بررسی تحلیلی ویژگی تأثیرپذیری انسان، با تأملی بر رویكرد عاملیت آدمی و تبیین پیامدهای آن در تعلیم و تربیت
الموضوعات :
حبیب اله تبریزی
1
,
مسعود صفایی مقدم
2
,
خسرو باقری
3
,
سید جلال هاشمی
4
1 - آموزش و پرورش
2 - دانشگاه شهید چمران اهواز
3 - دانشگاه تهران
4 - دانشگاه شهید چمران اهواز
الکلمات المفتاحية: تاثیرپذیری انسان, عاملیت آدمی, تعلیم و تربیت, اراده آزاد, دلالت های تربیتی,
ملخص المقالة :
این پژوهش تأثیرپذیری انسان را با تأکید بر عاملیت انسانی و پیامدهای آن در تعلیم و تربیت بررسی میکند. تحلیل مفاهیم اراده آزاد، عاملیت، استقلال و اصالت نشان میدهد که اراده آزاد نهتنها مسئولیت اخلاقی را به همراه دارد، بلکه برای ارزش اخلاقی و خودگردانی نیز ضروری است. بر اساس انسانشناسی اسلامی و شواهد قرآنی، عاملیت انسان در شکلگیری هویت و سرنوشت او نقش اساسی دارد. در مقابل، دیدگاه شبکهای، انسان را نه عاملی مستقل، بلکه عضوی از یک سیستم در حال تعامل میبیند. با این حال، نظریه عاملیت، رفتار انسان را در قالب کنشهای جمعی و اجتماعی تحلیل میکند و بر نقش آگاهی و اراده در تمایز او از سایر موجودات تأکید دارد. این نگاه ترکیبی، دلالتهایی برای تعلیم و تربیت دارد، از جمله: ۱) تأکید بر احترام به فردیت و اراده آزاد بهعنوان مبنای تربیت اخلاقی بدون اجبار؛ ۲) تقویت یادگیری مستقل و تفکر انتقادی از طریق تعامل فعال با محیط و شبکههای اطلاعاتی؛ ۳) پرورش مهارتهای تصمیمگیری و خودتنظیمی در بستر شبکههای اجتماعی و فرهنگی. در نهایت، این پژوهش پیشنهاد میکند که نظامهای تربیتی با تلفیق واقعبینانه عاملیت فردی و ساختارهای شبکهای، رویکردی جامع و پویا به تربیت اتخاذ کنند.
