حقوق ورزشی کودکان با نگرش بر قوانین داخلی، اسناد و معاهدات بین المللی
الموضوعات :
1 - پژوهشگر دوره دکتری حقوق ورزشی دانشگاه نورث وست
الکلمات المفتاحية: کودک, حقوق ورزشی, امنیت, ایمنی, ورزش,
ملخص المقالة :
چكيده امروزه با رشد چشمگیر اماکن ورزشی در رشته های مختلف ورزشی دامنه جمعیتی فعالان ورزش و ورزشکاران گسترش یافته به حدی که حداقل در هر خانواده ایرانی یک نفر به فعالیت های مرتبط با ورزش مشغول می باشد و بخشی از این جمعیت را کودکان تشکیل می دهند، بی شک کم ترین توقع جامعه ورزش امن بودن و قابل اعتماد بودن محیط های ورزشی می باشد، که این مهم محقق نخواهد شد مگر: • با آگاهی بخشی و اطلاع رسانی در حوزه حقوق ورزش کودکان • بهره گیری از علم حقوق ورزشی در جهت پیشگیری از وقوع حادثه و جرم در ورزش کودکان • تدوین و تصویب قوانین و مقررات حوزه ورزش کودکان (بررسی اسناد و مقررات مرتبط با کودکان به وضوح خلاء و کمبود قوانین در حوزه ورزش کودکان را نشان می دهد) با این حال امید است پژوهش پیش رو با توجه به تاکیدات و توصیه اعلامیه جهانی حقوق کودک (بند 1 اصل 10) مبنی بر اینكه: « دول كشورهاي عضو، سازمانهاي مربوط تخصصي و سازمانهاي غيردولتي صالح تا آنجا كه ممكن است در نشر اين اعلاميه بكوشند» توانسته باشد گامی در مسیر آگاهی بخشی حقوق کودکان به ویژه در حوزه ورزش و بازی کودکان بردارد این تحقیق از لحاظ هدف از نوع تحقیقات کاربردی است و روش تحقیق حاضر از نوع تحقیقات توصیفی، تحلیلی است. در این تحقیق سعی خواهد شد با مروری بر اسناد و قوانین بین المللی و ملی، وظایف و اختیارات مدیران و مربیان ورزش کودکان تببین و تشریح گردد
مراجع
[1] محمدولی، ا. شمس، م.ورزش از نگاه قانون با نگرش بر عدالت ترمیمی و مجازات جایگزین حبس، انتشارات میعاد اندیشه، 1399.
[2] ابن قدامه ،ع. المغنی، انتشارات دار عالم الکتب،1417 هجری قمری.
[3] مقدس‌اردبیلی ، ا. مجمع الفائده و البرهان فی شرح ارشاد الاذهان ، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم ، 1379.
[4] شکیبا ،س. خانواده و جامعه و بررسی اعلامیه جهانی حقوق کودک، انتشارات نگاه بینه، 1390.
[5] اکبری ،ح. اعلامیه جهانی حقوق بشر، انتشارات ترفند، 1399.
[6] جیمز اسون و دیگران، "کودکان قبل از بازیکنان: خطرات فعلی و برنامه های تحقیقاتی آینده، گزارش به سفارش یونیسف انگلستان (2020)، ترجمه طه رزم آرا
[7] محمدولی ،ا.افشار، م. منظمی، ه. کودک از نگاه قانون، سالمند از نگاه قانون، انتشارات میعاد اندیشه، 1399.
[8] بابک ،پ. نگاهى به کنوانسیون حقوق کودک و مباحثى پیرامون آن،: رواق اندیشه شماره 28. 1383.
[9] تعاريف و مفاهيم استاندارد وزارت ورزش و جوانان ، مرکز آمار ایران، 1396.
[10] اساسنامه فدراسیونهای ورزشی آماتوری جمهوری اسلامی ایران، روزنامه رسمی، 1400.
ماهنامه پژوهشنامه تطبیقی دادپیشگان، دوره 7 شماره 7 ، بهمن ماه سال 1403
حقوق ورزشی کودکان با نگرش بر قوانین داخلی، اسناد و معاهدات بین المللی
احمد محمدولی 1،محمد سعید شفیعی2. سید کمال سجادی3
(تاریخ دریافت01/08/1403 ـ تاریخ پذیرش:30/08/1403)
چكيده :
امروزه با رشد چشمگیر اماکن ورزشی در رشته های مختلف ورزشی دامنه جمعیتی فعالان ورزش و ورزشکاران گسترش یافته به حدی که حداقل در هر خانواده ایرانی یک نفر به فعالیت های مرتبط با ورزش مشغول می باشد و بخشی از این جمعیت را کودکان تشکیل می دهند، بی شک کم ترین توقع جامعه ورزش امن بودن و قابل اعتماد بودن محیط های ورزشی می باشد، که این مهم محقق نخواهد شد مگر:
· با آگاهی بخشی و اطلاع رسانی در حوزه حقوق ورزش کودکان
· بهره گیری از علم حقوق ورزشی در جهت پیشگیری از وقوع حادثه و جرم در ورزش کودکان
· تدوین و تصویب قوانین و مقررات حوزه ورزش کودکان (بررسی اسناد و مقررات مرتبط با کودکان به وضوح خلاء و کمبود قوانین در حوزه ورزش کودکان را نشان می دهد)
با این حال امید است پژوهش پیش رو با توجه به تاکیدات و توصیه اعلامیه جهانی حقوق کودک (بند 1 اصل 10) مبنی بر اینكه: « دول كشورهاي عضو، سازمانهاي مربوط تخصصي و سازمانهاي غيردولتي صالح تا آنجا كه ممكن است در نشر اين اعلاميه بكوشند» توانسته باشد گامی در مسیر آگاهی بخشی حقوق کودکان به ویژه در حوزه ورزش و بازی کودکان بردارد
این تحقیق از لحاظ هدف از نوع تحقیقات کاربردی است و روش تحقیق حاضر از نوع تحقیقات توصیفی، تحلیلی است. در این تحقیق سعی خواهد شد با مروری بر اسناد و قوانین بین المللی و ملی، وظایف و اختیارات مدیران و مربیان ورزش کودکان تببین و تشریح گردد.
