قرائت کلامیِ امام خمینی از فصوص‌الحکم ابن عربی
الموضوعات : Islamic theology
1 - استادیار، گروه عرفان اسلامی، پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی، تهران، ایران
الکلمات المفتاحية:
ملخص المقالة :
مسئله اصلی این تحقیق، بررسی، تبیین و تحلیل قرائت شیعیِ امام خمینی ـ در مسئله امامت ـ از فصوص‌الحکم ابن عربی است. تحقیق حاضر، با روش توصیفی ـ تحلیلی انجام شده است، و مهم‌ترین یافته‌های آن نیز این‌گونه است: امام خمینی ـ برخلاف نگاه ابن عربی ـ به وجوب نصب الهی امام، و تصریح به او از جانب رسول خدا(ص) معتقد است، و در این باب، مانند همه متکلّمان شیعی سخن می‌گوید. از این منظر، حجّت‌های الهی، از آن جهت که واسطه در ایجاد خلق‌اند، پیش از خلق بوده‌اند، و از آن جهت که حجّت بر خلق‌اند و مردم را هدایت می‌کنند، همراه با خلق‌اند، و از آن جهت که غایاتی هستند که جسمانیات بدان‌ها منتهی می‌شوند، بعد از خلق نیز خواهند بود. امام همچنین معتقد است که مقیّد کردن قدرت ولیّ خداوند به طرق خاصّی غیر از طریق مظهریّت او به اسم قدیر الهی، صحیح نیست، زیرا انسان کاملی که مظهر اسم قدیر الهی می‌شود، فرمانروای عوالم خلقی است، و لذا قدرت او ـ برخلاف نگاه ابن عربی ـ منوط به تجدّد امثال و از این قبیل نیست. بدین‌سان تمسّک امام خمینی به کلام شیعی، عرفانِ او را به صفت شیعی مزیّن نمی‌کند، بلکه تنها می‌تواند قرائت و خوانشی از یکی از مهم‌ترین مکاتب عرفانی در عالم اسلام باشد.
