-
حرية الوصول المقاله
1 - مدلسازی پیوند بین خشکسالی، تعداد روزهای بارانی و تبخیر و تعرق در استان فارس
مریم خسرویان علیرضا انتظاری محمد باعقیده رحمان زندیخشکسالی یکی از پدیدههای تکرارشونده در تمامی نقاط با اقلیمهای پربارش و کمبارش است و بلایی طبیعی بهشمار میرود. ایران نیز از جمله کشورهایی است که با این پدیده در نقاط مختلف درگیر است. ويژگيهاي آن از قبيل شدت، مدت و وسعت خشكسالي از محلي به محل ديگر متفاوت ميباشد و خ أکثرخشکسالی یکی از پدیدههای تکرارشونده در تمامی نقاط با اقلیمهای پربارش و کمبارش است و بلایی طبیعی بهشمار میرود. ایران نیز از جمله کشورهایی است که با این پدیده در نقاط مختلف درگیر است. ويژگيهاي آن از قبيل شدت، مدت و وسعت خشكسالي از محلي به محل ديگر متفاوت ميباشد و خسارت آن به برنامهریزی کشورها بستگی دارند. در اين راستا وجود توانهای محيطی، اقتصادی، کشاورزی و صنعتی و بهرهبرداری بهينه از آنها و نيز پيشبينی وقوع حوادث طبيعی، چون سيل و خشکسالی ضرورت شناخت صحيح شرايط جوی و ويژگيهای آب و هوايی مناطق مختلف برای برنامهريزان آشکار کرده است. در این تحقیق، بهمنظور بررسی و مقایسه رخدادهای خشکسالی و ترسالی، دادههای بارش مربوط به دوره ی (1987-2017)، و همچنین داده های تبخیر و تعرق و تعداد روزهای بارانی طی یک دوره آماری 10 ساله (2008-2017) و از 9 ایستگاه برای استان فارس اخذ شد. شاخص بارش استاندارد شده (SPI)، مورد استفاده قرار گرفت و نقشه پهنهبندی خشکسالی، تبخیر و تعرق و تعداد روزهای بارانی استان با استفاده از نرمافزار Arc GIS ترسیم شد. در سالهای مورد مطالعه، 24 سال استان فارس در وضعیت نزدیک به نرمال و 5 سال با خشکسالی و یک سال نیز با ترسالی مواجه بوده است. در ادامه وضعیت خشکسالی در شهرستان شیراز بررسی و تحلیل شد. بنابر نتایج به دست آمده خشکسالی در شهرستان شیراز نسبت به سایر نقاط استان شدیدتر بوده و نیز این روند در آینده نیز ادامه خواهد داشت. شاخص SPI بیشترین میزان همبستگی با پارامترهای تعداد روزهای بارانی با میزان (46/0) و تبخیر و تعرق با میزان (26/0) را به ترتیب در سالهای 2012 و 2008 داشت. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
2 - واکاوی و مقایسه ی چند شاخص خشکسالی اقلیمی و تعیین بهترین شاخص در جنوب شرق ایران (مقاله پژوهشی)
زهرا حجازی زاده فرشاد پژوه هانیه شکیباخشکسالی از مخربترین رویدادهای آب و هوایی هستند که باعث خسارتهای قابلتوجهی هم در بخش منابع طبیعی و هم در زندگی انسانها میشوند. هدف از این پژوهش مقایسه کارآیی شاخصهای خشکسالی و شناسایی بهترین شاخص در منطقه جنوب شرق ایران است. بدین منظور با استفاده از دادههای بارش ر أکثرخشکسالی از مخربترین رویدادهای آب و هوایی هستند که باعث خسارتهای قابلتوجهی هم در بخش منابع طبیعی و هم در زندگی انسانها میشوند. هدف از این پژوهش مقایسه کارآیی شاخصهای خشکسالی و شناسایی بهترین شاخص در منطقه جنوب شرق ایران است. بدین منظور با استفاده از دادههای بارش روزانه 30 ساله (2014-1985) از سازمان هواشناسی کشور و با استفاده از 8 شاخص پرکاربرد بارش استاندارد، ناهنجاری بارندگی، درصد از نرمال، معیار