فهرس المقالات چشمه

• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  1 - بررسي هيدروژئولوژيکي چشمه¬هاي سازند آغاجاري در منطقه مسجد سليمان¬ و لالي در شمال شرق استان خوزستان
  علي  خوبياري دکتر اسماعیل کلانتری عباس  چرچي محمد رضا  کشاورزي
  منطقه مورد مطالعه با پوشش قابل ملاحظه اي از واحدهاي ماسه سنگي در شمال شرق استان خوزستان واقع شده است. هدف از انجام اين تحقيق بررسي خصوصيات هيدروژئولوژي منطقه و تعيين عوامل مؤثر بر آبدهي چشمه‌هاي موجود در منطقه است. در اين راستا مطالعات چينه شناسي، ليتولوژي و ساختاري انج أکثر

  منطقه مورد مطالعه با پوشش قابل ملاحظه اي از واحدهاي ماسه سنگي در شمال شرق استان خوزستان واقع شده است. هدف از انجام اين تحقيق بررسي خصوصيات هيدروژئولوژي منطقه و تعيين عوامل مؤثر بر آبدهي چشمه‌هاي موجود در منطقه است. در اين راستا مطالعات چينه شناسي، ليتولوژي و ساختاري انجام شده است و جهت بررسي خصوصيات شيميايي آب زيرزميني منطقه از چشمه ها نمونه برداري شده است. نتايج نشان مي دهد در بخش هايي از منطقه که ضخامت ماسه سنگ قابل ملاحظه و تراکم شکستگي ها بيشتر است، آبخوان ماسه سنگي از ذخيره بيشتري برخوردار بوده و چشمه ها داراي آبدهي بيشتري مي باشند. علاوه بر اين محل ظهور چشمه ها با فراواني شکستگي هاي منطقه انطباق نزديکي نشان مي دهد. داده هاي هيدروشيميايي نيز نشان مي دهد که چينه‌شناسي منطقه نقش مهمي در کيفيت شيميايي آب زيرزميني ايفا مي نمايد. همبستگي بين يون هاي سولفات و کلسيم (90/0=R) مؤيد فرايند انحلال ژيپس و انيدريت در منطقه است، به طوري که تيپ آب اکثر چشمه ها سولفاته مي باشد.   تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  2 - شواهد اختلاطی بودن منشأ چشمه‌های آهکی آب اسک (جنوب شرق آتشفشان دماوند) بر اساس مطالعات ایزوتوپی نهشته‌های کربناته، ژئوشیمی آب و دورسنجی
  سميه  رحماني جوانمرد صفیه  امیدیان نسیبه زارعی
  در دامنه‌های جنوب شرقی آتشفشان دماوند (85 کیلومتری شرق تهران واقع در پهنه البرز مرکزی) در منطقه آب اسک، چندین چشمه آهکی تراورتن‌ساز وجود دارد. به‌منظور تعیین منشأ عمقی آب این چشمه‌ها بر اساس منشأ گاز CO2، از داده‌های ایزوتوپی کربن و اکسیژن نهشته‌های کربناته و همچنین د أکثر

  در دامنه‌های جنوب شرقی آتشفشان دماوند (85 کیلومتری شرق تهران واقع در پهنه البرز مرکزی) در منطقه آب اسک، چندین چشمه آهکی تراورتن‌ساز وجود دارد. به‌منظور تعیین منشأ عمقی آب این چشمه‌ها بر اساس منشأ گاز CO2، از داده‌های ایزوتوپی کربن و اکسیژن نهشته‌های کربناته و همچنین داده‌های ژئوشیمی آبی استفاده گردید. آنالیزهای ایزوتوپی نشان می‎دهند که با دور شدن از چشمه‎ها، تراورتن‎ها از δ13C و δ18O غنی‎شدگی نشان می‎دهند. بر اساس مقادیر δ13C(CO2) اولیه، سیال رسوب‌دهنده نهشته‎ها یک سیال هیدروترمال متاسوماتیسم کننده بوده است. با توجه به روند خطی مشاهده شده