واژه‌هاي كليدي: کودک، حقوق ورزشی، امنیت، ایمنی، ورزش
مقدمه :
آيات و روايات متعددي در اسلام راجع به ورزش موجود است به موازات اين منابع فقها در باب مسئوليت هاي حقوقي ناشي از حوادث ورزشي نظرات مستحكمي را مطرح نموده اند و فقهايي هم چون علامه حلي ، محقق حلي ، شيخ طوسي ، محمد حسن نجفي و .... در كتب خود به حقوق ورزشي پرداخته اند اما با توجه به محدوديت هاي رشته ورزشي در گذشته فتاوي نيز از نظر كمي محدود است ولي به لحاظ كيفي مي توان در اغلب رشته هاي ورزش بدان استناد نمود ، بيان مسئله فوق علاوه بر اين كه قدمت موضوع را مشخص مي كند به اهميت ورزش و حقوق ورزش در اسلام نيز اشاره دارد(1) و مهم آن که در باب ورزش کودکان اکثر فقها فتاوی بیان نمودند، ابن قدامه در کتاب المغنی، جلد 9، صفحه 578 فرمودند:
و اگر تسلیم کند فرزند صغیر خود را به معلّم شنا (شناگر) تا بیاموزد او را شنا، سپس طفل غرق شود ضمان بر عهدة عاقلة معلم شنا است زیرا که ولی، طفل را به او تحویل داده است تا در نگهداری طفل احتیاط کند بنابراین اگر غرق شود این غرق مستند است به تقصیر معلم شنا در نگهداری طفل، اما قاضی قائل شده است به اینکه مقتضای قیاس در مذهب، این است که معلم شنا ضامن دیة نفس نیست زیرا که این فعلی است که عادت و عرف بر آن جاری شده است برای مصلحت خود طفل بنابراین اگر به واسطه شنا تلف شود ضامن نیست(2) احمدبن‌محمد مقدس‌اردبیلی در کتاب مجمع الفائده و البرهان فی شرح ارشاد جلد 10، صفحه 168 آورده است: کودکی دندان کودک دیگری را در پرتاب تیر شکسته بود نزد حضرت علی(ع) مرافعه شد و آن صغیر بینه اقامه کرد که هشدار داده است حضرت علی(ع) قصاص را از او برداشت و فرمود کسی که هشدار دهد از مجازات معاف است(3)
ورزش کودکان با نگاهی به اسناد و معاهدات بین المللی
1- اعلامیه جهانی حقوق کودک:
اعلامیه جهانی حقوق کودک(4) در بیستم نوامبر 1959 در مجمع عمومی سازمان ملل متحد به تصویب رسیده است، در اصول مختلف اعلامیه موضوع ورزش و بازی کودکان مورد توجه قرار گرفته است:
· كودك بايد از حمايت ويژه برخوردار شود و امكانات و وسايل ضروري جهت پرورش بدني، فكري، اخلاقي و اجتماعي وي به نحوي سالم و طبيعي و در محيطي آزاد و محترم توسط قانون يا مراجع ذيربط در اختيار وي قرار گيرد و در وضع قوانيني بدين منظور منافع كودكان بايد بالاترين اولويت را داشته باشد
· كودك بايد امكان برخورداري از تغذيه، مسكن، تفريحات و خدمات پزشكي مناسب را داشته باشد
· كودكي كه از لحاظ بدني، فكري يا اجتماعي معلول است بايد تحت توجه خاص، آموزش و مراقبت لازم متناسب با وضع خاص وي، قرار گيرد( توجه به ورزش معلولان و کودکان خاص)مي‌باشد.
· كودك بايد از امكانات كامل براي بازی و تفريح با همان اهدافي كه در مورد آموزش او آمد برخوردار گردد، جامعه و مقامات اجتماعي بايد كوشش نمايند تا امكان استفاده از اين حقوق را رايج سازند.
· كودك بايد در هر شرايطي جزو اولين كساني باشد كه از حمايت و تسهيلات بهره‌مند گردد
· كودك بايد در برابر هر گونه غفلت، ظلم، شقاوت و استثمار حمايت شود. كودك نبايد به هر شكلي وسيله مبادله قرار گيرد. كودك نبايد قبل از رسيدن به حداقل سن مناسب به استخدام درآيد و نبايد به هيچ وجه امكان و يا اجازه استخدام كودك در كارهايي داده شود كه به سلامت يا آموزش وي لطمه زده و يا باعث اختلال رشد بدني، فكری و يا اخلاقي وی شود(اصل 9)
در روزنامه اطلاعات گزارشی با عنوان کودکان کار المپیک منتشر گردید در بخشی از آن میخوانیم:
در مسابقات المپیک توکیو، کشورهای ژاپن، چین و برزیل ورزشکاران ۱۲ و ۱۳ ساله در کاروان خود داشتند که اتفاقاً همه آنها روی سکو رفتند و مدال گرفتند. در المپیک ریو نیز در کاروان کشور نپال یک ورزشکار ۱۳ ساله حضور داشت. در رشته ژیمناستیک هم ورزشکاران کم سن و سال زیادی حضور دارند که نمونه آن سیمون بایلز آمریکایی است که در المپیک ریو ستاره تیم ملی ژیمناستیک آمریکا بود ، ولی در المپیک توکیو درست ساعاتی قبل از آغاز مسابقات، به دلیل فشارهای روانی زیاد برای حفاظت از سلامت روان خود انصراف داد.