بارندگی سالانه، نیچه، نمره استاندارد، دهک و z چینی در 19 ایستگاه هواشناسی استانهای کرمان، هرمزگان و سیستان و بلوچستان دقت هر یک از شاخصها در تعیین شدت خشکسالی موردبررسی قرارگرفته است. پهنهبندی نیز در نرمافزار ARC GIS 9.3 برای خشکترین سال طی دوره آماری و مقایسه رده خشکسالی بسیار شدید دو شاخص انتخابی صورت گرفته است. دقت هر یک از شاخصها در مقیاس ماهانه و سالانه مورد واکاوی قرار گرفت. در مقیاس سالانه از سنجه کارآمد تقارن سال وقوع کمینه بارندگی با خشکسالی بسیار شدید در ایستگاههای منطقه استفادهشده است. نتایج نشان داد که در مقیاس ماهانه جهت بررسی خشکسالی جنوب شرق کشور شاخص دینامیک بارش استاندارد (SPI) در بازه زمانی 6 و 12 ماهه بهترین عملکرد را داشته است؛ اما در مقیاس سالانه شاخصهای ناهنجاری بارندگی (RAI) و دهکها (DI) در همه ایستگاهها کمینه مقدار بارندگی را با خشکسالی بسیار شدید نشان داده بودند که بهعنوان بهترین شاخص شناخته شدند. شاخص نیچه نیز ضعیفترین عملکرد را در تعیین شدت خشکسالی در ایستگاههای جنوب شرق ایران داشته است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
3 - پایش و پیش بینی خشکسالی طی دوره رشد پوشش مرتع، نمونه موردی: حوضه آبخیز قوری چای (شهرستان پارس آباد مغان)
سعیده عینی میثم طولابی نژاد مصطفی کرمپورجهت پایش خشکسالی از مقادیر روزانه میانگین دمای هوا و مجموع بارش ایستگاه پارس آباد طی دوره آماری 1961-2016 به منظور اجرای شاخص SPI در سه بازه 1، 3 و 6 ماهه و همچنین تصاویر ماهواره لندست TM به منظور اجرای شاخص خشکسالی NDVI استفاده گردید. برای بخش پیش بینی نیز از مدل CanE أکثرجهت پایش خشکسالی از مقادیر روزانه میانگین دمای هوا و مجموع بارش ایستگاه پارس آباد طی دوره آماری 1961-2016 به منظور اجرای شاخص SPI در سه بازه 1، 3 و 6 ماهه و همچنین تصاویر ماهواره لندست TM به منظور اجرای شاخص خشکسالی NDVI استفاده گردید. برای بخش پیش بینی نیز از مدل CanESM2 تحت سناریوی انتشار RCP4.5 از سری پنجم سناریوهای انتشار بهره گرفته شد که برای این منظور از متغیرهای پیش بینی کننده NCEP-NCAR 1961-2005 استفاده گردید. با توجه به اجرای شاخص های خشکسالی (SPI و NDVI) و پیش بینی مقادیر دما و بارش ایستگاه پارس آباد( مدل CanESM2 تحت سناریوی RCP4.5)، مشخص گردید که وضعیت رشد مرتع در شرایط کنونی طی مراحل گلدهی و بذردهی برخی از گونه های مهم مرتعی حوضه آبخیز قوری چای نامطلوب می باشد این مهم از طریق نمودار آمبروترمیک ایستگاه پارس آباد مغان و همچنین شاخص خشکسالی SPI 1 ماهه طی دوره آماری 1375- 1395 بدست آمد اما براساس پیش بینی مقادیر دما و بارش که با استفاده مدل CanESM2 از سری مدل های گزارش پنچم اخذ گردید، این شرایط طی سال های آینده (1385- 1477) خشک تر بوده و دوره رشد پوشش مرتعی از 6 ماه به 3 ماه کاهش می یابدکه این امر با توجه به اهمییت بالای مراتع به عنوان ذخایر طبیعی، نیاز به اجرای طرح های مدیریتی و آبخیزداری در منطقه مورد مطالعه را دارد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
4 - پیامدهای بحران مهاجرت ناشی از خشکسالی های کوتاه مدت در استان سیستان و بلوچستان
