• فهرس المقالات wetland

      • حرية الوصول المقاله

        1 - اثرات پروژه های انتقال آب سرشاخه های کارون در ایجاد یا تشدید کانون های گردوغبارخوزستان با بهره گیری از فناوری های GIS & RS
        عاطفه بساک حوریه اعرابی مقدم زهرا حجازی زاده میثم  طولابی نژاد
        این تحقیق با هدف بررسی اثرات پروژه های انتقال آب سرشاخه های کارون در ایجاد یا تشدید کانون های گردوغبارخوزستان با بهره گیری از فناوری های GIS & RS به رشته تحریر درآمد. بدین منظور ابتدا پارامترهای روزانه ی اقلیمی شامل(دما، بارش، دید افقی، رطوبت نسبی و باد) و دبی برای 9 ای أکثر
        این تحقیق با هدف بررسی اثرات پروژه های انتقال آب سرشاخه های کارون در ایجاد یا تشدید کانون های گردوغبارخوزستان با بهره گیری از فناوری های GIS & RS به رشته تحریر درآمد. بدین منظور ابتدا پارامترهای روزانه ی اقلیمی شامل(دما، بارش، دید افقی، رطوبت نسبی و باد) و دبی برای 9 ایستگاه سینوپتیک و 9 ایستگاه هیدرومتری در یک دوره ی 30 ساله جمع آوری گردید. همچنین از داده ها و تصاویر ماهواره ای جهت بررسی وضعیت پوشش گیاهی، رطوبت خاک، ذرات گردو غبار در منطقه مورد مطالعه بهره گرفته شد. با توجه به روند گاز دی اکسیدکربن طی سال های 1985 تا 2015 ، دوره های مورد مطالعه به دو دوره ی قبل از گرمایش جهانی(1985-1995) و بعد از گرمایش جهانی(1996-2015) تقسیم بندی گردید. سپس با استفاده از روش های آماری و سنجش از دور اقدام به بررسی دوره های مذکور پرداخته شد. نتایج حاصل از بررسی دبی رودخانه کارون نشان داد که آورد کارون در دوره ی آماری دوم نسبت به دوره ی اول 171 مترمکعب در ثانیه کاهش یافته است. گردوغبار محلی طی دوره ی دوم نسبت به دوره اول افزایش یافته اما شاخص پوشش گیاهی(NDVI) با کاهش 13/0 مواجه بوده است. وسعت و میزان رطوبت خاک در شرق حوضه روندی صعودی داشته است که نقش سدسازی در این تغییرات مؤثر بوده است؛ اما در غرب حوضه کارون (اطراف تالاب شادگان) این روند با کاهش مواجه بوده است، درنتیجه با عبور جریان باد از غرب حوضه، بدلیل کاهش رطوبت خاک و چسبندگی خاک، ذرات ریز از سطح زمین جدا شده و موجب بروز حداکثر گردوغبار در خوزستان و حوضه کارون شده است. بنابراین می توان نتیجه گرفت که عدم مدیریت درست منابع آب، سدسازی و اجرای طرح های انتقال آب در سرشاخه های کارون موجب کاهش دبی و رطوبت خاک در غرب حوضه و در نتیجه گسترش کانون ریزگردها در استان خوزستان شده که این امر می تواند اثرات زیست محیطی و مخاطرات انسانی از جمله ابتلا به انواع امراض تنفسی و ریوی و همچنین کاهش سطح زیر کشت محصولات کشاورزی و در نتیجه کاهش امنیت غذایی را در پی داشته باشد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        2 - بیلان هیدروژئولوژیکی تالاب برم¬شور در شهرستان هفتکل، استان خوزستان
        فرزاد  اکبری رحیم باقری آرش ندری
        تالاب ها مهم ترين و درعین‌حال آسيب پذيرترين منابع زيست محيطي جهان محسوب مي شوند. اين اكوسيستم های آبي از لحاظ ذخيره-سازي آب براي كشاورزي، تغذيه چشمه ها و آب هاي زيرزميني و از دیدگاه اکولوژی از اهميت بالایی برخوردار مي باشند. بنابراین جهت حفظ و پایداری تالاب ها، مدیریت أکثر