2- اعلامیه جهانی حقوق بشر:
اعلامیه جهانی حقوق بشر مصوب 10 دسامبر 1948 (19 آذر 1327) مجمع عمومی سازمان ملل است، اعلامیه حقوق بشر را ایران نیز امضا کرده است؛ از این رو، بندهای این اعلامیه، از نظر حقوقی جزء قوانین ایران نیز به شمار می روند در اصل 25 آمده است: هرکس حق دارد از سطح یک زندگانی برخوردار باشد که سلامت و رفاه او و خانواده اش، منجمله خوراک و لباس و مسکن و رسیدگی های پزشکی آنان را تامین کند(5)
3- پروتکل سازمان ملل متحد برای پیشگیری، سرکوب و مجازات قاچاق انسان، به ویژه زنان و کودکان:
پروتکل سازمان ملل متحد برای پیشگیری، سرکوب و مجازات قاچاق انسان، به ویژه زنان و کودکان ، متمم کنوانسیون سازمان ملل متحد علیه جرایم سازمان یافته فراملی، در نوامبر 2000 توسط مجمع عمومی به تصویب رسید.
این اولین سند الزام آور قانونی یا یک سند بین المللی تعریف شناخته شده قاچاق انسان است. این پروتکل ابزاری حیاتی برای تعقیب مجرمان مظنون، برای کشف همه اشکال بهره کشی که به منزله قاچاق انسان برای شناسایی و حمایت از قربانیان، اعم از مرد، زن یا کودک است. این پروتکل باید از قربانیان قاچاق محافظت و کمک کنند و اطمینان حاصل کنند که حقوق قربانیان کاملاً رعایت می شود.
قاچاق از طریق فوتبال(ورزش) به فعالیتهای مجرمانه افرادی مربوط می‌شود که خود را به عنوان پیشاهنگ یا عامل(دلال) فوتبال معرفی می‌کنند و از فوتبال و چشم‌انداز (آینده) آن استفاده می‌کنند. کسانی که از فوتبال و دورنمای آن در خارج از کشور برای گرفتن پول از والدین بازیکنان جوان مشتاق استفاده می کنند. هزینه های مربوطه می تواند تا 3000 پوند باشد و معمولاً خانواده ها را متحمل بدهی، فروش اموال و کاهش سایر هزینه های خانوادگی مانند تحصیل برای سایر خواهران و برادران می شود. این روند همیشه با بردن بازیکن به اروپا با ویزای استاندارد بازدیدکننده قبل از رها شدن سه ماهه به پایان می رسد.
قاچاق در ورزش علی الخصوص ورزش فوتبال شامل مسیری مشابه به اروپا و در برخی موارد جدیدتر به جنوب و شرق آسیا می شود. در این حال به نظر می رسد آرزوها برآورده می‌شوند و قراردادهای حرفه‌ای تضمین می‌شوند. با این حال، واقعیت این قراردادها این است که این فرآیند به عنوان قاچاق تعریف می شود و اغلب برای بازیکنان بسیار استثمارگرانه و نامطلوب هستند . نمونه بارز آن محمد مو فرح دونده بریتانیایی سومالیایی تبار دارنده چندین مدال طلا در بازی های مختلف جهانی و المپیک قربانی پدیده قاچاق و بیگاری در سنین کم شده بود خانواده ای که محمد مو را به لندن آورده بودند حتی تا سن 12 سالگی اجازه رفتن به مدرسه را از یک نوجوان سلب کرده بودند و حتی وی را به فراموشی اعضاء خانواده اجبار کرده بودند. این اتفاق از گفته های محمد مو که به شکلی می تواند دو تصویر دردناک و خوب را نشان دهد تصویر دردناک این است که اظهار می داشت بارها و بارها احساساتم را پنهان کردم و برای فرار از این وضعیت که می توانستم انجام دهم (( بیایم بیرون و بدوم )) و در مقابل تصویر خوش شانس این ماجرا این است که این دونده سومالیایی تبار توانست بارها مدال طلا را از جمله مدال طلا2012 لندن،2016 ریودوژانیرو آز آن خود کند. سازماندهی رویدادهای ورزشی فرصت‌هایی را برای قاچاق مهاجران ممکن است افزایش دهد. این موضوع توسط کشورهای عضو UNTOC بررسی شده است. گروه کاری (FATF)در مورد قاچاق مهاجران در نشست سپتامبر 2019 توصیه کرد که « کشورهای عضو باید به منظور کاهش فرصتهای قاچاق مهاجران به کشورهای میزبان در مناسبت‌های ورزشی بین‌المللی یا سایر رویدادهای مهم، روش‌های اشتراک‌گذاری اطلاعات را مطابق با قوانین داخلی در نظر بگیرند .». که می توان به راهکارهای چون: همکاری بین اتحادیه اروپا و UEFA به لزوم انجام تمام اقدامات مناسب برای مبارزه با قاچاق در ورزش، به ویژه در مورد خردسالان؛ در ایالات متحده آمریکا، لیگ برتر بیسبال (MLB) نوآوری را برای افزایش آگاهی در مورد این مشکل راه اندازی کرده است؛ سازوکارها و قوانین حفاظتی موجود برای خردسالان ثبت‌نام شده در آکادمی‌های خصوصی(یعنی خارج از ساختار فوتبال سازمان‌یافته)، و ایجاد محدودیت سنی برای نقل و انتقالات بین المللی فدراسیون بین المللی فوتبال( فیفا ) با ذینفعان خود برای بهبود و تقویت حفاظت از خردسالان در سیستم نقل و انتقالات فوتبال(6)
4- کنوانسیون حقوق کودک:
پیمان‌نامه حقوق کودک یک کنوانسیون بین‌المللی است که حقوق مدنی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کودکان را بیان می‌کند. دولت‌هایی که این معاهده را امضا کرده‌اند موظف به اجرای آن هستند و شکایت‌های راجع به آن به کمیته حقوق کودک ملل متحد تسلیم می‌شود.