محسن جان پرور ریحانه صالح آبادیخشکسالي يک پديده پيچيده می باشد که تعريف آن دشوار است. در مناطق مختلف تعاريف متفاوتی از آن ارائه مي شود و هر کدام از آن تعاريف بستگي به ميزان متوسط بارش دارد. خشکسالی می تواند پیامدهای بسیاری داشته باشد. از دیدگاه امنیتی با توجه به قرارگیری استان سیستان و بلوچستان در خش أکثرخشکسالي يک پديده پيچيده می باشد که تعريف آن دشوار است. در مناطق مختلف تعاريف متفاوتی از آن ارائه مي شود و هر کدام از آن تعاريف بستگي به ميزان متوسط بارش دارد. خشکسالی می تواند پیامدهای بسیاری داشته باشد. از دیدگاه امنیتی با توجه به قرارگیری استان سیستان و بلوچستان در خشک ترین منطقه کشور، افزایش آسیبدیدگی اقلیمی و بیابانیترشدن گذرگاههای مرزی و درونسرزمینی، ظرفیت بالقوه مبسوطی برای گسترش ناامنی از این منطقه به داخل کشور فراهم نموده است. اکنون نیز به علت شرایط نامناسب اقلیمی، دیدهبانی و پاسداری در بسیاری نقاط استان غیرممکن یا بسیار پرخطر است و معبر امنی برای گروههای تروریستی فراهم کرده است. از سویی دیگر، از مهم ترين آثار خشکسالی ممکن است، مشکلات اقتصادي و اجتماعي مانند مهاجرت اجباري از مناطق خشک به سایر مناطق باشد. این مقاله با روشی توصیفی تحلیلی به بررسی خشکسالی و ارتباط آن با مهاجرت ساکنان استان سیستان و بلوچستان می پردازد. برای درك اينكه بارندگي تاثيرهاي مختلفي بر منابع آب دارد، منجر به اين گشت كه از شاخص SPI برای بررسی میزان خشکسالی در استان سیستان و بلوچستان بهره گرفته شود. داده های بارش ماهیانه (میلی متر)، سال های 2005-1985 برای چهار ایستگاه استان سیستان و بلوچستان (زاهدان، زابل، ایرانشهر، چهاربهار، کنارک) مورد مطالعه قرار گرفتند. یافته ها نشان دهنده آن است که کمبود آب در مناطقي که درگير خشکسالي مي شوند منجر به افزايش مهاجرت مي شود. وقوع خشکسالی های شدید در منطقه، اثرات نامطلوب اقتصادی و اجتماعی برجای گذاشته است که با توجه به وابستگی شدید اقتصادی مردم سیستان و بلوچستان به کشاورزی این بحران منجر به پدیده مهاجرفرستی شده است و سبب شده است تعادل جمعیتی، اقتصادی، اجتماعی و... نامتوازن شده و به بحران های منطقه ای و عدم توسعه یافتگی منطقه منجر گردد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
5 - ارزیابی روند تغییرات بارندگی و دما و اثرات آن¬ها بر خشکسالی هواشناسی در استان کرمانشاه
مریم تیموری یگانه لیلا تیموری یگانهتغییرات اقلیمی یکی از ویژگی های طبیعی چرخه اتمسفری می باشد که بر اثر آن ناهنجاری ها و یا نوساناتی در روند پارامترهای هواشناسی از جمله بارندگی و دما حاصل می شود همچنین خشکسالی یکی از بلایای جوی و اقلیمی و از جمله رخدادهای مصیبت باری است که در تناوب با سیلاب ها هر ساله خس أکثرتغییرات اقلیمی یکی از ویژگی های طبیعی چرخه اتمسفری می باشد که بر اثر آن ناهنجاری ها و یا نوساناتی در روند پارامترهای هواشناسی از جمله بارندگی و دما حاصل می شود همچنین خشکسالی یکی از بلایای جوی و اقلیمی و از جمله رخدادهای مصیبت باری است که در تناوب با سیلاب ها هر ساله خسارت های قابل ملاحظه ای را بوجود می آورد. کمبود بارش اثرات متفاوتی