بین مقادیر δ13C - δ18O در تراورتن‌های منطقه، احتمالاً این سیال با آب‎هایی با منشأ متفاوت اختلاط پیدا کرده است. بر اساس نتایج ایزوتوپی منشأ گاز CO2 این چشمه‌ها، دریایی- گوشته‌ای تشخیص داده شده، همان‌طور که نتایج بررسی داده‌های شیمیایی بر روی آب‌های چشمه‌های آب اسک، مؤید وجود یک منشأ عمیق برای آب‌های این منطقه است. بر اساس مطالعات دورسنجی صورت گرفته، هم‌راستا بودن روند کشیدگی و ظهور تراورتن‌های شناسایی شده با روند خطواره‌های گسلی بررسی شده در صحرا و همچنین آبراهه‌ها، حاکی از تأثیر قوی آبخوان‌های سطحی در سیستم زهکشی درونی زایش نهشته‌های کربناته در این منطقه می‌باشد. در نهایت بر اساس مطالعات ژئوشیمی آب و ایزوتوپی رسوبات، شرکت هر دو منشأ آب‌های سطحی و آب‌هایی با منشأ عمقی، برای منشأ آب چشمه‌های این ناحیه معرفی می‌گردد. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  3 - شناخت منابع تغذیه چشمه¬های کارستی مهم استان خوزستان با استفاده از ایزوتوپ¬های پایدار اکسیژن 18 و دوتریم
  حمیدرضا  محمدی بهزاد دکتر اسماعیل کلانتری عباس  چرچي آرش  ندری
  چشمه های کارستی سبزآب و بی بی تلخون از جمله چشمه های پرآب استان خوزستان هستند که به ترتیب از آهک های آسماری تاقدیس های کمارون و پابده تخلیه می‌گردند. سطح بیرون زده آهک های آسماری هر دو تاقدیس متناسب با حجم آب تخلیه شده از این چشمه ها نمی باشد. بر اساس بررسی های بیلان اج أکثر

  چشمه های کارستی سبزآب و بی بی تلخون از جمله چشمه های پرآب استان خوزستان هستند که به ترتیب از آهک های آسماری تاقدیس های کمارون و پابده تخلیه می‌گردند. سطح بیرون زده آهک های آسماری هر دو تاقدیس متناسب با حجم آب تخلیه شده از این چشمه ها نمی باشد. بر اساس بررسی های بیلان اجمالی و هیدروگراف تخلیه چشمه ها، منابع آب مهمی در منطقه مورد مطالعه وجود دارد (از جمله مخزن سد شهید عباسپور و همچنین تاقدیس شیرگون) که می توانند در امر تغذیه چشمه های یاد شده دخالت داشته باشند. بنابراین، جهت ارزیابی این موضوع، محتوی ایزوتوپ های پایدار 18O و 2H تمامی منابع آب موجود در منطقه هدف (تخلیه) و در منطقه تغذیه برای دو دوره تر (بهمن 91) و خشک (تیر 92) تعیین گردید. سپس، با استفاده از این نتایج ایزوتوپی و خط آب جوی محلی، به بررسی منشأ تغذیه چشمه های منطقه هدف پرداخته شد و ارتفاع منطقه تغذیه و سهم تغذیه احتمالی این چشمه‌ها از منابع آب موجود در منطقه تعیین گردید. نتایج نشان داد که ارتفاع منطقه تغذیه چشمه های منطقه هدف با ارتفاع آنها در تاقدیس کارستی شیرگون مطابقت دارد. همچنین، مشخص گردید که دریاچه سد شهید عباسپور در تغذیه چشمه سبزآب مشارکت دارد. با این حال، سهم آب دریافتی چشمه سبزآب از منبع یاد شده در مقایسه با آب دریافتی از تاقدیس شیرگون، چندان قابل ملاحظه نمی‌باشد. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  4 - اثر بارش و لیتولوژی در هیدروشیمی چشمه¬های کارستی استان خراسان شمالی
