تحلیل اثر گاز گلخانه ای متان بر نوسانات بارش فصلی ایران
الموضوعات :زهرا حجازي زاده 1 , محمدرضا پودینه 2 , میثم طولابی نژاد 3
1 - دانشگاه خوارزمي
2 - سیستان و بلوچستان
3 - دانشگاه خوارزمی تهران
الکلمات المفتاحية: تغيير اقليم, گاز گلخانه اي, گاز متان, آنومالي بارش, ايران. ,
ملخص المقالة :
افزايش جوي غلظت گاز هاي گلخانه اي مي تواند فراواني تغييرات بارش در مناطق مختلف جهان را افزايش دهد. بنابراين، شناسايي اثرات گرمايش جهاني بر بارش کشوري نظير ايران که در منطقه اي خشک از کره ي زمين واقع شده است از اهميت بسزايي در برنامه ريزي هاي مربوط به منابع آب برخوردار مي باشد. با توجه به هدف تحقيق، روش تحليل آماري مورد استفاده قرار گرفت. جهت تحليل ها، داده هاي مجموع بارش 34 ايستگاه منتخب از سال 1984 تا 2012 از سازمان هواشناسي کشور اخذ گرديد. همچنين آمار و اطلاعات گاز متان (بر حسب بيليون در قسمت) به عنوان يکي از مهمترين عوامل گرمايش جهاني، از سايت سازمانNOAA دريافت شد. ابتدا ارتباط اين عناصر با روش ضريب پيرسون مشخص شده و سپس ميزان تغييرات بارش نسبت به بلند مدت مورد محاسبه قرار گرفت. نتايج حاصل از اين پژوهش نشان داد که، بارش هاي بهاره در بخش هاي شمالي و شمال غربي کشور با رشدي 13 ميلمتري؛ و بارش ايستگاه هاي نيمه جنوبي کشور با کاهش 46 درصدي نسبت به بلند مدت روبرو بوده اند. با توجه به افزايش مقدار گازهاي گلخانه اي، نتايج تحليل داده ها در فصل تابستان حاکي از کاهش 30 ميليمتري بارش ايستگاه هاي جنوبي ايران نسبت به بلند مدت مي باشد؛ ولي بالعکس بارش در ايستگاه هاي غربي و شمالي، رشدي 14 ميليمتري داشته اند. همچنين نتايج نشان داد که، بارش پاييزه بيشترين ارتباط را با گرمايش جهاني داشته است؛ در اين فصل، بارش ايستگاه هاي غربي حدود 24 ميليمتر نسبت به بلند مدت کاهش يافته است، اما ايستگاه هاي جنوب غربي و سپس جنوب شرقي رشدي 17 ميليمتري را تجربه کرده اند. در نهايت، نتايج حاصل از تحليل بارش زمستانه ايران حکايت از کاهش 6/18 ميليمتري در ايستگاه هاي غرب و شمال غربي داشتند.
1. جهانبخش، عليرضا؛ ترابي، سيما.(1383)، بررسي و پيش بيني دما و بارش در ايران، فصلنامه تحقيقات جغرافيايي، 74: صص104-125.
2. خسروي، محمود، اسمعيل نژاد، مرتضي، نظري پور، حميد،.(1389)، تغيير اقليم و تاثير آن بر منابع آب خاورميانه، مجموعه مقالات چهارمين کنگره بين المللي جغرافيدانان جهان اسلام، فروردين 1389،صص1-8..
3. خورشيد دوست، محمدعلي؛ قويدل رحيمي، يوسف. (1384)، شبيه سازي آثار دو برابر شدن دي اکسيد کربن جو بر تغيير اقليم تبريز با استفاده از مدل آزمايشگاه پويايي سيالات ژئوفيزيکي(GFDL)، مجله محيط شناسي، 39:صص1-10.
4. دکامي، ارشيا. (1389)، اثر گازهاي گلخانه اي، نشريه نفت و انرژي، صص 57-61.
5. روشن، غلامرضا؛ خوش اخلاق، فرامرز؛ عزيزي، قاسم. (1391)، آزمون مدل مناسب گردش عمومي جو براي پيش بيني مقادير دما و بارش ايران، تحت شرايط گرمايش جهاني، فصلنامه جغرافيا و توسعه، 10(27): 19صص- 36.
