-
حرية الوصول المقاله
1 - بررسی آسيب پذيري بافتهای شهری در مقابل خطر زمین لرزه (مطالعه موردی: منطقه 8 تبریز)
علی پناهی صابر عبدالله زادگانيکي از موضوعاتي که بيشتر شهرهاي جهان با آن دست به گريبانند، سوانح طبيعي است. ضرورت کاهش آسيب پذيري شهرها در برابر سوانح طبيعي از جمله زلزله، به عنوان يکي از اهداف اصلي برنامه ريزي کالبدي، شهري و طراحي شهري محسوب مي گردد.لذا، اولين گام، شناسايي ميزان آسيب پذيري مناطق ش أکثريکي از موضوعاتي که بيشتر شهرهاي جهان با آن دست به گريبانند، سوانح طبيعي است. ضرورت کاهش آسيب پذيري شهرها در برابر سوانح طبيعي از جمله زلزله، به عنوان يکي از اهداف اصلي برنامه ريزي کالبدي، شهري و طراحي شهري محسوب مي گردد.لذا، اولين گام، شناسايي ميزان آسيب پذيري مناطق شهري در برابر زلزله مي باشد.از اين رو، اين پژوهش با هدف شناسايي قطعات آسيب پذير منطقه 8 شهر تبریز در برابر زلزله انجام گردیده است.در اين تحقیق 9 شاخص تراکم جمعیت، تراکم ساختمانی، كاربري، ريزدانگي، دسترسی به مراكز امدادي، فضاي باز، کیفیت مصالح، كيفيت ابنيه و فاصله از مراكز خطرزا انتخاب شده و با استفاده از روش ANP و ترکیب مربوط به معیارهای ذکر شده در محیط GIS، آسیب پذیری منطقه 8 تبریز مورد بررسي قرار گرفته است.نتايج اين پژوهش نشان مي دهد که بيش از 43 درصد قطعات منطقه 8 شهر تبریز در برابر زلزله از وضعيت آسيب پذيري زياد و خيلي زياد برخوردارند که محدوده های آسیب پذیر بیشتر در محلات مسکونی قدیمی تبریز به دلیل رعایت نشدن حریم ها، وجود قطعات در اندازه های کوچک و خردشدن قطعات، وجود معابر بسیار کم عرض و بن بست های زیاد، وجود ساختمان های بسیار قدیمی و با مصالح کم دوام شرایط نسبتاً نامناسبی را برای محدوده موردنظر به وجود آورده و همچنین با توجه نقشه پهنه بندی شده حدود 15.84درصد دارای آسیب پذیری متوسط، 29.94 درصد آسیب پذیری كم مواجه است.لذا، با توجه به آسیب پذیر بودن منطقه لزوم برنامه ریزی صحیح جهت ساماندهی بافتهای مذکور را نمایان می سازد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
2 - ارزيابي روند گسترش افقی شهر در حريم گسل هاي لرزه اي و مناطق خطرپذیر طبیعی و پیامدهای آن (مطالعه موردي: شهرستان سقز در استان کردستان)
هیمن شهابی عبداله طیاری محمود یزدانی محمد علی سالاری کمانگرمروري بر پژوهش هاي مختلف در حوزه سکونتگاههاي انساني نشان مي دهد که مکان گزيني و استقرار آنها همواره متاثر از ويژگي هاي محيط طبيعي و ساختار زمين شناسي بوده است، بر اين اساس مکان استقرار (دشت ها، دامنه و غيره) بخش اعظم سکونتگاههاي انساني به طور اعم و سکونتگاههاي شهري به ط أکثرمروري بر پژوهش هاي مختلف در حوزه سکونتگاههاي انساني نشان مي دهد که مکان گزيني و استقرار آنها همواره متاثر از ويژگي هاي محيط طبيعي و ساختار زمين شناسي بوده است، بر اين اساس مکان استقرار (دشت ها، دامنه و غيره) بخش اعظم سکونتگاههاي انساني به طور اعم و سکونتگاههاي شهري به طور اخص همواره به دليل مجاورت نسبي با گسل ها در معرض تاثيرپذيري از وقوع پديده هايي چون زلزله، روراندگي، زمين لغزش و غيره بوده است. وقوع زلزله هاي متعدد در طي دهه هاي اخير در نقاط مختلف کشور و پيامدهاي منفي گسترده آن بويژه بر روي کانونهاي شهري دليلي بر اثبات اين مدعاست، شهر سقز واقع در استان کردستان بواسطه اسقرار در مجاورت گسل هاي متعدد (گسل هاي رودخانه سقز، رودخانه وليخان، سنته و غيره) از جمله سکونتگاههايي است که از يک سو، ويژگي هاي بستر طبيعي استقرار آن امکان