ارزیابی روند تغییرات بارندگی و دما و اثرات آن¬ها بر خشکسالی هواشناسی در استان کرمانشاه
الموضوعات :
مریم تیموری یگانه
1
(دانشگاه رازی)
لیلا تیموری یگانه
2
(دانشگاه یزد)
الکلمات المفتاحية: خشکسالی, تغییرات دما و بارندگی, آزمون مان-کندال, سنس استیمیتور, رگرسیون خطی, استان کرمانشاه,
ملخص المقالة :
تغییرات اقلیمی یکی از ویژگی های طبیعی چرخه اتمسفری می باشد که بر اثر آن ناهنجاری ها و یا نوساناتی در روند پارامترهای هواشناسی از جمله بارندگی و دما حاصل می شود همچنین خشکسالی یکی از بلایای جوی و اقلیمی و از جمله رخدادهای مصیبت باری است که در تناوب با سیلاب ها هر ساله خسارت های قابل ملاحظه ای را بوجود می آورد. کمبود بارش اثرات متفاوتی را بر روی آب های زیر زمینی، رطوبت خاک و جریان رودخانه ها به جای می گذارد. به همین دلیل بررسی روند تغییرات بارش و دما همواره مورد توجه محققان علوم مختلف از جمله منابع طبیعی و محیط زیست بوده است. در این تحقیق با استفاده از داده های سازمان هواشناسی استان کرمانشاه مربوط به 30 سال بارندگی، متوسط دمای حداقل و متوسط دمای حداکثر در سه ایستگاه کرمانشاه، اسلام آباد غرب و سرپل ذهاب به ارزیابی وضعیت شدت خشکسالی در هر سال به وسیله نرم افزار DIC با استفاده از شاخص استاندارد بارندگی(SPI) و بررسی روند تغییرات دما با استفاده از دو آزمون ناپارامتریک مان-کندال، سنس استیمیتور و همچنین رگرسیون خطی، پرداخته شد. به منظور بررسی روند خشکسالی در طی دوره 30 ساله از نرم افزار آماری استفاده گردید و نتایج نشان دادند که در طی دوره 30 ساله، هر سه ایستگاه در وضعیت نزدیک به نرمال قرار دارند. همچنین نتایج تغییرات دمایی نیز با استفاده از آزمون های مذکور گویای روند رو به افزایش دما بوده و این روند با استفاده از دو آزمون ناپارامتریک مان-کندال، سنس استیمیتور در سطح 99 درصد معنا دار می باشد.
1. تیموری یگانه، ل. تیموری یگانه، م. (1399). کاربرد مدل سری زمانی برای تخمین میزان بارش ماهانه در استان کرمانشاه. نشریه پژوهش¬های اقلیم شناسی. سال یازدهم، شماره44، صص 142-137.
2. جهانگیر، م.ح.، خوش مشربان، م.، یوسفی، ح. (1394). پایش و پیش بینی وضعیت خشکسالی با استفاده از شاخص بارندگی استاندارد (SPI) و شبکه عصبی پرسپترون چند لایه (مطالعه موردی: استان¬های تهران و البرز). مجله اکوهیدرولوژی. دوره 2، شماره 4.
3. حجازی زاده، ز.، جوئی زاده ، س. (1389). آشنایی با خشکسالی و شاخص های آن. انتشارات سمت ، ص 358.
4. حجانی، س.، بذر افشان، ج. (1394). مقایسه دو رهیافت محاسبه شاخص بارندگی استاندارد در اقلیم¬های خشک و مرطوب ایران. مجله علوم و مهندسی آبخیزداری ایران. دوره 9، شماره 28، صص 64-61.
5. شمس نیا، ا. (1386). تعیین طبقه بندی بهینه شاخص استاندارد شده بارش(SPI) در ارزیابی خشکسالی¬های استان فارس. سمینار کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد فیروز آباد، 48 صفحه.
6. فرحزاده،م.، موحد دانش، ع.1.، قائمی، ه. ( 1369). خشکسالی در ایران(با استفاده از برخی شاخص¬های آماری). دانش کشاورزی 5(1و2): 52-30.
7. مقدم، ح.، بداق جمالی، ج.، جوانمرد، س. مهدویان، ع، ل. خزانه داری، م. خسروی،م. ابراهیم پور. (1380). پایش خشکسالی براساس نمایه SPI ، دهک¬ها و نرمال در استان سیستان و بلوچستان. مجموعه مقالات اولین کنفرانس بررسی راهکارهای مقابله با بحران آب، دانشگاه زابل، 80-69.
8. Chang, T.J.(1989). Characteristics of extreme precipitations. Water resour. Bull. 25(5):1037-1040.
9. Diaz, H.F. (1983). Som aspects of major dry and wet periods in the contiguous united states,1895-1981.j.climate appl. Meteorol.22:2-16.
10. Guttman, N. B. (1999). Accepting the standardizedized precipitation index: A calculation algorithm. Journal of American water Resources Association 35(2): 311-322.
11. Herbst,P.H.,D.B. bredencamp and H.M.G. baker.(1966). a technique for the evaluation of drought from rainfall data. J.hydrol. 4(4):264-272.
12. Kendall, M. (1975). Rank Correlation Methods, Griffin, London.
13. Mann, H. B. (1945). Nonparametric tests against trend. Econometrica. 13:245-259.
14. Mckee, T. B., N. J. Doesken and J. kleist. (1993). The relationship of drought frequency and duration to time scales. Preprints, 8th Conference on Applied Climatology, 17-22 January,Anaheim, CA, 170-184.
15. Mohan,S. and N.C. rangacharia. (1991). A modified method for drought identification. Hydrol.Sci.J.
16. Palmer, W. C. (1965). Meteorological drought. U.S. Department of commerce Weather, Bureau Reasearch Paper 45, 58pp.
17. Serrano, S. M. and J. I. Moreno. (2005). Hyrological response to different time scales of climatological drought: An evaluation of the standardized precipitation index in a mountainous mediterranean basin. Hydrology and Earth System Sciences Discussions 2:1221-1246.
18. Shafer, B. A. and L. E. Dezman. (1982). Development of a surface water supply index (SWSI) to assess the severity of drought conditions in snow pack runoff areas. Proceedings of The Western Snow Conference pp: 164-175.