این کنوانسیون در ۲۰ نوامبر ۱۹۸۹ مورد پذیرش مجمع عمومی سازمان ملل متحد قرار گرفت و از ۲ سپتامبر ۱۹۹۰ لازم‌الاجرا شده است. تاکنون ۱۹۳ کشور این سند را تصویب کرده‌اند یا به آن ملحق شده‌اند. به این ترتیب مقبول‌ترین سند حقوق بشر در تاریخ می‌باشد، دولت جمهوری اسلامی ایران در اسفند ماه ۱۳۷۲ رسماً این کنوانسیون را به صورت مشروط پذیرفت.
· از نظر کنوانسیون منظور از کودک افراد انسانی زیر سن ۱۸ سال است مگر این که طبق قانون قابل اجرا در مورد کودک، سن بلوغ کمتر تشخیص داده شود
· کشورهای طرف کنوانسیون حقوق و وظایف والدین و سایر سرپرستان قانونی کودک را درباره هدایت کودک در جهت اعمال حقوق وی به طریقی که باعث اعتلای استعدادها و تواناییهای کودک شود، محترم خواهند شمرد
· کشورهای طرف کنوانسیون موافقت می‌نمایند که پیشرفت کامل شخصیت، استعدادها و توانائی های ذهنی و جسمی کودکان باید جزء آموزش و پرورش کودکان باشد
· کشورهای طرف کنوانسیون حق کودک را برای تفریح و آرامش و بازی و فعالیتهای خلاق مناسب سن خود و شرکت آزادانه در حیات فرهنگی و هنری به رسمیت می‌شناسند
· کشورهای طرف کنوانسیون حق کودک را برای شرکت کامل در حیات فرهنگی و هنری محترم شمرده و توسعه می‌دهند و فراهم نمودن فرصتهای مناسب جهت شرکت در فعالیتهای فرهنگی، هنری خلاق و تفریحی را تشویق خواهند نمود(7)
کنوانسیون مذکور در موضوعاتى داراى خلاء مىباشد، از جمله حقوق مربوط به ورزش، حقوق والدین نسبتبه کودک، مسؤولیت کیفرى و مدنى در برابر اعمال خود و ... حال با این همه نواقص و کاستی هاى که کنوانسیون یاد شده دارد، از لحاظ تدوین مقرراتى جامع درباره حقوق کودکان، انتظارات جامعه بشرى را در حمایت از کودکان برآورده است و اکثر کشورها پس از تصویب کنوانسیون، در کشور خود، بتدریج قوانین و مقررات خود را اصلاح کرده یا تغییر دادهاند(8)
ورزش کودکان با نگاهی به قوانین و مقررات ملی
1- قانون اساسی، ورزش برای همه
قانون اساسي مهم ترين سند حقوقي يك كشور است اصولاً قانون اساسي همان طور كه از نامش پيداست به اساسي ترين امور كشور مانند حكومت ، زبان ، دين رسمي ، حقوق ملت و رهبري مي پردازد و بحث در مورد امور كم اهميت تر را به قوانين عادي واگذار مي نمايد . با مداقه در مهمترین سند حقوقی کشور و در اصل سوم قانون اساسی به ورزش و تربیت بدنی رایگان برای همه ، در تمام سطوح تاکید شده است. بند سوم اصل سوم قانون اساسي مقرر گرديده : آموزش و پرورش و تربیت بدنی رایگان برای همه در تمام سطوح، و تسهیل و تعمیم آموزش عالی
قرار دادن ورزش در رديف آموزش و پرورش و آموزش عالي نشان از اهميت تربيت بدني به عنوان يك نهاد فرهنگي مي باشد و رايگان بودن تربيت بدني اشاره به كاربردي بودن آن و فراهم نمودن زمينه اي براي استفاده عموم جامعه مي باشد .
وزارت ورزش و جوانان به عنوان متولی اصلی ورزش و در تحقق اهداف خویش دارای وظایف و اختیاراتی به شرح ماده (4) قانون اهداف، وظایف و اختیارات وزارت ورزش و جوانان (مصوب ۱۶/۶/۱۳۹۹ مجلس شورای اسلامی) می باشد، در بند (25) این ماده به یکی از مهمترین وظایف وزارت ورزش در خصوص ورزش همگانی اشاره شده است:
« فراهم نمودن بستر و امکانات لازم جهت ورزش همگانی با رویکرد ورزش آسان، ارزان و در دسترس برای عموم مردم»
مرکز آمار ایران در گزارش منتشره شده(9) با عنوان« تعاريف و مفاهيم استاندارد وزارت ورزش و جوانان» در تعریف ورزش همگانی آورده است: ورزشي است كه نشاط، سلامت بدني و رواني را بهبود بخشيده، مي تواند روابط اجتماعي را شكل دهد و امكان شركت براي همه افراد وجود داشته باشد.