تاثيرپذيري از اين ويژگي را فراهم ساخته اند و از سوي ديگر، توسعه افقي شهر در طي دهه هاي اخير در جهت گسل هاي فوق زمينه هاي تاثيرپذيري را به شدت افزايش داده است. بر اين اساس، اين نوشتار در پي آنست که ضمن بررسي امکان خطرپذيري وقوع زلزله به واکاوي نقش توسعه فيزيکي و افقي شهر در افزايش خطرپذيري زلزله بپردازد. براي اين منظور، با استفاده از نقشه هاي رقومي توپوگرافي و زمين شناسي به مقياس 250000: 1و با بهره گيري از سيستم اطلاعات جغرافيايي و داده هاي لرزه نگاري دستگاهي و تاريخي، نقشه منحني هاي هملرز و پهنه بندي خطر زمين لرزه ترسيم شدند. نتايج پژوهش نشان مي دهند که بر اساس نقشه سايز موتكتونيك و بررسي تاريخ وقوع زمين لرزه در منطقه امكان وقوع زلزله هاي با شدت بالا در منطقه سقز وجود دارد و همچنين شهر، شتابزده به سمت ارتفاعات ناپايدار و در بخش هاي شمالي و غربي شهر در حريم گسلهاي فرعي درجه دو توسعه پيدا كرده است. بر اين اساس تدوين تدابير و برنامه هاي استراتژيک در راستاي کاهش خطرپذيري از وقوع زلزله از طريق کنترل و سمت و سودهي بهينه به توسعه افقي شهر لازم و ضروري است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
3 - بررسی نقش توپوگرافی در بزرگسازی اثرات لرزه ای در محدوده شهر کلات نادری
محمد محمدنژاد لیلا گلی مختاری ابوالفضل بهنیافرسالانه براثر بلایای طبیعي به طور متوسط بیش از یک هزار میلیارد ریال خسارت به کشور وارد مي شود. به عقیده کارشناسان، کشور ایران از مناطق مستعد وقوع زلزله بوده و بر پایه آمارهای رسمي در 15 سال گذشته 6 درصد تلفات جاني کشورناشي از زلزله بوده است. در این راستا ارزیابی آسیب پذی أکثرسالانه براثر بلایای طبیعي به طور متوسط بیش از یک هزار میلیارد ریال خسارت به کشور وارد مي شود. به عقیده کارشناسان، کشور ایران از مناطق مستعد وقوع زلزله بوده و بر پایه آمارهای رسمي در 15 سال گذشته 6 درصد تلفات جاني کشورناشي از زلزله بوده است. در این راستا ارزیابی آسیب پذیری زمین لرزه ای مناطق مختلف کشور با هدف کاهش آسیب پذیری جوامع شهری باید دراولویت برنامه ریزی ها قرار گیرد. هدف از اين پژوهش بررسی نقش توپوگرافی در بزرگسازی اثرات لرزه ای در محدوده شهر کلات نادری، در استان خراسان رضوي با استفاده از روش پسینا و همکاران است. به این منظور در ابتدا با استفاده ازمدل رقومی ارتفاع سایت های مستعد برای بزرگ سازی اثر ژئومورفولوژی مورد بررسی قرار گرفت. این عوارض شامل: خط الراس ها، قله ها، تپه ها، دره ها همراه با ویژگی هایی از جمله شکل دامنه و نیز شیب و اختلاف ارتفاع بودند. همچنین از توابع GIS برای طبقه بندی محدوده های بحرانی استفاده گردید. نقشه های حاصل در این روش می توانند برای ارزیابی مناطق دارای ریسک و خطر زمین لرزه مرتبط با توپوگرافی در مقیاس وسیع مورد استفاده قرار گیرند. با توجه به نتایج تحقیق ازكل مساحت محدوده مطالعاتی 71/74 درصد در محدوده اثرات بزرگسازی کم،12/21 درصد در طبقه زیاد و 15/4 در طبقه خیلی زیاد قرار گرفته است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
4 - لرزه¬زمین¬ساخت غرب استان گلستان، شرق ناحیه خزر جنوبی