  فاطمه  باقری غلامحسین  کرمی رحیم باقری جواد  مشکینی
  آبخوان‌های کارستی به‌عنوان مهم‌ترین منبع آب شرب و کشاورزی در مناطق خشک و نیمه‌خشک محسوب می شود. شناخت رفتار هیدروژئولوژیکی این چشمه ها و ردیابی کیفی این منابع آبی، اولین مرحله در جهت مدیریت بهتر آنها می باشد. در منطقه مورد مطالعه واقع در استان خراسان شمالی، رخنمون گسترد أکثر

  آبخوان‌های کارستی به‌عنوان مهم‌ترین منبع آب شرب و کشاورزی در مناطق خشک و نیمه‌خشک محسوب می شود. شناخت رفتار هیدروژئولوژیکی این چشمه ها و ردیابی کیفی این منابع آبی، اولین مرحله در جهت مدیریت بهتر آنها می باشد. در منطقه مورد مطالعه واقع در استان خراسان شمالی، رخنمون گسترده ای از آهک های کارستی سازند تیرگان وجود دارد. در این منطقه تعداد معدودی چشمه کارستی با دبی بین 50 تا 500 لیتربرثانیه وجود دارد. منطقه تغذیه این چشمه ها از لحاظ ارتفاع، اندازه حوضه آبگیر، ضخامت اپی کارست و درجه کارستی شدن متفاوت می باشند. در این مطالعه سری زمانی و تغییرات مکانی هیدروژئوشیمیایی در 5 چشمه ارناوه، رزقانه، اسطرخی، قردانلو و سرانی و سه ایستگاه بارش و همچنین تاثیر بارش و لیتولوژی بر شیمی آب چشمه های کارستی برای یک دوره یک‌ساله بررسی شده است. ترکیب بارش ها دارای رخساره Ca-SO4-Cl و Ca-HCO3 بوده که این ترکیب توسط فرآیند انحلال در طول جریان آب زیرزمینی به آبخوان کارستی تغییر کرده و Ca-Mg-HCO3 شده است. قسمت عمده تغذیه در اثر بارش های زمستانه و به‌صورت برف صورت می گیرد. میانگین هدایت الکتریکی بارش‌ها از 70 در ایستگاه نامانلو تا 100 و 150 میکروموس بر سانتی‌متر به ترتیب در ایستگاه اسطرخی و قلعه بربر متغیر است. بارش های تابستانه منشا گرفته از سمت غرب به دلیل تماس بیشتر با ذرات معلق در مناطق کویری ایران، دارای مقادیر هدایت الکتریکی بیشتری نسبت به بارش‌های زمستانه نشات گرفته از جبهه شمالی کشور هستند. به‌طورکلی در اکثر چشمه های کارستی مورد مطالعه، تغییرات مقدار دبی در طول زمان به‌جز در چشمه های سرانی و اسطرخی، وجود ندارد. ترکیب هیدروشیمیایی چشمه های سرانی و قوردانلو و اسطرخی که در ارتفاع بالاتری قرار دارند و عمده تغذیه آن ها از طریق برف صورت می-گیرد، بیشتر تحت تاثیر ترکیب هیدروشیمیایی بارش ها می باشند، درصورتی‌که چشمه ارناوه و رزقانه با توجه به یکسان بودن ترکیب بارش در این منطقه، دارای هدایت الکتریکی بالاتری بوده که به دلیل وجود پوشش خاک در حوضه آبگیر این چشمه ها، انحلال کانی های رسی و جریان افشان آن ها بوده است. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  5 - مکان‌های اسطوره‌ای در قصه‌های عامیانۀ ایرانی
  سارا چالاک
  بينش اسطوره اي، نوعي جهان بيني است كه همواره جایگاه خود را در تفکر و نگرش انسان حفظ کرده است. خرد اسطوره ای با تقسیم پدیده های جهان به مقدس و غیرمقدس تمایز خود را نشان می دهد. مکان از مقولاتی است که در اندیشۀ اسطوره ای ماهیت ویژه ای دارد و با برداشت مادی بشر امروزی متفا أکثر