2- قانون حمایت از کودکان و نوجوانان مصوب 1399:
در آیین نامه اجرایی ماده ۶ قانون حمایت از اطفال و نوجوانان مصوب 1400 آمده است:
ماده ۲۵- وزارت ورزش و جوانان مکلف است طبق استانداردهای اعلامی از سوی سازمان بهزیستی نسبت به تجهیز مراکز نگهداری به امکانات ورزشی مناسب برای اطفال و نوجوانان و توسعه رشته های ورزشی بومی، متناسب با فرهنگ هر منطقه و مورد علاقه اطفال و نوجوانان اقدام نماید.
ماده ۳۷- شهرداری ها مکلفند در راستای تحقق اهداف قانون نسبت به انجام موارد زیر اقدام کنند:
· تخصیص فضا و کمک به تجهیز فضاهای لازم و استاندارد برای استقرار مراکز بهزیستی جهت شناسایی، حمایت، نگهداری و توانمندسازی اطفال و نوجوانان موضوع قانون.
· فراهم کردن امکان استفاده رایگان از فضاها و امکانات فرهنگی، ورزشی و درمانی شهرداری برای اطفال و نوجوانان معرفی شده از سوی سازمان بهزیستی.
3- اساسنامه سازمان ملی تعلیم و تربیت کودک:
اساسنامه سازمان ملی تعلیم و تربیت کودک» در جلسه 836 مورخ 07/11/1399 شورای عالی انقلاب فرهنگی به منظور ساماندهی امور مرتبط به تعلیم و تربیت دوره کودکی و به استناد سیاست های کلی ایجاد تحول در نظام آموزش و پرورش به تصویب رسید در مفاد این اساسنامه آمده است:
· طراحی و استقرار نظام تربیت مربی کودک با مشارکت دستگاه‌ها ونهادهای ذیربط و اجراي دوره‌هاي توانمندسازی و مهارت‌آموزي با استفاده از ظرفیت دانشگاهها، حوزه‌های علمیه و مراکز آموزشی و فرهنگی
· حمایت از توسعه فضاها و تجهيزات آموزشی، تربیتی، فرهنگي و هنري و ورزشی خاص کودکان
· سیاست‌گذاری و تعیین ضوابط و قواعد تدوين برنامه‌ها، روش‌ها، مواد و محصولات آموزشی، تربيتي، فرهنگی، بازی و سرگرمی، هنری و ورزشی، مكتوب و چندرسانه‌اي ویژه كودكان و پايش سلامت جسمي و رواني و حقوق تربیتی کودک در عرصه‌های اجتماعی و فضای مجازی با جلب مشاركت دستگاه ها ونهادهاي ذيربط
4- آیین نامه تاسیس باشگاه های بازی و ورزش کودکان کشور:
به جرات می توان گفت یکی از اتفاقات مهم و اساسی در خصوص ورزش کودکان تصویب آیین نامه تاسیس باشگاه های بازی و ورزش کودکان کشور در کمیسیون ماده 5 وزارت ورزش و جوانان است طبق مفاد آیین نامه مصوب 1/11/1398، باشگاههای مذکور پس از اخذ مجوز و تاسیس، در زمینه بازی، ورزش و فعالیت بدنی کودکان 2 تا 12 سال، تحت مربیگری و هدایت مربیان رسمی و صاحب مدرک معتبر بازی و ورزش کودکان از فدراسیون ورزشهای همگانی، به فعالیت خواهند پرداخت، در ذیل مواردی از مهمترین نکات مرتبط با موضوع پژوهش ارائه می گردد:
· حداقل استانداردهای فضای ورزشی: حداقل فضای مفید سالن تمرین باشگاه 120 متر با ارتفاع 270 سانتیمتر
· ظرفیت کلاس حداکثر 15 نفر می باشد. برای افزایش ظرفیت کلاس می بایست به ازای هر کودک 5 متر مربع به فضای اصلی تمرین اضافه شود.
· برای کلاس با تعداد کودکان کمتر از 10 نفر یک مربی مجاز می باشد.
· شرایط ویژه فیزیکی و ایمنی باشگاه: کفپوش سالن برای دامنه سنی 2 تا 3 سال الزاماً باید تاتامی نرم باشد و به صورتی باشد که امکان نظافت دائم آن فراهم باشد.
ساختمان باید فاقد نم و رطوبت در سقف و دیوارها باشد .
درب و پنجره ها فاقد پوسیدگی و شکستگی باشد .
شیشه های شکسته، آسیب زا و بدون حفاظ در ساختمان وجود نداشته باشد .
در رنگ آمیزی و فضا سازی از رنگ های ملایم و شاد و تصاویر متناسب با شرایط فرهنگی کشور استفاده شود .
سیستم گرمایشی و سرمایشی استاندارد داشته باشد .
وجود حداقل 2 کپسول آتش نشانی در سالن بازی و یک کپسول در فضای اداری و دارای شارژ اعتبار و طریقه استفاده از کپسول به طور واضح در کنار آن نصب شود
وسایل گرمایشی در مکانی مناسب و دور از وسایل قابل اشتعال قرار گرفته باشد و دور از دسترس کودکان.