        تالاب ها مهم ترين و درعین‌حال آسيب پذيرترين منابع زيست محيطي جهان محسوب مي شوند. اين اكوسيستم های آبي از لحاظ ذخيره-سازي آب براي كشاورزي، تغذيه چشمه ها و آب هاي زيرزميني و از دیدگاه اکولوژی از اهميت بالایی برخوردار مي باشند. بنابراین جهت حفظ و پایداری تالاب ها، مدیریت صحیح و اصولی آنها اهمیت داشته و نیاز به مطالعات مختلف هیدروژئولوژی و هیدرولوژی دارد. تالاب برم شور یکی از مهم ترین تالاب های استان خوزستان بوده که جهت مصارف مختلف شرب و کشاورزی استفاده می شود. این تالاب در بین سازند تبخیری گچساران قرار گرفته است. هیچ منبع تغذیه کننده دائمی سطحی در اطراف تالاب وجود ندارد و از طرفی دیگر با توجه به خشکسالی های اخیر و کمبود شدید منابع آب، این تالاب در طول سال دارای آب می باشد. تاکنون هیچ گونه مطالعه ای بر روی این تالاب انجام نشده است. جهت تعیین منشا و منبع اصلی تغذیه‌کننده این تالاب نیاز به محاسبه بیلان هیدروژئولوژیکی می باشد. در این راستا نقشه هم عمق آب تالاب، تغییرات تراز سطح آب تالاب در طول یک سال به طور ماهانه، حوضه آبگیر آن و پارامترهای مختلف ورودی و خروجی بیلان محاسبه گردید. حداکثر عمق این منبع ‌آبی مهم با توجه به اندازه گیری انجام شده در دوره آماری فصل خشک (شهریور) در حدود 3 متر بوده است. بررسی خصوصیات هیدرژئولوژیکی و بیلان آبی تالاب نشان داد که بیلان آبی تالاب برم شور مثبت می باشد به‌طوری‌که سالانه 10912متر مکعب آب وارد تالاب می شود که نشانگر وجود یک منبع تغذیه کننده زیرزمینی به تالاب است. بنابراین ضمن ارزیابی توسعه کارست منطقه و با توجه به مطالعات ایزوتوپی و ارتباط هیدرولیکی، تاقدیس آهکی آسماری محتمل ترین منشا تغذیه‌کننده تالاب برم شور در نظر گرفته شد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        3 - بررسی تراکم و تنوع گونه‌ای پرندگان تالاب بین المللی امیرکلایه طی دوره 10 ساله (1386-1395)، بر اساس سرشماری زمستانه
        هادی پورموسی شیخعلی کلایه سعید نادری
        تالاب بین المللی امیرکلایه، یکی از زیستگاه های مهم زمستان گذرانی پرندگان است. در این مطالعه، تراکم و تنوع گونه ای پرندگان (آبزی، کنارآبزی و خشکی‌زی وابسته به تالاب) در این تالاب بر اساس داده های مربوط به سرشماری نیمه زمستانه پرندگان در یک دوره آماری 10 ساله مورد مطالعه أکثر
        تالاب بین المللی امیرکلایه، یکی از زیستگاه های مهم زمستان گذرانی پرندگان است. در این مطالعه، تراکم و تنوع گونه ای پرندگان (آبزی، کنارآبزی و خشکی‌زی وابسته به تالاب) در این تالاب بر اساس داده های مربوط به سرشماری نیمه زمستانه پرندگان در یک دوره آماری 10 ساله مورد مطالعه و آنالیز قرار گرفته است. در طی این دوره ده ساله، 46 گونه پرنده با تعداد کل 334776 قطعه در این تالاب به ثبت رسیده است. در بین سال های مورد مطالعه، بیشترین تعداد پرنده در سال 1387 با تعداد 72188 قطعه و کمترین تعداد پرنده در سال 1394 با تعداد 1877 قطعه، شمارش شده است. از لحاظ کیفیت و مواد غذایی، این تالاب به همراه شالیزارهای اطراف آن، پناهگاه مناسبی برای تیره‌های مرغابی سانان و یلوه سانان است که به ترتیب با درصد فراوانی 86/64 و 06/50 درصد با توجه به رژیم غذایی شان، بیشترین فراوانی را در بین تیره های شناسایی شده دارا هستند. شاخص های تنوع زیستی، مقادیر نسبتاً بالا، اما با یک روند کاهشی و شاخص یکنواختی گونه ای، روند نسبتاً ثابتی را در این بازه ده ساله در تالاب امیرکلایه نشان می دهند. با توجه به روند کاهشی شاخص های تنوع زیستی طی سال های اخیر در تالاب امیرکلایه، افزایش حفاظت اکولوژیک تالاب از طریق انجام طرح‌های مدیریتی مانند حفاظت ساختار زیستگاه، کنترل شکار غیرمجاز و نیز کنترل آلودگی ها، پیشنهاد می شود. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        4 - فلور، شکل رویشی، پراکنش جغرافیایی و شاخص تالابی گونه‌های گیاهی تالاب بین¬المللی انزلی
