصل، بارش ايستگاه هاي غربي حدود 24 ميليمتر نسبت به بلند مدت کاهش يافته است، اما ايستگاه هاي جنوب غربي و سپس جنوب شرقي رشدي 17 ميليمتري را تجربه کرده اند. در نهايت، نتايج حاصل از تحليل بارش زمستانه ايران حکايت از کاهش 6/18 ميليمتري در ايستگاه هاي غرب و شمال غربي داشتند.
کليدواژگان : تغيير اقليم، گاز گلخانه اي، گاز متان، آنومالي بارش، ايران.
مقدمه
امروزه دولت های محلی یا همان سازمانهای محلی زیر نظر دولت برای حل مسائل محل خود به تمام روش های متداول و موفق در جهان روی آورده اند و با صرف هزینه ای گزاف امید به بهتر شدن شرایط و رونق و توسعه محل خود دارند. چالشهای احزاب و نامزدهای سیاسـی در جلـب آرای عمـومی و بررسـی چگـونگی تـأمین انتظارات رأیدهندگان از دغدغه های بزرگ پیش روی صـاحب نظـران سیاسـی کشـورها اسـت(حاجی پور و همکاران، 1395: 16). سیاست شهری کشورهای فقیر جهان سوم که به نحوی در سیستمهای شهری آنها مؤثر بوده است و باید در مطالعۀ سلسله مراتب شهرها بر آن تأکید شود؛ عبارتند از: 1ـ قدرت داخلی دولتها، مهمترین عامل در تصمیم گیری های سیاسی و امور سیاسی آنها به شمار می‌رود.
2ـ قدرت دولتها محلی به دلیل وابستگی آنها به دولت های مرکزی، با تداوم فقر کشور همراه است. سیاست شهری در بیشتر کشورهای جهان سوم به دلایل محدودیتهای مالی و توسعه ای ، دارای عملکردی محدود است .(Hall, 1992: 35)
یکی از مشکلاتی که در نتیجه توجه نکردن به شرایط و امکانات محل در سالهای اخیر وجود داشته این است که برای تعیین مسئولان محل وقت چندانی صرف نمی شود و با سرعت بالا، نسبت به سایر انتخابات در کشور، انتخابات شوراهای اسلامی و شهرداری ها انجام می شود و این باعث ایجاد مشکلاتی در روند اداره امور محل شده است. نگاهی به انتخابات و مبارزات سیاسی در نقاط مختلف جهان نشان می دهد، کـه افراد، احزاب و اندیشه هایی وجود داشته اند که با استفاده از فنونی برای معرفی خود به جامعـه، پیروز انتخابات شده اند؛ درحالیکه توانایی ها و شایستگی های لازم بـر ای انتخـاب شـدن را دارا نبوده اند .(Osuaguw, 2008)
دولت محلی مطلوب باید از دو ویژگی اثربخشی و کارآمدی برخوردار باشد. اثربخشی یعنی رسیدن به اهداف ترسیم شده و کارامدی یعنی استفاده از حداقل امکانات و منابع برای رسیدن به اهداف مشخص شده. عملکرد دولت محلی بایستی بر کیفیت زندگی مردم تاثیر مثبت داشته باشد و مردم به این کارآمدی صحه بگذارند. کارامدی دولت محلی در وهله به این بستگی دارد که تا چه حد از عهده وظایفش در اداره امور داخلی قلمرو خود بر آمده است و تا چه حد نیازهای اجتماعی را شناسایی و راه حل های جدید را به کار می گیرد (رومینا، 1395: 44).
در این راستا، سؤال اساسی تحقیق عبارت است از «ایجاد اصلاحات در نحوه وشرایط انتخاب اعضای شورا و شهرداری، چگونه و چه میزان در عملکرد مدیریت محلی تأثیر می گذارد؟»
فرضیه هایی که در جواب این سؤال مورد ارزیابی قرار می گیرد عبارت است از:
1-به نظر می رسد، انتخاب شهردار به طور مستقیم با رای مردم محل و از خود مردم محل در مدت زمانی خدمت شوراهای اسلامی یعنی چهار سال در اداره امور محل و رفع مشکلات خیلیی حائز اهمیت است.
2-به نظر می رسد، داشتن مدرک بالا و تخصصی یا مرتبط برای انتخاب شدن رئیس شورا و معاونان و شهردار باعث پیشبرد امور می شود.
3-به نظر غربالگری با آزمون کتبی و شفاهی در سطح استانی برای شایسته سالاری اعضای شورا و شهردار قبل از تأیید صلاحیت شدن در انتخاب افراد عالم و عاقل برای مسئولیت سپردن دارای اهمیت بالایی است.
4- به نظر می آید، تشکل هیئت نظارت محلی بر امور متشکل از مسئولین مختلف محلی در کنار شورا و شهرداری می تواند در توسعه محل گامی استوار بردارد.
در این تحقیق، بیان شده است که «نحوه و شرایط انتخاب اعضای شورا و شهرداری» دارای برخی مسائل و کاستی ها است که باعث شده در «کارکرد و عملکرد دولت محلی» خلل ایجاد شود و بعضاً برخی مسئولان در نیمه های راه از ادامه کار خسته و منصرف می شوند و این در اصول مملکت داری مشکلات مختلفی بوجود می آورد. چون پروسه عزل و نصب و انتخاب و تایید صلاحیت و ... چند ماه طول می کشد و در این مدت یکی ار حساس ترین جایگاههای سازمان محلی یعنی شهردار بدون مسئول باقی می ماند و خسارت های زیادی به مردم محل وارد می کند.
به طور کلی، پیشنهاداتی که با بررسی داده ها و با توجه به نظرسنجی های ارائه خواهد شد و نتایج حاصل از پرسشنامه ها حول چهار متغیر مستقل(متغیر رای مستقیم مردم، متغیر آزمون شایسته سالاری(سنجش قدرت علمی )، متغیر نظارت هیئت محلی، متغیر سکونت در محل) و تاثیر آنها بر متغیر وابسته(بهبود نحوه و شرایط انتخابات) بدست خواهد آمد.
روش شناسی پژوهش
پژوهش حاضر از نظرهدف، كاربردي و از نظرنحوة گردآوري داده ها، ازنوع كمـي بـا روش پيمايشي است. جمع آوری داده‌ها از طریق مصاحبه عمیق با خبرگان و تحلیل قوانین و مقررات این حوزه بوده و با بکارگیری روش تحلیل مضمون، داده‌ها تحلیل شده‌اند. مشارکت¬کنندگان در این پژوهش شامل خبرگان اجرایی و علمی حوزه حکمرانی شهری و مدیریت منابع انسانی بخش دولتی ایران هست و از نمونه‌گیری نظری (هدفمند) استفاده شده است ابزار جمع آوري داده ها، پرسشنامة 10 سؤالي محقق ساخته بوده است كـه روايي ابزار به روش سوري و پايايي آن با استفاده از آلفاي كرونباخ با مقدار 87/0 تعيين شد. براي تجزيـه و تحليـل داده ها نيز از روشهاي آماراستنباطي از جمله آزمون تي بهره گرفته شد. همچنین، از نرم‌افزارهایی مانند Chart و SmartArtبرای ترسیم شکل و نمودار جهت درک بهتر مفاهیم استفاده میشود.