· استفاده از بخاری زمینی در سالن بازی به هیچ عنوان مجاز نیست .
استفاده از لوازم پخت و پز گازی برای گرمایش ممنوع می باشد .
نسبت تعداد سرویس های بهداشتی به ظرفیت باشگاه به ازای 20 کودک 2 چشمه توالت و 2 کاسه دستشویی باشد.
توالت ها باید دارای آب گرم و دستشویی ها مجهز به مایع دستشویی و متناسب با قد کودکان باشد .
توالت ها باید دارای سیفون، هواکش سالم، دمپایی کودکانه تمیز، صابون مایع، سطل زباله پدالی و شلنگ و منبع کوچکی برای ذخیره آب باشد .
· درجه حرارت محیط باشگاه به تناسب فصول باید حداقل 20 و حداکثر 25 درجه سانتی گراد باشد .
وجود دماسنج با کارکرد صحیح در فضای بازی کودکان الزامی است
· فضای ورود و خروج و رفت و آمد کودکان باید فاقد وسایل اضافی و موانع رفت و آمد و تجهیزات خطرناک مانند دستگاه چمن زنی، ابزار آلات و ... باشد .
· پله ها، رمپ ها، بالکن ها و ... الزاماً باید دارای حفاظ و موانع حفاظتی برای رفت و آمد و استفاده کودکان باشد .
· سیم کشی ها، لوله کشی ها، وسایل الکتریکی و کلید و پریزها، لامپ ها و ... در فضای داخلی و بیرونی باید با رعایت کامل ایمنی انجام بگیرد و پریزها دارای حفاظ و در پوش یا قفل داخلی باشد .
· تمام دیوارها در سالن بازی باید دارای پوشش مناسب و نرم و استاندارد و ضربه گیر حداقل به ارتفاع 1 متر باشد .
· سالن دارای سیستم تهویه مناسب، هوای مطبوع و بدون بوی ناخوشایند باشد .
· استفاده از هر گونه عطر، خوشبو کننده، حشره کش در زمان حضور کودکان در باشگاه ممنوع است .
· نظافت باشگاه باید به صورت روزانه و مرتب انجام شود .
· تمامی سطل های زباله سر پوش دار، ضد رنگ و قابل شست و شو و مجهز به کیسه زباله باشد .
· جعبه کمک های اولیه دارای چسب، باند، گاز استریل، تب سنج، پنبه، دستکش یکبار مصرف، سرم شست و شو با تاریخ مصرف معتبر در فضای اداری و سالن بازی به طور جداگانه وجود داشته باشد .
جعبه کمک های اولیه در محل مناسب و دور از دسترس کودکان نصب شود .
مربی و مدیر الزاماً در زمینه اورژانس کودکان، کمک های اولیه، تنفس مصنوعی، کمک های لازم هنگام حادثه باید دارای مدارک لازم از مراجع ذیصلاح باشند .
کابل و سیم کشی برق در داخل داکت های ایمن قرارداده شده باشد.
· فیلمبرداری و گرفتن عکس بدون هماهنگی با مدیر و مربی و نشر تصاویر کودکان و مربیان بدون پوشش مناسب در فضای مجازی ممنوع است .
· پذیرش کودکان خاص برای شرکت در کلاس ها بر اساس معرفی نامه پزشک معتمد انجام پذیرد
· تکمیل فرم اطلاعات سلامت و سوابق بیماری کودک هنگام ثبت نام توسط والدین الزامی است
· اقدام جهت بیمه ورزشی کودکان از بدو ثبت نام الزامی است
موازین و استانداردهای برگزاری رویدادها و جشنواره های ورزشی کودکان:
· از برگزاری رویداد های رقابتی برای کودکان زیر 7 سال تمام خودداری گردد برگزاری رویدادهای تفریحی بلامانع است
· گروه سنی 2 تا 7 سال تفکیک جنسیتی الزامی نیست
· تمام تجهیزات مورد استفاده کودکان می بایست ایمنی و استاندارد، سالم، فاقد زوایای تیز و برنده و تراشه و ترک خوردگی باشد
· تکمیل فرم اطلاعات سلامت و سوابق بیماری کودک و فرم رضایت نامه هنگام ثبت نام توسط والدین و یا سرپرستان قانونی الزامی است
· بیمه ورزشی و حوادث ورزشی: مستند به بخشنامه وزارت ورزش و جوانان، عضویت ورزشکاران، مربیان، داوران و دیگر دست اندرکاران ورزشی در کمیته خدمات درمانی فدراسیون پزشکی ورزشی الزامی بوده و بدیهی است در صورت عدم عضویت و عدم اعتبار کارت بیمه ورزشی، اجازه شرکت در مسابقات و دیگر رقابت های ورزشی را نخواهند داشت.
در رویدادها و جشنواره های ورزشی که امکان ثبت نام و کنترل کارت بیمه ورزشی شرکت کنندگان امکان پذیر نیست، پیشنهاد می گردد تمامی شرکت کنندگان و مجریان تحت پوشش بیمه حوادث قرار گیرند
مکان ورزشی و محل برگزاری رویدادها و جشنواره ها: قبل از اجرای رویداد و جشنواره از محل برگزاری بازدید به عمل آید و از دید خطرات و ناایمن بودن بررسی گردد
مکان ورزشی باید دارای پروانه فعالیت معتبر باشد و از مکان ورزشی غیرفعال استفاده نشود، مکان ورزشی غیرفعال مكان ورزشي است كه فرآيند ساخت و ساز آن تمام شده و به دلايل مختلف از جمله نداشتن برخي از مجوزهاي لازم؛ عدم استفاده يا عدم وجود متقاضي بهره بردار در بخش خصوصي يا دولتي؛ بازسازي؛ تعميرات و يا توسعه عمراني، فعاليت ورزشي در آن انجام نمی شود.