  بينش اسطوره اي، نوعي جهان بيني است كه همواره جایگاه خود را در تفکر و نگرش انسان حفظ کرده است. خرد اسطوره ای با تقسیم پدیده های جهان به مقدس و غیرمقدس تمایز خود را نشان می دهد. مکان از مقولاتی است که در اندیشۀ اسطوره ای ماهیت ویژه ای دارد و با برداشت مادی بشر امروزی متفاوت است. مکان اسطوره ای، منطقه ای است که به سبب تقدس یافتن، با محیط کیهانی اطرافش تفاوت پیدا می کند. این تقدس خواه به شکل کهن الگو باشد، مثل کوه یا چشمه، و یا به سبب وقوع امری فرامادی و ارتباط با امری ماورائی حاصل شده باشد، نیرویی ویژه دارد و بر شخصیت ها و قهرمانانی که در آن واقع شوند، تأثیر می گذارد. قصه ها به عنوان يكي از گونه هاي كهن ادب شفاهي حاوي بينش و تفكر انسان‎هاي پيشين هستند. يكي از اين مضامين اسطوره اي که در قصه ها بازتاب پیدا کرده است، مقوله مكان است؛ مكان‎هايي كه هرچند در فضاي فيزيكي جاي دارند، اما به سبب دارا بودن كيفيات فرامادي در زمرة امور اسطوره اي به شمار می‎روند. اکثر شخصیت های قصه‌ها با عبور از مکان اسطوره-ای، دچار دگردیسی روحی می شوند و سرنوشت و عملکردشان دگرگونه می شود. در اين مقاله تلاش شده است تا با استفاده از نظریات اسطوره شناسانی چون میرچا الیاده و ارنست کاسیرر، چند مجموعه قصۀ عاميانۀ ایرانی واكاوي شوند. در اين راستا، مكان هايي چون كوه، ‌دريا، چشمه، رود، باغ و چاه مورد تحليل قرار گرفتند و کیفیت اسطوره‎ای آنها تبیین شد. شیوۀ پژوهش در این مقاله، توصیفی ـ تحلیلی است. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  6 - فرایند های دیاژنزی کنترل کننده کیفیت مخزنی توالی کربناته سازند آسماری در میدان چشمه خوش ،جنوب غرب ایران
  جواد هنرمند عبدالحسین امینی
  سازند آسماری به سن الیگو-میوسن در میدان نفتی چشمه خوش از توالی مخلوط کربناته –آواری تشکیل شده است .توالی کربناته این سازند ناهمگونی های عمودی شدید ی نشان می دهد که ناشی از تاریخچه دیاژنزی پیچیده آن می باشد .در این مطالعه که با هدف بررسی تاثیر فرایند های دیاژنزی رکیفیت م أکثر

  سازند آسماری به سن الیگو-میوسن در میدان نفتی چشمه خوش از توالی مخلوط کربناته –آواری تشکیل شده است .توالی کربناته این سازند ناهمگونی های عمودی شدید ی نشان می دهد که ناشی از تاریخچه دیاژنزی پیچیده آن می باشد .در این مطالعه که با هدف بررسی تاثیر فرایند های دیاژنزی رکیفیت مخزنی توالی کربناته این سازند انجام شده ،نمونه های مغزه ومقاطع نازک از نظر ویژگی های رسوب شناسی ودیاژنزی مورد مطالعه قرار گرفت .به منظور شناخت دقیق تر محصولات دیاژنزی ،از میکروسکوپ الکترونی وکاتدولومینسانس استفاده گردید .