مریم آق اتابای مرجان تورانیاستان گلستان در یکی از پهنههای لرزهخیز ایران قرار دارد. نقشه های لرزه خیزی استان نشان می-دهند که تراکم زمین لرزه ها در غرب استان بیشتر از شرق آن است. در این تحقیق، برای بررسی لرزه خیزی غرب استان گلستان، پارامترهایی نظیر b-value، دوره بازگشت زمین لرزه ها و گشتاور لرزه أکثراستان گلستان در یکی از پهنههای لرزهخیز ایران قرار دارد. نقشه های لرزه خیزی استان نشان می-دهند که تراکم زمین لرزه ها در غرب استان بیشتر از شرق آن است. در این تحقیق، برای بررسی لرزه خیزی غرب استان گلستان، پارامترهایی نظیر b-value، دوره بازگشت زمین لرزه ها و گشتاور لرزه ای محاسبه شد. همچنین برای تعیین سوی تنش در منطقه از داده های حل کانونی زمین لرزه ها و داده های صحرایی بهره گرفته شد. مقدار b-value منطقه 2/0±24/1 به دست آمد که مشابه مقدار آن برای زون البرز- کپه داغ است. از آن جایی که بخش جنوبی )کوهپایه( و شمالی محدودۀ مطالعه شده (دشت گرگان) از نظر خصوصیات ژئومورفولوژیکی و زمین ساختی با هم تفاوت دارند، پارامترها برای دو بخش بهطور مجزا محاسبه شد. نتایج نشان داد که در دشت گرگان نسبت به کوهپایه، زمین لرزه های کوچک تر با دوره بازگشت کم تر روی می دهند. روند محور فشارش در کوهپایه با استفاده از تحلیل برگشتی تنش تقریباً شمالی به دست آمد. تحلیل حرکتی گسل های منطقه حداقل دو جهت محور فشارش شمال و شمال غربی نشان داد. نتیجه حاصله نشان دهنده تغییر در روند حرکتی ساختار ها در طی تکامل زمین ساختی منطقه است. محور فشارش محاسبه شده توسط تحلیل برگشتی تنش در منطقه دشت شمال شرق به دست آمد. در هر دو بخش شمالی و جنوبی منطقه، سازوکار کانونی زمین لرزه های بزرگتر منطبق بر روند گسل های اصلی بخصوص خزر بوده و از نوع راندگی و معکوس می باشد. ولی زمین لرزه های کوچکتر در بخش شمالی یعنی دشت گرگان، روند و سازوکار متفاوتی نشان می دهد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
5 - رابطه امنیت روانی، حمایت اجتماعی و تاب¬آوری با بروز اختلال استرس¬ پس از سانحه (PTSD) در نوجوانان زلزله زده شهرستان سرپل¬ذهاب
پروانه شجاعی مهر خدامراد مؤمنی جهانگیر کرمیهدف پژوهش حاضر تعیین رابطه ی بین امنیت روانی، حمایت اجتماعی و تاب آوری با بروز اختلال استرس پس از سانحه در نوجوانان زلزله زده شهرستان سرپل ذهاب بود. جامعه آماری پژوهش را کلیه نوجوانان زلزله زده شهرستان سرپل ذهاب تشکیل می دهند. بدین منظور 130 دانش آموز از دبیرستان های دخ أکثرهدف پژوهش حاضر تعیین رابطه ی بین امنیت روانی، حمایت اجتماعی و تاب آوری با بروز اختلال استرس پس از سانحه در نوجوانان زلزله زده شهرستان سرپل ذهاب بود. جامعه آماری پژوهش را کلیه نوجوانان زلزله زده شهرستان سرپل ذهاب تشکیل می دهند. بدین منظور 130 دانش آموز از دبیرستان های دخترانه و پسرانه شهر سرپل ذهاب به شیوه ی نمونه گیری در دسترس و هدفمند با موضوع پژوهش به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند. روش پژوهش، توصیفی از نوع همبستگی و ابزارپژوهش شامل سیاهه امنیت روانی امین پور (1386) برگرفته از مازلو (1352)، مقیاس حمایت اجتماعی شربورن و استوارت (1991)، مقیاس تاب آوری کونور و دیویدسون (2003) و مقیاس تجدیدنظرشده تأثیرحوادث وایس و مارمر (1997) بود. داده ها از طریق ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون گام به گام تحلیل شد. نتایج نشان داد که بین امنیت روانی با اختلال استرس پس از سانحه، بین حمایت اجتماعی با اختلال استرس پس از سانحه و همچنین بین تاب آوری با اختلال استرس پس از سانحه رابطه منفی و معنی دار وجود دارد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
6 - رابطۀ امنيت روانی، حمايت اجتماعی و تاب آوری با بروز اختلال تنيدگی پس از سانحه