        مکرم  روانبخش سنگجویی
        تالاب انزلی یکی از 10 تالاب ارزشمند جهان بوده که جزء تالاب‌های بین المللی ایران می‌باشد. این تالاب با مساحت حدود 20 هزار هکتار ماًمن طیف گسترده ای از پستانداران، ماهی‌ها، پرندگان، خزندگان و جوندگان می باشد. بررسی گیاهان یکی از معیارهای مورد نیاز تشخیص منطقه تالابی از غی أکثر
        تالاب انزلی یکی از 10 تالاب ارزشمند جهان بوده که جزء تالاب‌های بین المللی ایران می‌باشد. این تالاب با مساحت حدود 20 هزار هکتار ماًمن طیف گسترده ای از پستانداران، ماهی‌ها، پرندگان، خزندگان و جوندگان می باشد. بررسی گیاهان یکی از معیارهای مورد نیاز تشخیص منطقه تالابی از غیرتالابی را فراهم می‌کند و در فرایند مرزبندی اکولوژیکی تالاب به کار می‌رود. مطالعه حاضر فلور، شکل رویشی، پراکنش جغرافیایی و شاخص تالابی گونه‌های گیاهی بررسی شده است. پوشش گياهي محدوده آبی و پيرامون تالاب به کمک 42 پلات نمونه‌برداری بررسی و گونه‌های آن شناسایی شد. در این تحقیق در مجموع تعداد 180 آرایه متعلق به124 جنس و 48 خانواده شناسایی شد. تیره هایPoaceae،Asteraceae،Cyperaceae، Fabaceae، Brassicaceae و Caryophyllaceae فراوان ترین تیره ها را به ترتیب نشان دادند. طبقه بندي گياهان براساس شكل زيستي نشان داد كه بیش ترین شکل زیستی مشاهده شده در منطقه مورد مطالعه، مربوط به تروفیت ها با 43 درصد می باشد. پس از آن به ترتیب همی کریپتوفیت ها با 18 درصد و ژئوفیت با 16 درصد بشترین فراوانی را به خود اختصاص داده اند. گیاهان منطقه از نظر پراکنش جغرافیایی، عمدتاً به عناصر جهان وطنی تعلق دارند. 35 درصد جمع آوری شده از نوع گونه های اجباری تالاب بوده اند. پس از آن به ترتیب گونه های اختیاری خشکی با 32 درصد، گونه های اختیاری تالاب با 15درصد ، گونه های اختیاری 14 درصد و گونه های خشکی زی با 4 درصد در رده های بعدی قرار دارند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        5 - بررسی اثرات محیط زیستی مبارزه مکانیکی و بیولوژیکی به منظور کنترل بیوماس گیاهان آبزی تالاب انزلی (مطالعه موردی: تالاب غرب)
        طوبی عابدی شمیم مقدمی
        هدف از انجام ارزیابی اثرات زیست محیطی، شناسایی، تجزیه و تحلیل و ارزیابی فعالیت‌های پروژه می‌باشد. ارزیابی اثرات زیست محیطی مفهوم زیست محیطی توسعه پایدار را از طریق فراهم آوری اطلاعات ضروری مربوط به محیط زیست برای تعیین مقبولیت زیست محیطی یک پروژه پیشنهادی تضمین می‌نماید أکثر
        هدف از انجام ارزیابی اثرات زیست محیطی، شناسایی، تجزیه و تحلیل و ارزیابی فعالیت‌های پروژه می‌باشد. ارزیابی اثرات زیست محیطی مفهوم زیست محیطی توسعه پایدار را از طریق فراهم آوری اطلاعات ضروری مربوط به محیط زیست برای تعیین مقبولیت زیست محیطی یک پروژه پیشنهادی تضمین می‌نماید. برداشت مکانیکی گیاهان آبزی به همراه مبارزه بیولوژیکی و نی‌بری در کل پهنه تالاب غرب و باز کردن محل ورودی رودخانه چافرود از عمده فعالیت‌های قابل اجرا در