را بر روی آب های زیر زمینی، رطوبت خاک و جریان رودخانه ها به جای می گذارد. به همین دلیل بررسی روند تغییرات بارش و دما همواره مورد توجه محققان علوم مختلف از جمله منابع طبیعی و محیط زیست بوده است. در این تحقیق با استفاده از داده های سازمان هواشناسی استان کرمانشاه مربوط به 30 سال بارندگی، متوسط دمای حداقل و متوسط دمای حداکثر در سه ایستگاه کرمانشاه، اسلام آباد غرب و سرپل ذهاب به ارزیابی وضعیت شدت خشکسالی در هر سال به وسیله نرم افزار DIC با استفاده از شاخص استاندارد بارندگی(SPI) و بررسی روند تغییرات دما با استفاده از دو آزمون ناپارامتریک مان-کندال، سنس استیمیتور و همچنین رگرسیون خطی، پرداخته شد. به منظور بررسی روند خشکسالی در طی دوره 30 ساله از نرم افزار آماری استفاده گردید و نتایج نشان دادند که در طی دوره 30 ساله، هر سه ایستگاه در وضعیت نزدیک به نرمال قرار دارند. همچنین نتایج تغییرات دمایی نیز با استفاده از آزمون های مذکور گویای روند رو به افزایش دما بوده و این روند با استفاده از دو آزمون ناپارامتریک مان-کندال، سنس استیمیتور در سطح 99 درصد معنا دار می باشد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
6 - مقایسه اثرات آلودگی ناشی از زباله های سراوان بر رودخانه کچا در زمان خشک-سالی و تر¬سالی
مینا جعفری هانیه میربلوکی فاطمه قنبریمحل های دفن پسماندها به دلیل قرار گرفتن در معرض عوامل فیزیکی و بیولوژیکی، در طول زمان دستخوش تغییراتی می گردند که از جمله این تغییرات می توان به تولید شیرابه و نفوذ آن به لایه های زیرین خاک، آلودگی آب های زیرزمینی، تولید و انتشار گازهای ناشی از تجزیه پسماند و در نهایت ن أکثرمحل های دفن پسماندها به دلیل قرار گرفتن در معرض عوامل فیزیکی و بیولوژیکی، در طول زمان دستخوش تغییراتی می گردند که از جمله این تغییرات می توان به تولید شیرابه و نفوذ آن به لایه های زیرین خاک، آلودگی آب های زیرزمینی، تولید و انتشار گازهای ناشی از تجزیه پسماند و در نهایت نشست محل موردنظر اشاره کرد. شیرابه تولیدی در قشرهای مختلف پسماند جریان می یابد و مواد سمی و آلوده را با خود به آب های سطحی و یا زیر زمینی منتقل می کند. رودخانه کچا که حامل بار آلودگی های محل دفن سراوان می باشد، به رودخانه سیاهرود می ریزد و سیاهرود در مسیر عبور خود از اراضی این محل گذشته، به سمت شمال جاری شده و بعد از ملحق شدن به گوهر رود وارد بخش شرقی تالاب انزلی می گردد. در این تحقیق، ایستگاه های نمونه-برداری در محل لندفیل سراوان و رودخانه کچا تعیین گردید و نمونه برداری، در فصل های زمستان و تابستان صورت گرفت و پارامترهای COD، BOD، TDS،pH ،EC ، آمونیاک، فسفات و نیترات اندازه گیری شد. مقایسه نتایج آنالیز شیرابه محل دفن سراوان و رودخانه کچا در فصل تابستان و زمستان نشان داد که تمام پارامترها، از جمله پارامترهای BOD و COD که شاخص بار آلایندگی در رودخانه کچا می باشند، در فصل خشکسالی (تابستان) نسبت به فصل ترسالی (زمستان) افزایش داشته که نشان دهنده میزان ورود آلودگی بیشتر از محل دفن سراوان به رودخانه کچا و از آنجا به گوهر رود و در نهایت تالاب انزلی می باشد. تفاصيل المقالة