پروانه شجاعی مهر خدامراد مومنی جهانگیر کرمیپژوهش حاضر با هدف تعيين رابطة بين امنيت رواني، حمايت اجتماعي و تاب آوري با بروز اختلال تنيدگي پس از سانحه بود. بدين منظور 130 دانش آموز از دبيرستان هاي دخترانه و پسرانه شهر سرپل ذهاب به شيوة نمونه گيري در دسترس و متناسب با سهم جمعيتي هرناحيه به عنوان حجم نمونه انتخ أکثرپژوهش حاضر با هدف تعيين رابطة بين امنيت رواني، حمايت اجتماعي و تاب آوري با بروز اختلال تنيدگي پس از سانحه بود. بدين منظور 130 دانش آموز از دبيرستان هاي دخترانه و پسرانه شهر سرپل ذهاب به شيوة نمونه گيري در دسترس و متناسب با سهم جمعيتي هرناحيه به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند. روش پژوهش، توصيفي از نوع همبستگي و ابزار پژوهش شامل سياهه امنيت رواني امين پور برگرفته از مازلو، زمينه يابي حمايت اجتماعي شربورن و استوارت، مقياس تاب آوري کونور و ديويدسون و مقياس تجديدنظرشده تأثيرحوادث وايس و مارمر بود. داده ها از طريق ضريب همبستگي پيرسون و تحليل رگرسيون چندگانه تحليل شد. نتايج نشان داد که بين امنيت رواني با اختلال تنيدگي پس از سانحه، بين حمايت اجتماعي با اختلال تنيدگي پس از سانحه و همچنين بين تاب آوري با اختلال تنيدگي پس از سانحه رابطه منفي و معني دار وجود دارد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
7 - تبیین ابعاد و مولفههای الگوی مناسب مدیریت بحران زلزله در بافتهای فرسوده شهر تهران
اسد رازانی کمال نوذری مجتبی رفیعیانبا توجه به آسیبپذیری بالای بافتهای فرسوده شهری، ضرورت پیشتدبیری نظاممند و ارائه ویژگیها و مؤلفههای الگویی کارآمد در مدیریت بحران در این بافتها وجود دارد که ابعاد تصمیمگیری در مدیریت خطرپذیری زلزله در آنهارا روشن سازد. هدف این پژوهش بررسی ابعاد و مؤلفههای الگوی أکثربا توجه به آسیبپذیری بالای بافتهای فرسوده شهری، ضرورت پیشتدبیری نظاممند و ارائه ویژگیها و مؤلفههای الگویی کارآمد در مدیریت بحران در این بافتها وجود دارد که ابعاد تصمیمگیری در مدیریت خطرپذیری زلزله در آنهارا روشن سازد. هدف این پژوهش بررسی ابعاد و مؤلفههای الگوی مناسب مدیریت بحران در بافتهای فرسوده شهری به منظوركنترل و كاهش صدمات و خسارات ناشی از وقوع زلزله در مقطع قبل از رخداد آن (مرحله پیشگیری) در بافتهای فرسوده شهر تهران است. روش پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر شیوه انجام توصیفی - تحلیلی و چون در تلاش برای برقراری ارتباط میان ابعاد و مؤلفههای مدیریت بحران زلزله در بافتهای فرسوده شهری است، اکتشافی است. پس از شناسایی ابعاد و مؤلفههای الگوی مدیریت بحران در بافتهای فرسوده در مطالعات اسنادی (مبانی نظری، تجارب ایران و تجارب جهانی)، با مراجعه به صاحبنظران و کارشناسان تدقیق و اولویتگذاری شده است و در گام بعدی ضریب اهمیت هر یک از مؤلفهها مشخص شده و نتایج پرسشنامهها به صورت محتوایی با استفاده از نرم افزار PLS ارزیابی و تعیین اعتبار شده است. نتایج پژوهش نشان میدهد در زمینه مدیریت بحران در بافتهای فرسوده شهر تهران بیش از این که به مدیریت بحران با نگاه پس از بحران در این بافتها نگاه کرد ضرورت دارد نگاه مدیریت ریسک و پیشاندیشانه و پیش از بحران به آن داشت. در مرحله پیش از بحران توجه به ابعاد مختلف و در نظر گرفتن مؤلفههای تاثیرگذار هر یک از ابعاد در مدیریت بحران (ابعاد اجتماعی و فرهنگی، کالبدی - محیطی، اقتصادی، ساختاری و مدیریتی، حقوقی - قانونی و زیرساختها) در بافتهای فرسوده شهری و به کارگیری آنها میتواند در نهایت منجر به کاهش آسیبپذیری و ارتقاء تابآوری این بافتها در مواجهه با سوانح مختلف از جمله زلزله شود. تفاصيل المقالة