این طرح بود. انجام عملیات برداشت مکانیکی با دستگاه‌هاروستر و برداشت نی با اره موتوری یا به طور دستی انجام می‌شود. مهم ترین فعالیت‌های طرح برداشت مکانیکی (نی بری و برداشت گیاهان آبزی غوطه و شناور با دستگاه‌هاروستر) دارای زمان تاثیر کوتاه مدت، بزرگی کم تا متوسط و دامنه محلی بود. احیا و پاکسازی آبراهه‌ها (رودخانه چافرود)، دارای زمان تاثیر کوتاه مدت، بزرگی کم تا متوسط و دامنه محلی بود. آبگیری و احیای تالاب غرب، دارای زمان تاثیر کوتاه و میان مدت، بزرگی کم، متوسط و زیاد و دامنه محلی بود. مبارزه بیولوژیکی دارای زمان تاثیر میان مدت، بزرگی متوسط و دامنه محلی بود. بهره برداری از پل چوبی و ایستگاه پرنده نگری دارای زمان تاثیر کوتاه و میان مدت، بزرگی متوسط و کوچک و دامنه محلی بود تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        6 - ارزیابی وضعیت تروفی تالاب ها استان لرستان بر اساس شاخص کارلسونTSI
        مهدی  مهدی نسب
        تعیین وضعیت تروفی یکی از روش های ارزیابی و بررسی تعادل اکولوژیکی اکوسیستم های تالابی است، زیرا پایداری و تداوم بهره وری این اکوسیستم های منحصر بفرد، نیازمند مدیریت صحیح پایش و کنترل شرایط محیطی آنها است. افزایش مواد مغذی در همه سطوح اکوسیستم‌های آبی از جمله تغییر در فرا أکثر
        تعیین وضعیت تروفی یکی از روش های ارزیابی و بررسی تعادل اکولوژیکی اکوسیستم های تالابی است، زیرا پایداری و تداوم بهره وری این اکوسیستم های منحصر بفرد، نیازمند مدیریت صحیح پایش و کنترل شرایط محیطی آنها است. افزایش مواد مغذی در همه سطوح اکوسیستم‌های آبی از جمله تغییر در فراوانی گونه ها، مهاجرت، کاهش تنوع زیستی و تغییر در ساختار و ترکیب جوامع اثرگذار است. بنابراین؛ تعیین وضعیت تروفی یا به عبارت دیگری توان تولید در یک اکوسیستم نیازمند استفاده از روشی مناسب است. روش های متداول برای تعیین میزان تروفی بر اساس سه پارامتر فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی استوار است. استان لرستان به سبب زمین ساخت منحصربفرد دارای تالاب‌های متعدد، شامل تالاب های 11 گانه پلدختر با مساحت عرصه آبی 7/142 هکتار، بیشه دالان با 5/913 هکتار و ت تنودر با 1000 هکتار مساحت است. در این پژوهش برای ارزیابی وضعیت تروفی تالاب‌های پلدختر، بیشه دالان و تنودر از نمونه برداری میزان غلظت فسفرکل(TP)، نیتروژن کل(TN) با استفاده از شاخص تروفی کارلسون(TSI) در دو فصل تابستان و زمستان 1398 استفاده شده است. بر اساس میانگین سالیانه شاخص کارلسون تالاب‌های پلدختر و بیشه دلان در شرایط تروفی مزوتروفیک خفیف و تالاب تنودر در رده یوتروفیک است. در تالاب‌های استان لرستان بار رسوبی مواد معلق و کدورت آب به دلیل ورود سالیانه مقادیر زیادی رسوب از حوضه آبریز، توسعه باغات، برداشت-های متنوع تفریحی در بروجرد و دورود، افزایش سطح آلودگی آب رودخانه تیره ناشی از فاضلاب شهری، صنعتی، پسماندهای مراکز تفریحی شهر و روستایی و پسماندهای منابع نقطه ای آلودگی همچون استخرهای پرورش ماهیان گرم آبی، از حد این تالاب‌ها عبور کرده و بر پیکره ناپایدار کنونی تاثیرات مخربی را به بار آورده است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        7 - بررسی تنوع زیستی پرندگان تالاب تنودر دورود
        مهدی  مهدی نسب