مبانی نظری
-سیستم مدیریت دولتی در محل(شهر): در متون فارسی واژه های مختلفی را معادل مدیریت برگزیده اند، اما امروزه واژه Management برای مفهوم مدیریت به کار می رود و Administration برای ادارۀ امور عمومی که محدودتر از Management است و یا از Government برای اشاره به رویکرد های سنتی و سلسله مراتبی مدیریت (مدیریت دولتی) استفاده می شود. پاول هوس و کنت ایچ بلانچارد2 مدیریت را چنین تعریف می کنند : «مدیریت به کار کردن با افراد و گروه ها برای رسیدن به مقاصد سازمان گفته می شود. وظایفی که بر عهده مدیر گذاشته شده است عبارت اند از: برنامه ریزی، سازمان دهی، نظارت و انگیزش») Parhizkar, 2003: 145). از نظر چاندلر3 «مدیریت به طوری که به صورت معمول در اذهان عموم متداول گشته ، عبارت است از اداره امور یک سازمان (تجهیزات، تسهیلات و افراد). مدیریت بایستی دارای منظور و مقصودی باشد که این منظور و مقصود را همان هدف سازمان گویند». به اعتقاد شارما 4مدیریت محلی مجموعه ای از فعالیت هاست که در تعامل با هم، توسعه اقتصادی، کالبدی و اجتماعی نواحی را شکل داده و هدایت می کند. بنابراین، اصلی ترین وظیفۀ مدیریت، مداخله در این نواحی با هدف ارتقای توسعۀ اقتصادی و نیز تأمین خدمات ضروری است. هدف مدیریت شهری، مدیریت اجزای سیستم شهری است به نحوی که کارکرد روزانه سیستم را ممکن ساخته و با تشویق همه انواع فعالیت های اقتصادی بستری فراهم آورد تا ساکنان قادر باشند به نیاز های اساسی خود دسترسی داشته باشند. مدیریت شهری مسئولیتی استراتژیک است که با نتایج و تبعات عملیاتی نیز همراه است. شرایط جدید، الزاماتی را مطرح می سازد که نظام های مدیریت سنتی شهرها قادر به تأمین آنها نیست. تحولات اخیر در مدیریت شهری نتیجۀ لزوم هماهنگی بین منافع محلی و فرصت های حاصل از جهانی شدن است. شکل گیری پارادایم جدیدی برای رویارویی با چالش هایی که در نتیجۀ تأثیرات جهانی شدن بر شهرها پدید آمده اند، مطرح می شود که مشتمل بر سه مفهوم؛ حکمرانی شهری، مشارکت جمعی و تمرکز زدایی است (Schuurman, 2001:189). به طورکلی، دوشاخص مهم برای بررسی تأثیرات جهانی شدن بر مدیریت شهری شامل تمرکز زدایی از قدرت دولت های تمرکزگرا به نفع مدیریت های شهری و گذر از الگوی سنتی حکومت شهری به حکمرانی شهری هستند. تمرکز زدایی از قدرت و منابع دولت های مرکزی در راستای افزایش رقابت بین شهرها و شناخت بهتر مدیریت های محلی از توانایی های محلی و فشارهای جوامع محلی برای استقلال بیشتر در بسیاری از کشورها تجربه می شود. این اقدامات برای تقویت شهرها در فرایند رقابت جهانی و تأمین نیازهای شهروندان با همکاری و مشارکت آنها انجام می شود. تمرکز زدایی به معنی انتقال قدرت، مسئولیت و منابع از دولت یا حکومت مرکزی به نهادهای اداری محلی یا سازمان های مستقل از دولت است. این انتقال می تواند به توسعۀ محلی و کاهش فقر کمک کند. تمرکز زدایی قدرت و اختیارات از سازمان های مرکزی به سازمان های منطقه ای و محلی، مبنایی مهم در بهبود توانایی سازمان های شهرداری برای رویارویی با چالش های جدید و پیچیده ای است که از شهرنشینی و جهانی شدن نشات می گیرند. به طور کلی تمرکز زدایی نیاز مدیران محلی برای دستیابی به اهرم های مقرراتی و هماهنگی بیشتر برای مداخلۀ راهبردی در فرایندهای محلی را تأمین می سازد. از منظر مهم دیگری نیز تمرکز زدایی به نیاز شهروندان و انجمن های آنها برای داشتن خودکفایی و تأثیرگذاری بیشتر در سطوح دولتی نزدیک به آنها پاسخ می گوید (Edgar, 2000:9). در این راستا، ویژگی های مدیریت شهری که باید توجه ویژه ای به آنها شود عبارت اند از:
شکل1: ویژگی های مدیریت شهری
از این رو مدیریت شهری مستلزم مداخلۀ بازیگران و اقدامات مختلف از سوی بخش های خصوصی و اجتماعات محلی و نیز حکومت است. بررسی برخی از نظریات و کنش های جدید مدیریت شهری نشان می دهد که: - اولاً ، مدیریت شهری تنها به معنای برنامه ریزی فیزیکی، ارائۀ مسکن یا تهیۀ طرح جامع نیست. - ثانیاً، تنها در پی یافتن راه حل های فنی نبوده، بلکه در جستجوی رویکردی یکپارچه است که در آن ذی نفعان بخش های خصوصی و مدنی در سیاست گذاری ها سهیم می شوند. به عبارت دیگر اتخاذ رویکرد یک پارچه در مدیریت و برنامه ریزی فضایی در ابعاد مختلف انسانی، اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی است. سیستم های شهری اغلب یک سیستم در حال تغییر به شمار می‌روند؛ زیرا شرایط سیاسی، اجتماعی و اقتصادی، همواره به نحوی شهرها و در نتیجه مجموعۀ سیستمی را تحت تأثیر قرار می‌دهد. کارکرد ایدئولوژی حاکم بر سیاست شهری، به تشکیل سیستمهای مختلف شهری و سلسله مراتبی می‌انجامد.(Khalilabadi, 1390: 102) بنابراین، حکمرانی خوب به عنوان یک عنصر مهم در گفتمان توسعه، با فراهم آوردن شرایطی موجب تقویت پایه¬های نظام سیاسی و بالابردن مشروعیت و سلامتی نظام سیاسی می¬شود. شاخص‌های حکمرانی خوب، امروزه به مثابه یک دستگاه سنجش وضعیت حکمرانی در کشورهای مختلف دنیا به کار می رود. بر اساس آمار منتشر شده بانک جهانی در سال 2019، حکمرانی خوب در ایران در وضعیت خوبی قرار ندارد(قلی پور و همکاران، 1399: 135). از اواخر دهۀ(1960)، به بعد، تقریباً در سراسر اروپا، ایالات متحدۀ آمریکا، کانادا و سایر کشورهای توسعه یافته مثل ژاپن، الگوی طرح های ساختاری – راهبردی به کارگرفته شده که ویژگی های آن در شکل(2)، نمایان است:
شکل2 : ویژگی های الگوی طرح های ساختاری – راهبردی
شایان ذکر است، در تکامل نظریه برنامه ریزی، سه مرحلۀ کاملاً متفاوت را می توان مشاهده کرد: -نخستین مرحله از شروع برنامه ریزی شهری تا اواسط دهۀ(1960)، شکل گرفت. این مرحله در طرح های توسعۀ اولیه که پس از تصویب قانون برنامه ریزی شهری و روستایی (1947)، انگلستان تدوین شدند، متبلور است. می توان آن را عصر «طرح جامع» یا دورۀ برنامه ریزی کلیشه ای نامید. -دومین مرحله از حدود سال(1960)، آغاز شد و از طریق ایجاد «گروه مشورتی برنامه ریزی» در سال( 1965 ) و تصویب قانون برنامه ریزی شهری و روستایی در سال(1968)، جایگزین نگرش نخست شد. این مرحله را می توان مرحلۀ «نگرش سیستمی» به برنامه ریزی دانست. -سومین مرحله در اواخر دهۀ( 1960) و اوایل دهۀ(1970)، شکل گیری و تکامل را آغاز کرد و برنامه ریزی «مشارکتی – هم ستیزی»5 نام دارد (Hall, 1992: 35). بنابراین، اصل مشارکت شهروندان در مدیریت دولتی اصیل شناخته شده است. برگزاري انتخابات اصيل و مردم سالار وابسته به اين است كه مراحل مختلف انتخابات بر اساس قوانين و مقررات و حقوق انتخاباتي برگزار گردد (رنلدز، 1391 :153 ). بنابراین، تنظيم چارچوب قانوني و اصلاحات لازمه انتخاباتي (Walll, 2016; 2).