· نزدیکترین مراکز درمانی به مکان ورزشی و محل برگزاری رویداد و جشنواره شناسایی و هماهنگی گردد و مشخصات آن در محل برگزاری نصب گردد
· حداقل استانداردهای ایمنی و بهداشتی در محل برگزاری رویداد و جشنواره موجود و قابل استفاده باشد
· تجهیزات و ادوات ورزشی: تجهیزات ورزشی عمومی ترجیحا ایرانی( در جهت حمایت از تولیدکنندگان و سازندگان تجهیزات ورزشی) و دارای استاندارد، ایمنی و ضوابط فنی مربوط به رشته ورزشی باشد
قبل از استفاده از تجهیزات و ادوات ورزشی مورد بازدید و بازرسی قرارگیرد
از حضور ورزشکاران بدون تجهیزات ایمنی و با وسایل ورزشی غیر استاندارد و ناایمن جلوگیری شود
· حضور پزشک ورزشی و آمبولانس: حضور پزشک ورزشی آشنا با طب ورزشی در تمامی رویداد ها و جشنواره ها الزامی است
وجود حداقل تجهیزات پزشکی و جعبه کمک های اولیه و آمبولانس
تلفن های ضروری مانند( اورژانس) 115 ( آتش نشانی ) 125 (پلیس ) 110 در تابلو اعلانات نصب گردد
· مربیان و داوران: مربیان و داوران می بایست دارای گواهی نامه رسمی و معتبر باشند
· خبرنگاران و عکاسان ورزشی: صدور کارت تردد برای تمامی عوامل
تدارک جایگاه ویژه برای خبرنگاران و عکاسان ورزشی و عوامل مربوطه
جانمایی ایمن خبرنگاران و عکاسان ورزشی در محل برگزاری
· تماشاگران ورزشی: از پذیرش تماشاگران بیشتر از ظرفیت تماشاگران اماکن ورزشی خودداری گردد
از جمله حقوق اولیه تماشاگران ورزشی دسترسی به سرویس بهداشتی می باشد
سیستم گرمایشی و سرمایشی استاندارد در مکان ورزشی برای تماشاگران وجود داشته باشد
قبل از حضور تماشاگران از محل بازدید و بررسی گردد تا مبادا وجود سنگ و اجسام خطرناک فرصتی برای سو استفاده تماشاگرنماهای ورزشی گردد
جانمایی محل ویژه معلولان، قهرمانان و پیشکسوتان ورزشی
· قراردادهای ورزشی: در قراردادهای ورزشی ملاحظات قانونی رعایت شود و تضمینات متناسب از طرف قرارداد اخذ گردد، ترجیحا در تنظیم قراردادهای ورزشی از خدمات حقوقدان ورزشی استفاده گردد
· داوطلب ورزشی: داوطلب ورزشی فردی است که با اختیار کامل بدون توقع مزد و پاداش در رویدادهای ورزشی همکاری می نماید
سوابق و مدارک داوطلبین ورزشی بررسی گردد
داوطلب ورزشی فرم مربوطه را تکمیل و امضاء نمایند
· در تمامی رویدادها به ویژه رویدادهای مجازی و دوره های آموزشی، حفظ حقوق مالکیت معنوی الزامی است
· اطلاع رسانی و نصب هشدارهای ایمنی در محل برگزاری صورت پذیرد
· حداقل 2 کپسول آتش نشانی در محل برگزاری تامین گردد و دارای شارژ و اعتبار باشد (طریقه استفاده از کپسول به طور واضح در کنار آن نصب شود)
· وسایل گرمایشی در مکانی مناسب و دور از وسایل قابل اشتعال قرار گرفته باشد
· کابل و سیم کشی برق در داخل داکت های ایمن قرارداده شده باشد
· در زمان ازدحام جمعیت، عوامل اجرایی شرایط را مدیریت و کنترل نمایند به ویژه در زمان ورود و خروج جمعیت از مکان ورزشی
· ملاحظات مربوط به محیط زیست جانوران و خطرات آنها در رویدادهای فضای باز و طبیعی مدنظر قرار گیرد
· تشویق و حمایت از مسئولیت پذیری در قبال محیط زیست مورد توجه قرار گیرد
· اصل شفافیت مالی، بیطرفی و عدالت در اجرای وظایف و اختیارات رعایت گردد
· تدابیر لازم برای مقابله با فساد، زورافزایی(دوپینگ) و تبعیض، نژادپرستی و خشونت در ورزش اتخاذ گردد
مورد اخیر از مفاد اساسنامه فدراسیون های ورزشی(10) استخراج شده است که در این خصوص مروری بر مهمترین پرونده های دیوان بین المللی حکمیت در ورزش با محوریت فساد در ورزش کودکان خواهیم پرداخت:
· کرام الدین کریم رئیس فدراسیون فوتبال افغانستان طی سال های 2013 تا 2018 پنج فوتبالیست دختر را مورد تجاوز و آزار و اذیت جنسی قرار داده است.کرام الدین کریم توسط کمیته اخلاقی فیفا از تمام فعالیت های مربوط به فوتبال در سطح ملی و بین المللی مادام العمر محروم گردید علاوه بر این، جریمه نقدی به مبلغ یک میلیون فرانک سوئیس نیز به کرام الدین کریم اعمال شده است.