6. صلاحي، برومند؛ وليزادۀ کامران، خليل؛ قويدل رحيمي، يوسف، (1386)، شبيه سازي تغييرات دما و بارش تبريز در شرايط دو برابر شدن دي اکسيد کربن جو با استفاده از مدل گردش عمومي مؤسسه مطالعات فضايي گودارد GISS، پژوهش هاي جغرافيايي ،62 :صص55- 66.
7. عباسي، فاطمه؛ بابائيان، ايمان؛ حبيبي نوخندان، مجيد؛ گلي مختاري، ليلا؛ ملبوسي، شراره. (1389)، ارزيابي تأثير تغيير اقليم بر دما و بارش ايران در دهه هاي آينده با كمك مدل MAGICC-SCENGEN، پژوهش هاي جغرافياي طبيعي، 72:صص 91-110.
8. علي¬حسين زهرايي، معصومه. (1387)، خط مشي ها و تدابير حقوقي جامعه ي بين الملل براي کنترل گازهاي گازهاي گلخانه اي، پايان نامه ي کارشناسي ارشد، دانشگاه شهيد بهشتي، پژوهشکده ي علوم محيطي، گروه محيط زيست، شهريور 1387.
9. عزيزي، قاسم؛ کريمي احمدآباد، مصطفي؛ سبک خيز، زهرا .(1384)، روند دمايي چند دهه اخير ايران و افزايش CO2، نشريه علوم جغرافيايي، 4(5): 25صص-42.
10. فرج زاده اصل، منوچهر .(1384)، خشکسالي، از مفهوم تا راهکار، تهران، سازمان جغرافيايي نيروهاي مسلح، چاپ اول.
11. قويدل رحيمي، يوسف. (1385)، ارزيابي حساسيت پذيري دما و بارش تبريز به افزايش دي اکسيد کربن جو با استفاده از مدل هاي گردش جهاني پيوندي جوي- اقيانوسي، فصلنامه مدرس علوم انساني، ويژه نامه جغرافيا، 24:صص 103-123.
12. محمدي، حسي؛، مقبل، معصومه؛ رنجبر، فيروز. (1389)، مطالعه تغييرات بارش و دماي ايران با استفاده از مدل MAGICC SCENGE، فصلنامه علمي-پژوهشي انجمن جغرافياي ايران، 8(25):صص 125-142.
13. مساح بواني، عليرضا.، مريد، سعيد. (1384)، اثرات تغيير اقليم بر منابع آب و توليد محصولات كشاورزي مطالعه موردي: حوضه زاينده رود اصفهان، تحقيقات منابع آب ايران، 1(1): صص47-40.
14. منتظري، مريم؛ فهمي، هدايت. (1382)، اثرات تغيير اقليم بر منابع آب کشور، مجموعه مقالات سومين كنفرانس منطقه اي تغيير اقليم، صص 1-16.
15. نظامي، مهدي. (1389)، بهره برداري از استانداردهاي بين المللي براي مقابله با تغيرات آب و هوايي، نشريه سازمان استاندارد و تحقيقات صنعتى ايران، ماهنامه استاندارد، 221: صص22-33.
16. Frei Christoph, Christoph Schiir, Daniel Liithi and Huw C. Davies(1998), Heavy Precipitation Processes in a Warmer Climate, Geophysical research letters, 25(9):pp1431-1434.
17. Frei, Christoph, Regina Schöll, Sophie Fukutome, Jürg Schmidli and Pier Luigi Vidalem(2005), Future change of precipitation extremes in Europ: an intercomparision of scenarios from Regional Climate models, Atmospheric and Climate Science, ETH, Zürich, Switzerland.
18. Mitchell ,J. B (1989), The Greenhouse effect and Climate change, Reviewso f Geophysics, Meteorologica Office, Brackne!England ,February1989,pps 115-139.
19. Ramanthan, V & Feng ,Y ,(2009), Air pollution, greenhouse gases and climate change: Global and regional Perspective, Atmospheric Environment, 43:pp 37-50.
20. Ramos, M. C. ,. J. C. Balasch ,. J. A. Martínez-Casasnovas,)2012), Seasonal temperature and precipitation variability during the last 60 years in a Mediterranean climate area of Northeastern Spain: a multivariate analysis, Theor Appl Climatol, 26:pp10-29.
21. Raupach. Michael, Fraser. Paul.(2011), Climate and greenhouse gases,Science and solutions for Australi, pp1-33.
22. http://www.esrl.noaa.gov/gmd/dv/data/ .
23. The Story of FAO,2007.
24. WMO, Green house Gas Bulletin, No, 7, November 2011.