یافته های تحقیق
آسیب شناسی نحوه انتخاب مدیران دولتی در محل درایران
در ایران با وجود سابقه طولانی تشکیل نهاد شهرداری، تاکنون در هیچ یک از متون قانونی، نامی از مدل مدیریت شهری برده نشده است. با این حال بررسی سیر تطور مدل های مدیریت شهری در ایران نشان می دهد تاکنون مدل شورا-مدیر شهر،رایج ترین مدل مدیریت شهری بوده است. مهم ترین نقاط ضعف مدل رایج در مدیریت شهرهای ایران عبارتند از:
1-عدم تفکیک رهبری سیاسی از مدیریت تخصصی،2-محدود بودن وظایف نهادهای مدیریت محلی،3-همشکل بودن مدل اداره امور محل در تمام شهرهای کشور،4-ضعف مکانیسم های نظارت و تعادل بخشی در تنظیم روابط شورا و شهردار،5-عدم شرایط مستحکم و شایسته سالاری در انتخابات شوراها،6- ضعف نحوه انتخاب اعضای شورای شهر،7-ضعف نحوه انتخاب شهردار،8- عدم تطابق نهادهای اجرایی و اداری در محل در دوره زمانی مشخص(چهار سال) از جمله رئیس کلانتری، رئیس اموزش و پرورش، رئیس امور بانکی، رئیس ستاد نظارت دائم بر فعالیت شهرداری و شوراها
بـراساس اصـل اول قـانون اساسی،حکومت ایران جمهوری اسلامی اسـت و بـراساس اصـل ششم قانون،امور کشور باید به اتکاء آرای عمومی و از راه انتخاب رئیس جمهور،نمایندگان مجلس شورای اسلامی،اعضای شوراها و نظایر این ها، یا از راه همه پرسی در مواردی که در اصـول دیـگر ایـن قانون معین می گردد،اداره شود.برطبق اصل هفتم،شوراها یعنی مجلس شورای اسلامی،شورای استان،شهرستان،شهر،محل،بخش،روستا و نظائر آن از ارکـان تصمیم گیری و اداره امور کشورند.شوراها در تحقق تمرکززدایی و افزایش اختیارات محلی اهمیت دارند.اگرچه سـابقه تـمرکززدایی و شـکل گیری حکومت های محلی به اولین دوره مجلس شورای ملی و تصویب قانون ایالات و ولایات و قـانون بـلدیه بـاز می گردد،اما هیچ گاه،نهادهای مذکور از توان و استقلال کافی برای ایفای نقش خود برخوردار نبوده اند. در مدل شهردار و شورای شهر مهم ترین عوامل تاثیرگذار هستند،اگرچه نظام متمرکز امور در ایران،تاکنون در عمل امـکان اسـتقلال و خودکفایی نظام مدیریت شهری را فراهم نساخته است. با شناسایی مهمترین نقایص و آسیب های ناشی از مدل کنونی مدیریت شهری ایران کـه بـرداشتی از مدل شورا-مدیر شهر است می توان سعی در رفع نواقص و ایجاد پتانسیلهای بالقوه و بالفعل مدیریت محلی انجام داد. انتخاب نوع مدل مدیریت شهری منعکس کننده نگرش حاکم بر تنظیم روابط شورا و شهرداری است.از بررسی مدل های مدیریت شهری در کشورهای اروپائی و آمریکایی و مطالعه متون قانونی مربوط بـه مـدیریت شـهری در ایران چنین استنباط می شود کـه نـوع مـدل مدیریت شهری در ایران مدل «شورا-مدیر شهر» است.در متون قانونی ایران از شخصیتی به نام شهردار مرتبا نام برده می شود و وظایف و اختیارات بـه او مـنتسب مـی شود،بدون توجه به این که سمت شهردار6 جایگاهی انتخابی اسـت.به عـبارت دیگر آن دسته از افراد که از بیرون از شورا و بدون اخذ آرای مردم در سمت مسئولیت شهرداری قرار می گیرند عنوان مدیر شهر7 را کسب مـی کنند.درحالی که اعـطای مـسئولیت مدیریت محلی به شخصی که به طور مستقیم یا غیر مـستقیم(عضویت شورا) آراء و اعتماد شهروندان را جلب نکرده است،منطقی نیست.شهرهای با مدل «شورا-مدیر شهر» با انتخاب مستقیم شهردار و مقتدرسازی آن،در پی پر کردن خلأ فقدان رهـبری سـیاسی در این گونه ساختارهای مدیریتی هستند. بنابراین انتظار رهبری سیاسی شهر از مدیر شهری منتصب، اصولا قابل طرح نیست. وظایف شهرداری ها در جهان روزبـه روز گـسترده تر می شود و شهرداری ها به عنوان نهادهای محلی نشأت گرفته از خواست عمومی وظایف بیشتری را بـرعهده مـی گیرند. حضور دهها سـازمان دولتـی عمل کننده در سطح شهرها در کنار شهرداری، وضعیت آشفته ای را از جهت هماهنگی در انجام وظایف و ارائه خدمات به وجود آورده است و هزینه های مـضاعفی را بـه شهروندان تحمیل می کند. این وضعیت شوراهای منتخب شهری را از جهت پاسخ گویی به مطالبات شـهروندان در وضـعیت نامناسبی قرار داده است. چون شوراهای شهر وظایفی را نـظارت و رهـبری مـی کنند که شهرداری ها مسئول انجام آن وظایفند و سایر دسـتگاه های دولتـی متعدد در سطح محلی، نظارت و برنامه ریزی شورای شهر را در امور شهری نمی پذیرندHosseini & Ahmadi, 2019)).
