شناسایی و اولویت‌بندی چالش‌های نظام بیمه و ضمانت صادرات کشور
الموضوعات :
1 - استادیار، گروه علوم اداری و اقتصاد، دانشکده علوم انسانی و علوم ورزشی، دانشگاه گنبد کاووس (نویسنده مسئول).
الکلمات المفتاحية: واژه‌های‌کلیدی: صادرات, بیمه, ضمانت, صندوق ضمانت صادرات, رویکرد سه شاخکی (SBC) طبقه بندی موضوعی: G28 , G20, F14 , F10,
ملخص المقالة :
چكيده یکی از اقدامات سیاستی دولت‌ها برای توسعه صادرات، پوشش ریسک¬های سیاسی و تجاری از طریق صدور محصولات بیمه و ضمانت صادرات توسط موسسات اعتبار صادراتی (ECA) است. در ایران این موضوع توسط صندوق ضمانت صادرات ایران انجام می‌شود. شواهد حاکی از آن است که ارزش بیمه‌نامه¬ها و ضمانت¬نامه¬های صادراتی و نیز تعداد صادرکنندگان بهره¬مند از آن پایین است. از اینرو هدف اصلی تحقیق حاضر شناسایی و اولویت‌بندی چالش‌های محصولات بیمه و ضمانت صادرات کشور بر اساس رویکرد سه شاخکی (SBC) است. علاوه بر این، این پژوهش به روش تحلیلی-توصیفی-پیمایشی انجام شده است به طوری که پس از بررسی مطالعات نظری و تجربی و نیز اخذ نظرات خبرگان، چالش‌های اصلی صادرکنندگان در بهره‌مندی از خدمات بیمه و ضمانت صادرات در قالب پرسشنامه‌ای (مشتمل بر 34 مولفه) احصا شد و پس از تایید روایی و پایایی آن، پرسشنامه میان صادرکنندگان منتخب (مشتریان فعلی و سابق صندوق ضمانت) توزیع و به وسیله نرم¬افزار SPSS مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت. نتایج تحلیل حاصل از پرسشنامه بیانگر آن است که چالش¬های صادرکنندگان در بهره‌مندی از خدمات صندوق مشتمل بر سه دسته عوامل محیطی (نظیر فقدان پوشش نوسانات ارز، ریسک بالای کشورهای مقصد صادراتی، اعتبارات تکلیفی دولت و کفایت سرمایه پایین صندوق)، عوامل رفتاری یا عملکردی (محدودیت در صدور ضمانت‌نامه‌های ارزی، ضعف روابط کارگزاری مالی صندوق با همتایان خارجی، عدم وضع حق بیمه ترجیحی، عدم تنوع ابزار بیمه‌ای و فقدان زیرساخت‌های الکترونیکی) و عوامل ساختاری (مشکلات وثیقه، عدم هماهنگی سیاست‌ها میان صندوق ضمانت و بانک توسعه صادرات، عدم وجود یک نقشه ریسک جامع و عدم وجود برنامه بیمه و ضمانت صادرات مخصوص صنایع کوچک و متوسط) می‌باشد. در پایان راهکارهای توسعه خدمات بیمه و ضمانت صادرات بر مبنای سه دسته عوامل مذکور ارائه شده است.
منابع
- ادبی فیروزجائی، باقر، محرمی بالان، مهدی و هوشمند گهر، سعیده (1401). مقایسه تطبیقی نظام بیمه و ضمانت صادرات ایران با کشورهای منتخب و ارائه پیشنهادهایی برای ایران، بررسی‌های بازرگانی، 20 (117)، 98-81.
- اسماعیل‌پور، ئاسو، اسدزاده، احمد، شکری، مصطفی و ذوالقدر حمید (1396). تحليل تاثير يارانه بيمه صادراتي بر صادرات غير نفتي با استفاده از رگرسيون فازي. پژوهش¬هاي رشد و توسعه اقتصادي، 7 (28): 112-99.