داده های آنالیز مغزه (تخلخل وتراوایی9ونمودار های پترو فیزیکی (تخلخل واشباع نفت )سازند اسماری نیز جهت بررسی خواص مخزنی آن بکار گرفته شد . مطالعات دیاژنزی ومقایسه آن با داده های پترو فیزیکی نشان داد که دولومیتی شدن فسیمانی شدن (سیمان های کلسیت ،انیدریت وسلستیت )،تراکم وانحلال مهم ترین پدید ه های دیاژنزی کنتر ل کننده تخلخل وتراوائی در این سازند می باشند.بر مبنای توزیع عمودی پدید های دیاژنزی وخواص مخزنی ،زون های دیاژنزی در سازند آسماری معرفی شد .زون های دولومیتی با بلور های متوسط که دارای آثار تراکم وسیمان انیدریتی خیلی کم هستند از بالاترین مقادیر تخلخل وتراوائی برخوردارند0زون های( 27،23و30).در حالی که عملکرد شدید تراکم وتشکیل سیمان های انیریت وسلستیت در برخی افق ها به شدت خواص مخزنی را کاهش داده است (زون های 20،3 و17) اما سیمانی شدن وتراکم محدود ووجود تخلخل بین دانه ای وانحلالی در بخش هایی از توالی آهکی سازند آسماری خواص مخزنی را بهبود بخشده است (زون های 31و31). با توجه به اینکه خواص مخزنی سازند آسماری در این میدان به شدت متاثر از فرایند های دیاژنزی است لذا مدل سازی استاتیک این مخزن وتعیین روند توزیع پارامتر های مخزنی مستلزم مطالعات دیاژنزی وتعیین زون های دیاژنزی در گستره میدان خواهد بود . تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  7 - تحلیل¬ارتباط سایزموتکتونیک در زون بخاردن-قوچان با بی¬نظمی¬های هندسی زلزله¬ها
  جواد بیگلری عباس کنگی عبدالرضا جعفریان
  بیشترین فعالیت های لرزه ای در شمال شرق ایران در اطراف سیستم های گسلی اصلی زون بخاردن-قوچان که متشکل از مجموع گسل-های فعال امتداد لغز-راستگرد با راستای تقریباً NW-SE توزیع یافته اند، مشاهده می شود. فعالیت نو زمین ساختی به واسطه خمیدگی انتهایی آنها و تغییر ساز و کارشان به أکثر

  بیشترین فعالیت های لرزه ای در شمال شرق ایران در اطراف سیستم های گسلی اصلی زون بخاردن-قوچان که متشکل از مجموع گسل-های فعال امتداد لغز-راستگرد با راستای تقریباً NW-SE توزیع یافته اند، مشاهده می شود. فعالیت نو زمین ساختی به واسطه خمیدگی انتهایی آنها و تغییر ساز و کارشان به معکوس همراه با راندگی، افزایش استرس، کوتاه شدگی باعث افزایش لرزه خیزی و تراکم بالای زمین لرزه ها در پایانه انتهایی آنها می باشد. موتور محرکه اصلی گسل های این زون ارتباط ساختاری با زون انتقالی-راندگی مشکان در بینالود می باشد که آن را به طور مداوم تحت تاثیر تنش های نئوتکتونیکی همگرایی صفحات عربی-اوراسیا از زمان آخرین فاز کوهزایی آلپی تا کنون قرار داده است. تحلیل های فرکتالی به روش مربع شمار در این زون انجام شده و مقادیر آن بین 0 تا 2 تغییر می کند. اگر به صفر نزدیک باشد گسل ها و زمین لرزه ها در یک نقطه با تنش بالا متمرکز شده اند و اگر به 2 نزدیک باشد نشان دهنده تنش کم و پراکندگی گسل ها و زمین لرزه ها در کل محدوده است. توزیع ابعاد فرکتالی حجمی و سطحی در شمالشرق ایران شنان دهنده فعالیت لرزه ای بالاتر در بخش های مرکزی (زون بخاردن-قوچان) و غربی آن می باشد. تفاصيل المقالة