یکی از ویژگی هایی که در نظام مـدیریت محلی ایران مـشاهده مـی شود، فقدان تـفاوت و تمایز میان نظام اداره امور شهر در سـطوح مـختلف جمعیتی، سیاسی و نیز مکانیزم های مرتبط با آن است.به عنوان مثال، هیچ گونه تفاوتی در سازوکار اداره شـهر تـهران به عنوان پرجمعیت ترین و نیز پایتخت ایـران با سایر شهرها دیـده نـمی شود. تنها برنامۀ صورت گرفته در ایـن بـاره، در تعداد اعضای شورای شهر منظور شده است. این امر در ارتباط با مدل اداره امـور شـهر در ایران نـیز مـشاهده مـی شود.به عبارت دیگر،در وضعیت کـنونی اداره تمامی شهرهای ایران توسط مدل «شورا-مدیر شهر» انجام می پذیرد. حال آنکه تجربیات جهانی نشان می دهد تـفاوت در مـدل مدیریت شهری در سطوح مختلف شهرهای یـک کـشور امـری مـعمول اسـت.این امر جدا از مـدل مـدیریت شهری،گاه به نحوه انتخاب شهردار نیز تسری یافته است(Hosseini, 2018). بنابراین، روش انـتخاب مـستقیم شهردار اهمیت بیشتری می یابد. به جز اشکالات پایه ای که در مدل مدیریت شهری ایران مشاهده می شود،روابط شورا-شهردار(مدیر شهر)نیز به خوبی در مدل ایران تنظیم نگردیده و این مـوضوع سـرمنشأ بسیاری از مشکلات در اداره امور شـهر، به ویـژه کاهش نظارت شورا است.نظام کنونی اداره امور شهر در ایران امکان تعمیق و توسعه مشارکت های مردمی در شـهرها و هـمچنین امـکان انتقال خواست ها،نیازها و اولولیت های شهر به منتخبان را فراهم نمی کند و امکان دسترسی شهروندان به منتخبان خود در شورای شهر میسر نـیست و عـموما افراد پر سر و صدا و مشهور به عنوان نمایندگان انتخاب می شوند.به نظر می رسد برای دسـتیابی بـه اهـداف و فلسفه شکل گیری شوراهای شهر، تغییر در نظام انتخاب اعضای شورای شهر ضرورتی جدی است. همچنین، ابهام در شخصيت حقوقي شوراها، در گذشته (ماده 17 )قانون تشكیلات شوراهاي اسلامی كشوري مصوب 1/9/1361تصريح مي كرد كه «شوراها داراي شخصيت حقوقي بوده، حق اقامه دعوي عليه اشخاص حقيقي وحقوقي و دفاع در مقابل دعاوي آنان عليه شورا را دارند» اما اين ماده در اصلاحات بعدي حذف شد. فراتر از اين، شخصيت و جايگاه حقوقي شوراها از جهاتي كه در قوانين و مقررات به عنوان ابعاد حقوقي اين نهادها پيش بيني شده مبهم بوده و يا تضعيف شده است. همچنين، اكثر تصميمات شوراها منوط به كسب موافقت مقامات دولتي است و در برخي موارد محلي نيز نمي توان براي شوراها قدرت تصميم گيري قائل شد. درواقع، تنها نهادي كه در حيطه نظارت شوراها قرار گرفته شهرداريها و پس از آن دهياريها مي باشد که البته بهتر است مکمل یکدیگر باشند و فعالیتهای یکدیگر را ارتقا بخشند. مشکل دیگر که وجود دارد،ابهام در جايگاه علمی شوراها است. نامشخص بودن حيطه وظايف و اختيارات شوراها عليرغم اهميت شوراهاي محلي به عنوان يكي از نهادهاي حكومتي در قانون اساسي، قوانين مصوب مجلس شوراي اسلامي كه بايد وظايف و حوزه صلاحيتي شوراها را تبيين نمايند، با ابهاماتي روبرو هستند و نتوانسته اند بين امورمحلي و ملي قائل به تفكيك شوند. همچنين با وجود تغييرات مكرر قانون شوراها، عملا وظايف واختيارات شوراها هر بار محدودتر شده است.مشکل دیگر نظارت ضعیف بر کارکرد شوراها و شهرداریهای محل است. براساس ماده79 قانون شوراها، به منظور رسيدگي به شكايات مبني بر انحراف شوراها از وظايف قانوني، هيئت هايي به نام هيئت حل اختلاف و رسيدگي به شكايات تشكيل مي شود. اهداف نظارت به طور كلي عبارتنداز: 1 .افزايش اعتبار و اصالت انتخابات 2 .حسن اجراي قوانين و مقررات 3 .جلوگيري از بروز تخلفات و جرايم انتخاباتي 4 .مدريت كارآمد انتخابات 5 .استفاده بهينه از امكانات و تجهيزات انتخاباتي 6. برگزاري انتخابات رقابتي 7 .پاسخگو نمودن مقامات و نهادهاي انتخاباتي 8 .ايجاد شفافيت در فرايند انتخابات 9.بهبود اعتماد و اطمينان عمومي از صحت فرايند انتخابات 10 .كمك مؤثر به حل تعارضات و اختلافات 11.تأمين دلايل و اسناد معتبر براي اعتراضات و شكايات 12 .ارزيابي دقيق عملكرد مأموران انتخاباتي(خسروی و حسینی، 1396: 85). بنابراین، در ايران شوراهاي اسلامی با چالش هایی از قبیل مشکلات در قوانين و مقررات، اختلاف نظرات درشرایط کاندیدها و نحوه انتخابات شوراها و شهردارها روبرو هستند. به طور خلاصه موارد بنیادی مساله آمیز شامل موارد زیر است:
شکل 3: مدل پژوهش
با توجه به چالش های مطروحه که سازمانهای محلی با آن مواجه هستند، مهمترین چالش که مربوط به نحوه انتخاب و شرایط انتخابات اعضای شورا و شهرداری است، در راستای سوال اصلی گزارش و فرضیه های مطروحه به تنظیم پرسشنامه پرداخته شد و با مدد از پاسخ خبرگان و مسئولان این حوزه به عنوان افرادی که در محل حق انتقاد و پیشنهاد دارند و کارمندان شهرداری در شهر تهران به نتایجی دست یافتیم. که در جداول زیر به اختصار بیان شده و نمودارهایی برای هر سوال با استفاده از نرم افزار Excelترسیم گردیده است.
جدول 1: سوالات و فراوانی پاسخ ها
فرقی ندارد | مخالف | موافق | سوال | ردیف |
10 | 20 | 70 | نظر شما در رابطه با انتخاب شهردار به طور مستقیم با رای مردم محل | 1 |
20 | 40 | 40 | نظر شما در رابطه با داشتن مدرک دکترا برای انتخاب شدن رئیس شورا و معاونان | 2 |
20 | 30 | 50 | نظر شما در رابطه با داشتن مدرک دکترا برای انتخاب شدن شهردار و معاون | 3 |
12
| 23 | 65 | نظر شما در رابطه با غربالگری با آزمون کتبی و شفاهی در سطح استانی برای شایسته سالاری اعضای شورا و شهردار قبل از تایید صلاحیت شدن | 4
|
17 | 10 | 73 | نظر شما در رابطه با تشکل هیئت نظارت محلی بر امور محل | 5
|
9 | 7 | 84 | نظر شما در رابطه با عضویت اعضای مختلف شغلی در هیئت نظارت بر امور | 6 |
جدول 2: سوالات و فراوانی پاسخ
بسیار کم | متوسط | بسیار زیاد | سوال | ردیف |
60 | 10 | 30 | عملكرد شوراها و شهرداریها و سطح کارایی خود در محل | 1 |
25 | 5 | 70 | میزان اختیارات و استقلال در امور محل
| 2 |
جدول3: سوال و فراوانی پاسخ
ردیف | سوال | 2 سال | 3 سال | 4 سال |
1 | برای انتخاب شهردار ازبین ساکنان محل حداقل چند سال سکونت دائم در محل را پیشنهاد می دهید | 26 | 19 | 55 |
2 | به نظر شما شهردار باید چند سال در اجرای امور در کنار شورا مشغول به کار باشد | 11 | 15 | 74 |
بنابر آراء و پیشنهادات، شهردار هر شهر باید از مردم خود محل باشد با عقلانیت و سلامت کامل.
اعضای شورای شهر باید با نظر مردم و سمت هرکدام با توجه به کمیت آراء مردمی مشخص شود.به نحوی که شخصی که بیشترین رای را می آورد، بعنوان شهردار و بعد معاون شهردار، سپس رئیس شورا و معاونین به ترتیب ارا انتخاب شوند.
شکل4: شهردار با رای مستقیم محل و از بین مردم محل انتخاب شود.
با توجه به سوالات و بیانات نمونه اماری یکی از بهترین روش های انتخاب شهردار این است که تا قبل از پایان مدیریت شوراها و شهردار قبلی یک آزمون سطح معلومات عمومی و حقوقی بین اعضای داوطلب محل در سطح استان برقرار شود و اعضا شایسته در آزمون با کسب نمره حداکثر مورد انتخابات مردمی قرار بگیرند.