- جعفری دیبا و امینی، منصور (1400). بیمه اعتبار تجاری، به مثابه شیوه¬ای نوین برای مدیریت مخاطرات بازرگانی، نشریه مدیریت کسب و کار بین المللی، 4 (3)، 185-167.
- راسخي سعيد، طهرانچيان اميرمنصور و عالمیان رزا (1396). اثر بيمه صادراتي بر صادرات کشورهاي منتخب، پژوهشنامه بیمه، 32 (2)، 60-41
- سکاران، اوما (1382). روش‌های تحقیق در مدیریت. ترجمه: صائبی، محمد و شیرازی، محمود، انتشارات مؤسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه‌ریزی، تهران.
- صندوق ضمانت صادرات ایران (1401). گزارش فعاليت هيات مديره صندوق ضمانت صادرات ايران به مجمع عمومی صاحبان سهام منتهی به 29 اسفند 1401.
- گرشاسبی، علیرضا و رهنمون پیروج، طیبه (1399). ارائه راهکارهای سیاستی توسعه تأمین مالی صادرات ایران و اولویت‌بندی آن‌ها، فصلنامه علمي مطالعات اقتصاديِ كاربردي ايران، 9 (33)، 197-173.
- گرشاسبی، علیرضا و ادبی، باقر (1401). آسیب شناسی تامین مالی صادرات غیرنفتی کشور با استفاده از رویکرد سه شاخکی (SBC)، مطالعات بین رشته‌ای دانش راهبردی، 12 (46)، 88-61.
- Bartl, Mathias and Krummaker, Simone (2020). Prediction of Claims in Export Credit Finance: A Comparison of Four Machine Learning Techniques. Risks, 8, 22.
- Bern Union Annual Report (2022). International Union of Credit and Investment Insurers Export Credit & Investment Insurance Industry Report 2022, annual report of the export credit and investment business of Berne Union Members, August 2023..
- Blackmon, Pamela. 2017. The Political Economy of Trade Finance: Export Credit Agencies, the Paris Club and the IMF. New York, NY: Routledge.
- Darbellay, A., Bantekas, I., & Stein, M. (2021). Responsible Lending: Export Credit Agencies as Drivers of Human Rights.
- Hopewell, Kristen (2019). How Rising Powers Create Governance Gaps: The Case of Export Credit and the Environment, Global Environmental Politics, 19(1), 34-52.
- Hur, J., & Yoon, H. (2022). The Effect of Public Export Credit Supports on Firm Performance (No. 22/760). School of Economics, University of Bristol, UK.
- Kroeger, T. (2022). Sovereign default and international trade: The mitigating effects of export credit insurance.
- Krummaker, Simone (2020). Export Credit Insurance Markets and Demand. In The Handbook of Global Trade Policy. Edited by Andreas Klasen. Chichester: Wiley & Sons, pp. 536–54.
- Li, H., Bi, G., Song, W., & Yuan, X. (2022). Trade credit insurance: Insuring strategy of the retailer and the manufacturer. International Journal of Production Research, 60(5), 1478-1499.
- Melek, K. A. Y. A., Tunahan, H., & Şimdi, H. (2022). Determinants of the Export of Financial and Insurance & Pension Services. Sosyoekonomi, 30(53), 87-104.
- Polat, Ali, and Yesilyaprak, Mehmet (2017). Export Credit Insurance and Export Performance: An Empirical, Gravity Analysis for Turkey. International Journal of Economics and Finance; Vol. 9, No. 8, 24-12.
- Salcic, Z. (2014). Export Credit Insurances & Guarantees. Palgrave Macmillan: London.
- Shaxzod Otkir og, Y. (2023). World experience of export promotion. Multidisciplinary Journal of Science and Technology, 3(6 (INTERNATIONAL SCIENTIFIC RESEARCHER)), 157-161.
- Van den Berg, M., Van Beveren, I., Lemmers, O., Span, T., & Walker, A. N. (2019). Public export credit insurance in the Netherlands: An input–output approach. The World Economy, 42(9), 2774-2789.