        تالاب تنودر به مساحت 1000 هکتار یکی از بزرگترین تالاب های استان لرستان که در فاصله 10 کیلومتری شمال غربی شهر دورود قرار دارد. در این پژوهش جهت بررسی تنوع زیستی پرندگان زمستان گذران تالاب تنودر در سال های 1399- 1396 از شاخص های تنوع گونه ای (شانون- وینر و عکس سیمپسون )، أکثر
        تالاب تنودر به مساحت 1000 هکتار یکی از بزرگترین تالاب های استان لرستان که در فاصله 10 کیلومتری شمال غربی شهر دورود قرار دارد. در این پژوهش جهت بررسی تنوع زیستی پرندگان زمستان گذران تالاب تنودر در سال های 1399- 1396 از شاخص های تنوع گونه ای (شانون- وینر و عکس سیمپسون )، یکنواختی گونه ای ( شاخص های اسمیت- ویلسون و غالبیت سیمپسون)استفاده گردید. در طی دوره مورد مطالعه (1399- 1396) تعداد 41 گونه پرنده در تالاب تنودر ثبت گردید که این گونه ها متعلق به 10 راسته، 13 تیره پرندگان ایران می باشند. نتایج بررسی شاخص های تنوع زیستی پرندگان تالاب تنودر نشان داد که سال 1399 بیشترین تنوع گونه ای، و سال 1396 بیشترین میزان یکنواختی گونه ای پرندگان را دارا بوده اند. روند شاخص های تنوع زیستی در تالاب تنودر سینوسی می باشد. گونه خروس کولی اجتماعی (Vanellus gregarius) که در بالاترین رده حفاظتی(CR) قرار دارد در سال 1398 با تعداد 400 فرد به صورت مهاجر عبوری زمستانه در این تالاب مشاهده و ثبت گردید. از نظر ماندگاری پرندگان در تالاب تنودر 65/53 درصد پرندگان زمستان گذران، 26/29 درصد مهاجر عبوری، و 09/17 درصد عادی(چهارفصل) بودند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        8 - خدمات اکوسیستمی در برنامه راهبردی مدیریت زیست بومی تالاب بین¬المللی امیر¬کلایه
        مکرم  روانبخش سنگجویی
        تالاب ها ازجمله مهم ترین و در معرض خطرترین اکوسیستم های جهانی هستند و مجموعه ای از خدمات اکوسیستمی را به جامعه ارائه می کنند. مدیریت تالاب فرآیند فعال حمایت از خدمات اکوسیستمی است، چراکه فعالیت انسانی به‌طور هم‌زمان منافع اقتصادی و اجتماعی را از خدمات اکوسیستمی استخراج أکثر
        تالاب ها ازجمله مهم ترین و در معرض خطرترین اکوسیستم های جهانی هستند و مجموعه ای از خدمات اکوسیستمی را به جامعه ارائه می کنند. مدیریت تالاب فرآیند فعال حمایت از خدمات اکوسیستمی است، چراکه فعالیت انسانی به‌طور هم‌زمان منافع اقتصادی و اجتماعی را از خدمات اکوسیستمی استخراج می کند، بنابراین به‌منظور نگهداری طولانی مدت و پایدار این خدمات، توازن سریع از طریق برنامه ریزی و تصمیم گیری مناسب نیاز است. در ایران بر اساس برنامه های چهارم، پنجم و ششم توسعه كشور، سازمان حفاظت محیط‌زیست با همکاری سایر دستگاه ها و ذی نفعان اصلی موظف به پیاده سازی برنامه مدیریت زیست بومی شده است. رویکرد زیست بومی یک راهبرد برای مدیریت یکپارچه منابع آب، زمین و معیشت است که حفاظت و استفاده پایدار را به شیوه ای متعادل گسترش می دهد. برنامه مديريت زیست بومی تالاب امیرکلایه در قالب طرح بين المللي حفاظت از تالاب‌های ايران تدوين گرديده است. روش مورداستفاده نظام برنامه ریزی راهبردی است. این برنامه مدیریتى بر اساس دستاوردهای جلسات کارگاه‌های آموزشى و مشورتى و با شرکت نمایندگان گروه های عمده ذی‌ربط محلی و استانی تهیه گردیده است. در این تحقیق چارچوب کلی برنامه تدوین‌شده شامل اهداف راهبردی، اختصاصی و اقدامات اجرایی جهت دستيابی به هدف نهایی و چشم‌انداز موردبررسی قرارگرفته است تفاصيل المقالة