شکل 5 : برگزاری آزمون اعتبار سنجی برای نامزدها
باتوجه به اینکه تعداد دانشجویان و مدرک داران در ایران رو به افزایش است، باید شرط داشتن مدرک برای افرادی که نامزد (شهردار شدن و رییس شورا)می شوند ملاک انتخاب قرار بگیرد. متاسفانه در سالهای اخیر مدرک و سطح سواد دربین شوراها و شهرداریهای شهر و روستا در نظر گرفته نشده و حتی افرادی که دارای سواد کمی هستند(تنها به دلیل منافع مادی) به سمت ریاست شورا انتخاب شده اند و این با اصول مملکت داری در تضاد است باید شرط سنی و سطح سواد در قانون شوراها در راس انتخاب و نامزد شدن دردانتخابات قرار بگیرد و مدرک و نوع آن با رشته های شهرداری و محیط زیست و حقوق و قانونگذاری در ارتباط باشد.
-رای مستقیم مردم و انتخاب فرد از محل باید در راس کار باشد
-بهتر است شرط محلی بودن و یا ساکن محل بودن بیش از 4سال در قوانین انتخابات قرار گیرد.
با توجه به شواهد در برخی شهرک ها و شهرها به علت مهاجر پذیری حق مردم محل نادیده گرفته شده و از اقوام مهاجری که بعضا به تازگی وارد محل شده اند، شوار و شهردار انتخاب می شوند که متاسفانه بدلیل عدم وابستگی به محل از دلسوزی و کار شایسته خوداری می کنند و بیشتر بفکر منافع مادی خود هستند.
شکل 6 : سکونت دائمی در محل حداقل 4سال برای نامزد شدن
به طور کلی، با توجه به نظرسنجی های صورت گرفته و نتایج حاصل از پرسشنامه ها نتایجی که حاصل آمده است:
1- انتخاب شهردار با رای مستقیم مردم محل و ازبین ساکنان محل با حداقل 5سال سکونت در محل
2- اعضای شورا و شهردار قبل تایید صلاحیت نامزد شدن باید غربالگری شده و با آزمون کتبی و شفاهی در سطح استانی شایسته سالاری شوند.
3- شرط سواد و داشتن مدرک دکتری برای شهردار
4- شرط سواد مدرک دکترا و ارشد برای معاون شهردار
5- شرط سواد و مدرک دکترا و ارشد برای ریاست شورا و معاونان
6- شرط سواد و مدرک کارشناسی و ارشد برای افراد انجمن
اما در رابطه با سوال دیگری که ازخبرگان و مسئولان شهرداری شد در رابطه با مدت ریاست و مسئولیت پذیری شهردار بود که با توجه به داده ها بیش از 70 درصد اعضای نمونه با اینکه شهردار 4سال به امور محل رسیدگی کند موافقند و احتمالا این نظر آنها با تطبیق بر مدت خدمت شوراها به محل مطابقت دارد.
شکل7 : مدت مسئولیت پذیری شهردار
سوال دیگر که در رابطه با هیئت نظارت محلی ازخبرگان پرسیده شده است با توجه به پاسخ پرسش ها بیشتر مردم عادی مایلند که این هیئت تشکیل شود و اعضای شهرداری حدود 80 درصد مخالف بودند و در کل پاسخ های شهروندان و شهرداری برروی هم نشان دهنده تمایل به تشکیل هیئت نظارت محل و با اعضای باتجربه و مسئولین محلی است. اما در برخی پرسشنامه ها این نظر اضافه شده بود که اعضای هیئت نظارت عضو شورا و شهردار نباشند و در واقع می توان اذعان داشت که افرادی کاملا نیاز به تشکیل این هیئت را در محل خود احساس می کنند و حتی آنقدر به این مسئله معتقد هستند که اظهار نظر کرده اند.
شکل 8: نظر مردم در رابطه با تشکیل هیئت نظارت محلی
شایان ذکر است، کاربرد اصطلاح «مدیریت محلی» همگام با «دولت محلی» باعث تفویض اختیارات بیشتر از جانب دولت مرکزی به شوراها و شهرداریها یا به عبارتی «دولت های محلی» می شود. چون از حساسیت ناخودآگاه که در لفظ «حکومت و دولت» وجود دارد دوری می شود و در نتیجه با ضریب اطمینان بیشتری می توان برای رسیدگی به امور محل با تکیه بر ایجاد قوانین اداری و استقلال مالی برنامه ریزی کرد. با توجه به مصاحبه ای که انجام شد (بویژه از مسئولین شورا و شهرداری ناحیه 3 منطقه 20 -12-4)، به این نتیجه رسیدیم که اگر در ایین نامه ها و بخشنامه ها و در کل مکاتبات اداری مربوط به دولت های محلی از لفظ سازمان محلی و مدیریت محل استفاده شود، دولت مرکزی با اطمینان بالاتری و با حساسیت کمتری استقلال مالی و اداری به این نهادها می دهد.
تجزیه و تحلیل
پیمایش اولیه بین تعداد 110 خبره و مسئول صورت گرفت که انتخاب این نمونه آماری به روش تصادفی انجام شد، سپس پرسشنامه اولیه در میان آنان توزیع و میزان اهمیت هریک ارزیابی شد. تحلیل داده ها نیز با استفاده از روش های آماری وmcdm صورت گرفت. برای بررسی عواملی که بر بهبود نحوه و شرایط انتخابات تأثیر گذارند از روش های آماری متعددی استفاده شد،آزمون هایی مانند همبستگی و آزمون T و... . مدل دیگر برای بررسی هدف پژوهش تحلیل و ارزیابی تأثیر عوامل (رای مستقیم، مدرک تخصصی، سکونت در محل، آزمون شایسته سالاری)، است. که با استفاده از مدل تحلیل سلسله مراتبی مورد تحلیل قرار گرفت. پس از تنظیم و تهیه پرسش نامه با 10 سوال، پایایی و سازگاری دورنی پرسش نامه با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ برای هر چهار شاخص مؤثر بر نحوه و شرایط انتخابات(متغیر وابسته) در spss مورد آنالیز قرار گرفت. براساس جداول زیر کران های آلفای کرونباخ برای بررسی میزان سازگاری گویه ها مشخص شد که میزان سازگاری و همسانی داخلی گویه ها برای متغیرهای گزارش در حد مناسب و قابل قبول می باشد. به عبارت دیگر پراکندگی مفهومی میان گویه ها دیده نمی شود.این امر نشان می دهد گویه هایی که برای هرسوال تنظیم شده از پایایی کافی برخوردارند، اما تنها بررسی گویه ها برای اعتبار پرسش نامه کافی نیست همبستگی میان متغیرهای پرسش نامه نیز از جمله مواردی است که باید مورد بررسی قرار گیرد. لذا همبستگی بین متغیرها نیز محاسبه گردید.