کرام الدین کریم نسبت به این تصمیم در دادگاه حکمیت ورزش اعتراض می نماید
دادگاه حکمیت ورزش، محرومیت مادام العمرکرام‌الدین کریم، رئیس پیشین فدراسیون فوتبال افغانستان از حضور در تمامی فعالیتهای مرتبط با فوتبال را تایید کرده است.
دادگاه حکمیت ورزش با صدور حکمی گفته است که آقای کریم"حقوق اساسی بشری را نقض کرده و متانت و سلامت روانی و فیزیکی زنان جوان بازیکن را صدمه رسانده است
در اعلامیه آمده است: "او با اعمال هولناک خود نه تنها حرفۀ آنان (زنان فوتبالیست) را برباد داده بلکه زندگی آنان را به شدت خراب کرده است".
پیش از این فدراسیون بین‌المللی فوتبال ، دبیرکل پیشین فدراسیون فوتبال افغانستان را به دلیل شکایات مربوط به آزار جنسی بازیکنان تیم ملی فوتبال زنان این کشور از حضور در تمامی فعالیتهای مرتبط با فوتبال برای پنج سال محروم کرد.
· کمیته اخلاق ژان بارت، رئیس فدراسیون فوتبال هائیتی را به اتهام سوءاستفاده جنسی از بازیکنان تیم ملی فوتبال بانوان کشورش مادام‌العمر محروم کرد.
در میان قربانیان جنسی رئیس فدراسیون فوتبال هائیتی دختران کم سن وسال هم قرار داشتند. ژان بارت علاوه بر محرومیت مادام‌العمر به پرداخت جریمه یک میلیون فرانک سوئیس محکوم شد. ژان بارت از سال 2000 میلادی ریاست فدراسیون فوتبال هائیتی را بر عهده داشت
نتیجه گیری:
ورزش و بازی از جمله حقوق اولیه کودکان می باشد از این رو آگاهی از قوانین و مقررات این حوزه و آشنایی مدیران و مربیان ورزش کودکان به آموزه های حقوق ورزشی می تواند در پیشگیری از تخلف‌ها و بروز حوادث ورزشی، کمک به برقراری و حفظ نظم و انضباط در فعالیتهای ورزشی کودکان، حمایت و صیانت از کودکان ورزشکار ، مربیان، مدیران و فعالان این حوزه ،کمک به فراهم شدن محیطی مناسب و امن برای ورزش کودکان و جلب هرچه بیشتر اعتماد خانواده ها به محیط های ورزشی، موثر واقع گردد، این مهم محقق نخواهد شد مگر:
· با آگاهی بخشی و اطلاع رسانی در حوزه حقوق ورزش کودکان
· بهره گیری از علم حقوق ورزشی در جهت پیشگیری از وقوع حادثه و جرم در ورزش کودکان
· تدوین و تصویب قوانین و مقررات حوزه ورزش کودکان (بررسی اسناد و مقررات مرتبط با کودکان به وضوح خلاء و کمبود قوانین در حوزه ورزش کودکان را نشان می دهد)
پیامبر صلی الله علیه و آله:
"حَقُّ الوَلَدِ عَلی والِدِهِ… أن یُعَلِّمَهُ السِّباحَهَ"
حقّ فرزند بر پدرش این است که… به او شنا کردن بیاموزد (میزان الحکمه ، ح ۲۴۳۴)
منابع :
ابن قدامه ،ع. المغنی، انتشارات دار عالم الکتب،1417 هجری قمری.
اساسنامه فدراسیونهای ورزشی آماتوری جمهوری اسلامی ایران، روزنامه رسمی، 1400.
اکبری ،ح. اعلامیه جهانی حقوق بشر، انتشارات ترفند، 1399.
بابک ،پ. نگاهى به کنوانسیون حقوق کودک و مباحثى پیرامون آن،: رواق اندیشه شماره 28. 1383.
تعاريف و مفاهيم استاندارد وزارت ورزش و جوانان ، مرکز آمار ایران، 1396.
جیمز اسون و دیگران، "کودکان قبل از بازیکنان: خطرات فعلی و برنامه های تحقیقاتی آینده، گزارش به سفارش یونیسف انگلستان (2020)، ترجمه طه رزم آرا
شکیبا ،س. خانواده و جامعه و بررسی اعلامیه جهانی حقوق کودک، انتشارات نگاه بینه، 1390.
محمدولی ،ا.افشار، م. منظمی، ه. کودک از نگاه قانون، سالمند از نگاه قانون، انتشارات میعاد اندیشه، 1399.
محمدولی، ا. شمس، م.ورزش از نگاه قانون با نگرش بر عدالت ترمیمی و مجازات جایگزین حبس، انتشارات میعاد اندیشه، 1399.
مقدس‌اردبیلی ، ا. مجمع الفائده و البرهان فی شرح ارشاد الاذهان ، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم ، 1379.
.
[1] نویسنده و مسئول ، پژوهشگر دکتری حقوق ورزشی دانشگاه نورث وست، sportlawiran@gmail.com
[2] استاد دانشگاه اصفهان و استاد آکرودیته دانشگاه بین المللی نورث وست
[3] عضو هیات علمی دانشکده حقوق دانشگاه خاتم تهران