جدول 4: خلاصۀ آماری متغیر آزمون شایسته سالاری
| میانگین | حداقل | حداکثر | دامنه | حداکثر/حداقل | واریانس | تعداد داده |
میانگین | 2.287 | 2.000 | 2.695 | .635 | 1.318 | 0.032 | 7 |
واریانس | 1.029 | 0.904 | 1.165 | 0.262 | 1.289 | 0.009 | 7 |
کوواریانس درونی | 0.186 | 0.030 | 0.422 | 0.392 | 13.974 | 0.008 | 7 |
همبستگی درونی | 0.179 | 0.033 | 0.387 | 0.353 | 11.605 | 0.007 | 7 |
جدول5: خلاصۀ آماری متغیررای مستقیم
| میانگین | حداقل | حداکثر | دامنه | حداکثر/حداقل | واریانس | تعداد داده |
میانگین | 2.324 | 1.803 | 2.759 | 0.957 | 1.531 | 0.063 | 28 |
واریانس | 1.013 | 0.696 | 1.235 | 0.539 | 1.775 | 0.024 | 28 |
کوواریانس درونی | 0.093 | 0.047 | 0.348 | 0.395 | -7.413 | 0.005 | 28 |
همبستگی درونی | 0.091 | 0.051 | 0.320 | 0.371 | -6.279 | 0.005 | 28 |
جدول6: خلاصه آماری متغیر سکونت در محل
| میانگین | حداقل | حداکثر | دامنه | حداکثر/حداقل | واریانس | تعداد داده |
میانگین | 2.362 | 1.903 | 2.686 | 0.783 | 1.411 | 0.63 | 19 |
واریانس | 1.253 | 0.766 | 4.169 | 3.403 | 5.442 | 0.513 | 19 |
کوواریانس درونی | 0.146 | -0.113 | 0.540 | 0.653 | -4.764 | 0.012 | 19 |
همبستگی درونی | 0.124 | -0.051 | 0.421 | 0.472 | -8.325 | 0.007 | 19 |
جدول 7 : خلاصۀ آماری متغیر مدرک تخصصی
| میانگین | حداقل | حداکثر | دامنه | حداکثر/حداقل | واریانس | تعداد داده |
میانگین | 2.242 | 1.852 | 2.668 | 0.815 | 1.440 | 0.058 | 12 |
واریانس | 1.070 | 0.755 | 1.333 | 0.578 | 1.766 | 0.032 | 12 |
کوواریانس درونی | 0.081 | -.168 | 0.334 | 0.502 | -1.991 | 0.08 | 12 |
همبستگی درونی | 0.075 | -0.169 | 0.259 | 0.428 | -1.529 | 0.006 | 12 |
در نتیجه، مقادیر واریانس نشان می دهد که پراکندگی داده ها به میانگین نزدیک بوده و از توزیع مناسبی برخوردار است. در مرحله بعد با توجه به وجود شاخص های آشکار و متغیرهای پنهان از روش تحلیل عاملی استفاده شد، به طوریکه برای کلیه گویه ها که در غالب چهار متغیر رای مستقیم، آزمون شایسته سالاری، سکونت در محل، داشتن مدرک بالا و تخصصی می باشند، تحلیل عاملی انجام شد. تحلیل عاملی بدین منظور صورت گرفت تا نشان داده شود آیا مدل اندازه گیری مناسب است و کلیه پارامترهای مدل معنی دار هستند یا خیر؟
به طور خلاصه در جدول میزان تحلیل عاملی (جدول 8) بدست آمد. نتایج جدول نشان داد که مدل مربوطه و پارامترهای آن در حد قابل قبولی معنی دار می باشند.
جدول 8: نتایج جدول تحلیل عاملی
متغیر های مستقل | مقدار تحلیل عاملی | نتیجه |
رای مستقیم | 0.626 | قابل قبول |
آزمون شایسته سالاری | 0.760 | قابل قبول |
سکونت در محل شهردار | 0.615 | قابل قبول |
داشتن مدرک بالا و تخصصی یا مرتبط | 0.615 | قابل قبول |
هریک از چهار متغیر اصلی تاثیر متفاوتی بر بهبود عملکرد انتخابات دارند، با توجه به اینکه مهم ترین متغیر با توجه به داده ها، رای مستقیم به شهردار به عنوان یک کل که دارای اجزایی که سهم متفاوتی در بهبود نحوه و شرایط انتخابات دارند مورد تحلیل قرار گرفت. بررسی جداگانه هریک از این عوامل نیازمند تحلیل دیدگاه شهروندان است که با توجه به جامعه آماری 110 نفره، در این مرحله پرسش نامه متفاوتی بر اساس طیف ساتی طراحی شد. پرسش نامه مذکور براساس مدل تحلیل سلسله مراتبی(AHP) به صورت ترتیبی تنظیم و ارزش دهی شد.
شکل8 : ماتریس ترتیبی عوامل مثبت تأثیر رأی مستقیم
هدف این مطالعه بررسی تاثیر عوامل موثر بر بهبود نحوه و شرایط انتخابات(عملکرد) می باشد. با توجه به اینکه بهبود عملکرد متغیر وابسته متاثر از عوامل متعدی چون رای مستقیم به شهردار، داشتن مدرک تخصصی، سکونت در محل و آزمون شایسته سالاری پیش از انتخابات است. تاثیر هریک از این عوامل مورد بررسی قرار گرفته، این مساله با استفاده از آزمون t استفاده شد:
آماره t از نسبت ضریب هر پارامتر به خطای انحراف معیار آن پارامتر به دست می‌آید. در آزمون آماره میانگین تک نمونهای
درصورتی‌که t محاسبه‌شده بزرگ‌تر از 96/1 یا کوچک‌تر 96/1- باشد، آزمون معنادار است. در حالت کلی فرضیه‌های در نظر گرفته‌شده جهت پاسخ به این سؤال به‌صورت زیر است:
در این آزمون با توجه به اینکه برای هرکدام از سؤالات سه گزینه در نظر گرفته‌شده است حد وسط آنها عدد 5/2 خواهد بود. بنابراین اگر میزان هرکدام از متغیرها بیشتر از این عدد باشد مقدار آن متغیر در وضعیت مناسبی خواهد بود و درصورتی‌که کمتر از آن باشد در وضعیت مناسبی قرار ندارد. لازم به ذکر است که خطای در نظر گرفته‌شده در این تحلیل 5درصدخواهد بود.
رای مستقیم
نتایج حاصل از آزمون تی تک نمونهای نشان می دهد که میانگین متغیر رأی مستقیم با حد متوسط اختلاف دارد (sig<0/05). میانگین این عامل پایین‌تر از حد متوسط (28/2) قرار دارد. با توجه به اینکه مقدار 2.28 کمتر از مقدار میانگین 2.50 می باشد لذا نشان می دهد متغیر در وضعیت مناسبی قرار ندارد.
جدول9: نتایج حاصل از آزمون تی تک نمونهای برای متغیر رأی مستقیم
متغیر | مقادیر آماری | |||||||
رأی مستقیم | تعداد نمونه | میانگین | انحراف استاندارد | |||||
110 | 28/2 | 539/0 | ||||||
آزمون تی تک نمونهای | ||||||||
T | Df | Sig. (2-tailed) | اختلاف میانگین | فاصله اطمینان %95 | ||||
حد پایین | حد بالا | |||||||
83/6- | 100 | 000/0 | 22/0- | 274/0- | 151/0- | |||
متغیر آزمون شایسته سالاری(سنجش قدرت علمی )
نتایج حاصل از آزمون تی نشان می دهد که میانگین متغیر آزمون شایسته سالاری(سنجش قدرت علمی )با حد متوسط اختلاف دارد (sig<0/05). میانگین این عامل پایین‌تر از حد متوسط (32/2) قرار دارد و نشان می دهد متغیر در وضعیت مناسبی برای تاثیر گذاری بر عملکرد انتخابات شوراها قرار ندارد.
جدول10: نتایج حاصل از آزمون تی تک نمونهای برای متغیر آزمون شایسته سالاری(سنجش قدرت علمی )
متغیر | مقادیر آماری | |||||||
آزمون شایسته سالاری | تعداد نمونه | میانگین | انحراف استاندارد | |||||
110 | 32/2 | 023/0 | ||||||
آزمون تی تک نمونهای | ||||||||
T | Df | Sig. (2-tailed) | اختلاف میانگین | فاصله اطمینان %95 | ||||
حد پایین | حد بالا | |||||||
51/7- | 100 | 000/0 | 18/0- | 221/0- | 129/0- | |||
متغیر سکونت در محل
نتایج حاصل از آزمون تی تک نمونهای نشان می دهد که میانگین متغیر سکونت در محل با حد متوسط اختلاف دارد (sig<0/05). میانگین این عامل 3، پایین‌تر از حد متوسط (37/2) قرار دارد. مقدار میانگین تی تک نمونه ای این متغیر از دو متغیر قبلی بیشتر است. اما بازهم به مقدار میانگین 2.50 نرسیده و نشان دهنده این است که تاثیرگذاری این عامل بر بهبود عملکرد انتخابات ناکافی بوده اما در وضعیت بهتری نسبت به دو متغیرقبلی قرار دارد.
جدول 11: نتایج حاصل از آزمون تی تک نمونهای برای متغیر سکونت در محل
متغیر | مقادیر آماری | |||||||
سکونت شهردار در محل | تعداد نمونه | میانگین | انحراف استاندارد | |||||
110 | 37/2 | 025/0 | ||||||
آزمون تی تک نمونهای | ||||||||
T | Df | Sig. (2-tailed) | اختلاف میانگین | فاصله اطمینان %95 | ||||
حد پایین | حد بالا | |||||||
01/5- | 100 | 000/0 | 13/0- | 179/0- | 078/0- | |||
متغیر داشتن مدرک تخصصی و مرتبط
نتایج حاصل از آزمون تی تک نمونهای نشان می دهد که میانگین متغیر داشتن مدرک تخصصی با حد متوسط اختلاف دارد (sig<0/05). میانگین این عامل پایین‌تر از حد متوسط (24/2) قرار دارد و مقدار میانگین ان از سایرین کمتر است که نشان دهنده تاثیر گذاری کمتر این عامل بر بهبود عملکرد انتخابات مطلوب است.
جدول 12: نتایج حاصل از آزمون تی تک نمونهای برای متغیر مدرک تخصصی
متغیر | مقادیر آماری | ||||||||
داشتن مدرک تخصصی | تعداد نمونه | میانگین | انحراف استاندارد | ||||||
110 | 24/2 | 024/0 | |||||||
آزمون تی تک نمونهای | |||||||||
T | Df | Sig. (2-tailed) | اختلاف میانگین | فاصله اطمینان %95 | |||||
حد پایین | حد بالا | ||||||||
18/10- | 100 | 000/0 | 26/0- | 303/0- | 205/0- | ||||
نرمال بودن داده‌ها ( آزمون کولموگروف-اسمیرنف)8
برای تجزیه‌وتحلیل داده‌ها ابتدا وضعیت توزیع داده‌ها با استفاده از آزمون توزیع کولموگروف- اسمیرنوف
موردبررسی قرارگرفته است و نتایج نشان می دهد که توزیع داده‌های موردنظر نرمال است.
جدول 13: آزمون کولموگروف-اسمیرنف
متغیر | میانگین | سطح خطا | سطح معناداری | نتیجه آزمون |
رای مستقیم | 28/2 | 05/0 | 212/0 | رد H1 |
آزمون شایسته سالاری | 32/2 | 05/0 | 240/0 | رد H1 |
سکونت شهردار در محل | 37/3 | 05/0 | 202/0 | رد H1 |
داشتن مدرک تخصصی | 24/2 | 05/0 | 099/0 | رد H1 |
با توجه به داده‌های به‌دست‌آمده و سطح معناداری ازآنجاکه مقدار سطح معناداری در چهار متغیر بیشتر از سطح خطا (05/0) است بنابراین فرض نرمال بودن داده‌ها را می‌پذیریم و این بدان معناست که داده های این پژوهش معرف خوبی برای داده های جامعه هستند. پس می توان تعمیم نمونه به جامعه را با سطح قابل قبولی از اطمینان انجام داد.
آزمون همبستگی
با توجه به اینکه اصولا متغیرهای مؤثر بر بهبود عملکرد انتخابات به تنهایی عمل نکرده و باهم در ارتباط هستند برای بررسی ارتباط درونی این عوامل با یکدیگر از آزمون همبستگی پیرسون استفاده شد.انجام این آزمون منوط به نرمال بودن داده هاست که نرمال بودن داده ها با استفاده از آزمون کولموگروف-اسمیرنف، به اثبات رسید. لذا آزمون همبستگی میان چهار متغیر بررسی شد. نتایج حاصل از این آزمون نشان می دهد که بین همه متغیرها همبستگی مثبت و معناداری وجود دارد.
جدول 14: نتایج آزمون همبستگی
متغیرها | ضریب پیرسون | سطح معناداری | نتیجه آزمون |
رأی مستقیم، آزمون شایسته سالاری، سکونت در محل، داشتن مدرک تخصصی | 432/0 | 000/0 | وجود رابطه |
اولویت‌بندی متغیرها بر اساس میانگین
برای اولویت‌بندی متغیرها از آزمون فریدمن استفاده‌شده است. آزمون فریدمن برای رتبه‌بندی شاخص‌ها پژوهش بر اساس میانگین رتبه‌ها مورداستفاده قرار می‌گیرد. نتایج این آزمون نشان می دهد که رای مستقیم بیشترین رتبه و تشکیل هیئت نظارت کمترین رتبه را داشته است. این مساله نشان می دهد که عامل رأی مستقیم بیش از سایرین بر بهبود نحوه و شرایط انتخاب مسئولان شورا و شهرداری و افزایش عملکرد مدیریت محل تاثیرگذار است به عبارتی مردم شهر تهران (براساس جامعه آماری نمونه) معتقدند که رعایت این اصل بیش از هر عامل دیگری می تواند به توسعه محل کمک کند.
جدول 15:نتایج رتبه‌بندی متغیرها
شاخص( متغیرهای مستقل) | میانگین رتبه | اولویت |
رای مستقیم به شهردار | 42/2 | اول |
آزمون شایسته سالاری | 55/2 | دوم |
سکونت در محل شهردار | 79/2 | سوم |
داشتن مدرک تخصصی یا مرتبط | 24/2 | چهارم |
(محاسبات و یافته های نگارنده)
به طورکلی، و به بیان ساده باید گفت: نتایج حاصله از پرسشنامه ها نشان می دهد که 70 درصد اعضای نمونه آماری با موارد مطروحه در سوالات موافق هستند و 10درصد بی تفاوت و 20 درصد مخالف هستند. بنابراین، باتوجه به موافقت با موارد پیشنهادی از سوی اعضای نمونه برای پیشبرد اهداف محلی و ملی بهتر است اصول و موارد پیشنهادی انجام شود. اما با توجه به تجربه کشورهای پیشرفته و موفق در توسعه شهری و مدیریت امور محل باید از جزء به کل با آزمایش و تجربه گام های توسعه برداشته شوند.
نتیجه گیری
نتایج تحقیق نشان می دهد که: متغیر «بهبود نحوه و شرایط انتخابات شوراها و شهرداری» به عوامل یا متغیرهای مستقل بی شماری می تواند وابسته باشد. درواقع، افزایش و کاهش نحوه عملکرد دولت محلی زیر ساختی است، یعنی اگر در نحوه و شرایط انتخابات دقت عمل انجام شود و مسئولان به فکر بازنگری و حتی اصلاح و حذف و ازدیاد قوانین شوراها باشند، نتایج و کارایی سازمان محلی که امروزه با تلفظ نادرست و مرسوم حکومت محلی یا دولت محلی(این دوکلمه باعث ایجاد حساسیت دولت مرکزی و گاهاً خودمختاری های بیش از حد محله ها شده است) از آن یاد می شود، بیشتر می شود. بنابراین، با تجزیه و تحلیل داده ها به این نتیجه رسیدیم که، متغیرهای زیر به ترتیب اولویت و اهمیت در افزایش عملکرد سازمانهای دولتی –محلی موثر هستند: 1-رای مستقیم مردم محل به شهردار که از خود محل باشد. 2- برگزاری آزمون شایسته سالاری در استانها پیش از انتخابات. 3-سکونت فرد در محل بیش از 4 سال4-داشتن مدرک بالا و تخصصی یا مرتبط به امور شهرداری، حقوقی و مدیریت،محیط زیست و دانش جغرافیای طبیعی و انسانی و سیاست و فضا. بنابراین، باید گفت: «دولت محلي باعث وجود مديريت بهتر و غايت گرايي برنامه هاي محلي در جهت رسيدن به توسعه در امر سياست، مديريت، اقتصاد و فرهنگ در داخل مرزهای ملی مي شود و در نتيجه رسيدگي به برنامه هاي بلند مدت توسط دولت مركزي كه مهمترين هدف يك كشور است، با كارايي بهتر انجام مي شود.» توجه به ایجاد و توسعه دولتهای محلی و نیز اهمیت آنها در رشد دموکراسی، توسعه آگاهي اجتماعی مردم و همچنین در دوام و بقا و حفظ حاکمیت و استقلال کشور حائز اهمیت بوده است. امروزه با توجه به تقسیمات سیاسی فضایی در کشورهای جهان، سازمان های محلی مختلف وجود دارند. اما استقلال آنها نسبی است و با توجه به تمرکز و یا عدم تمرکز سیستم اداری (بسیط و غیر بسیط)، حکومت مرکزی کم و زیاد می شود. اما مقولۀ «دولت محلی، از حکومت محلی» جداست و هر حکومت محلی ممکن است از چند دولت محلی تشکیل شده باشد، به هر حال، در همۀ کشور دولت مرکزی حرف اول را می زند و سایر سازمان های محلی دارای مدیریت محلی در چارچوب قانون اساسی هستند.بنابراین، بهتر است در قوانین مدیریت امور محل و سازمان های محلی جایگزین دولت محلی شود. چون کلمات دولت و حکومت محلی از حساسیت لفظی برخوردار است. قابل ذکر است، امروزه توجه به قدرت از سطوح کلان به سطوح کوچک و زندگی روزمره معطوف می شود و پیچیدگی های خاص خود را میابد و قدرت با دانش پیوند برقرار کرده و «مسئلۀدانش» «مسئلۀ حکومت» می شود.
پیشنهادهای کاربردی
1-انتخاب شهردار با رای مستقیم مردم محل و ازبین ساکنان محل با حداقل 4سال سکونت در محل و مسئولیت پذیری وی در 4سال همگام با اعضای شورای محل
2-اعضای شورا و شهردار قبل تایید صلاحیت نامزد شدن باید غربالگری شده و با آزمون کتبی و شفاهی در سطح استانی شایسته سالاری شوند.
3-شرط سواد و داشتن مدرک تخصصی یا مرتبط برای شهردار و رئیس شورا
4-تشکیل هیئت نظارت محلی متشکل از مسئولین محلی با ریاست فردی از دولت مرکزی برای نظارت بر عملکرد و بهبود کارایی
5-استفاده از لغات سازمان محلی و مدیریت محل به جای حکومت محلی در مکاتبات اداری مربوط به شورا و شهرداری
6-شهردار، معاون شهردار و اعضای شورای شهر باید با نظر مردم و سمت هرکدام با توجه به کمیت آراء مردمی مشخص شوند.
7-بهتر است شرط سنی و سطح سواد در قانون شوراها مورد بازنگری هیئت دولت قرار گیرد.
منابع
1-اقتداری. علی محمد(1380). سازمان و مدیریت: سیستم و رفتار سازمانی، انتشارات مولوی.
2
-پرهیزگار، اکبر؛ اسماعیل زاده، حسن(1382). رویکرد سیستمی در جغرافیا و برنامهریزی شهری، مجله رشد آموزش جغرافیا، سال 12، صص 40-48.
3-حاجی پور، بهمن؛ حسینی، سیدمحمود و ساسان زارع(1395). طراحی‌الگوی بازاريابی سیاسی در انتخابات محلی. چشم انداز مدیریت دولتی، ش27صص15-39. http://jpap.sbu.ac.ir/article_95829_d9d4960674e9c7e8ead79f1cf51bdeae.pdf
4-حسینی، نرجس سادات(1397). تبیین پدیدۀ شهر در جغرافیای سیاسی و ژئوپلیتیک، رساله دکترا، دانشگاه تهران.
5-حسینی، نرجس سادات، احمدی، سید عباس(1398). حکمرانی شهری در راستای عملکرد سازمانهای محلی با بررسی مدل های متفاوت در جهان، فصلنامه امایش سیاسی فضا، شماره2.
6-خلیل آبادی، حسن (1390). ژئوپلیتیک شهری، تهران، نشر پژوهشی نواوران شریف.
7-رنلدز، اندرو و همكاران (1391( ؛ دانشنامه نظامهاي انتخاباتي، ترجمه ابوذر رفيعي قهساره، چاپ اول، تهران: پژوهشكده مطالعات راهبردي.
8-رومینا، ابراهیم(1395). تاثیر تخصص گرایی بر کارگرد دولت محلی نمونه شورای اسلامی شهرتهران، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، شماره3(31).4
9-قلی پور سوته، رحمه الله، حمداللهی، هاتف، سیدجوادین، سیدرضا، قربانی زاده، وجه الله(1399). طراحی مدل مدیریت منابع انسانی بخش دولتی ایران در راستای بهبود شاخص‌های حکمرانی خوب. حقوق اداری. ۸ (۲۴)۱۳۵-۱۶۰URL: http://qjal.smtc.ac.ir/article-۱-۷۳۲-fa.html
10-مقيمي، سيدمحمد(1394). اداره امور حكومتهاي محلي. تهران: سمت
11-ويسي، هادي(1392). درآمدي بر دولت محلي. تهران: سمت.
12-ويژه نامه همايش شوراهاي اسلامي و مشاركت مردمي (1377)، وزارت كشور، شماره اول .
-13-Daft, R. (2001). Organization Theory & Design, Cincinnati Ohio: South – Western College publishing.
14-Purcell, M. (2003). Citizenship and the Right to the Global City: Rimagining the Capitalist Woorld Order, Volume 27.3 September 2003 564 – 90 International Journal of Urban and Regional Research.
15-Johnston, R,(1991). Geography and Geographer: Anglo – American Huaman Geography.Fourth Edition, London: Edward Arnold.
16-Goodwin,M.and Painter,J.(1996), Local gavernment,the crises of Frodism and the changing geographies of regulaation, Transactons of the Institute of British
Geographers .
17-Osuagwu, L., (2008). Political marketing: conceptualisation, dimensions and research agenda. Marketing Intelligence & Planning, 26(7), 793 – 810. https://scholar.google.com/scholar
- 18-Hersey, P & Blanchard, K,( 1988). Management of Organizational Behavior: Utiltzing Human Resources, prentice –Hall Internaional, Edition.
- 19- Hall, T and Hubbard,P,( 1988).The Entrepreneurial City: Geographies of politics, Regime and Representation. Chichester: Wiley.
20-Rosenbloom, D. (1989). Public Administration: Understanding Management politics and Law in the Public Sector Random House.
-21-Schuurman, J.F. (2001). Globalization And Development Studies: Challenges For The 21st Century, Sage Publications.
22-UNESCO(2011), Available from: www.unesco.org/webworld/en/e-goverance.
23-Staeheli, L.A.(2009), Political Geography: Democracy and Disorderly public , progress in Human geography.
24-Wall, A & Others,”,( 2016). Electoral Management. www. Downloaded from qjal.smtc.ac.ir at 14:27 +0330 on Monday January 18th 2021 aceproject.
[1] - دانشیار جغرافیای سیاسی، دانشگاه تهران
[2] - Paul Hoos and Kenneth Ellen Blanchard
[3] - Sharma...
[4] -Sharma
[5] - Participation-conflict planning
[6] .mayor
[7] .City Manager
[8] -
: داده‌ها دارای توزیع نرمال هستند. 
: داده‌ها دارای توزیع نرمال نیستند.
