مطالعه‌های تجربی (مداخله‌ای) در پژوهش‌ها و خدمات دامپزشکی
الموضوعات :
علیرضا باهنر
1
(دانشگاه تهران)
مرضیه فائزی
2
(بورد تخصصی اپیدمیولوژی، بخش بهداشت و کنترل مواد غذایی، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه تهران، تهران)
زهرا بلوکی
3
(PhD اپیدمیولوژی، عضو انجمن علمی اپیدمیولوژیست‌های ایران، تهران، ایران)
الکلمات المفتاحية: مطالعه‌های مداخله‌ای, مطالعه‌های تجربی, مطالعه‌های آزمایشگاهی, کورسازی, اخلاق,
ملخص المقالة :
مطالعه‌های مداخله‌ای (تجربی) به‌ویژه در سطح آزمایشگاهی، بخش عمده‌ای از پایان‌نامه‌های انجام شده در دانشکده‌های دامپزشکی کشور را تشکیل می‌دهند. اهمیت این طرح مطالعاتی در پژوهش‌های کاربردی و توسعه‌ای، ضرورت آشنایی دانشجویان و پژوهشگران با این طرح را بیش از پیش روشن می‌سازد. در این مقاله ابتدا تاریخچه‌ی مختصری در مورد این نوع مطالعه آمده است. سپس با معرفی انواع این مطالعه‌ها (آزمایشگاهی و تجربی، کارآزمایی بالینی، کارآزمایی میدانی یا در عرصه،کارآزمایی اجتماعی و مطالعه شبه‌تجربی)، مرحله‌های مختلف این طرح (کارآزمایی برای فارماکولوژی و تعیین سمیت، کارآزمایی اولیه برای تعیین اثرات بالقوه درمانی و ایمنی دارو، مرحله ارزیابی بالینی، ارزیابی پس از بازاریابی) و کاربردها به‌انواع روش‌های اجرای آن (طرح‌های موازی، متقاطع، متوالی و فاکتوریل) پرداخته شده است. تعداد نمونه‌ی مورد نیاز برای اجرای مطالعه، ملاک‌های ورود دام‌های مورد مطالعه و ملاک‌های خروج آن‌ها از طرح، چگونگی کورسازی و رضایت آگاهانه (ملاحظه‌های اخلاقی) در این مقاله بیان شده است. با توجه به اهمیت کارآزمایی‌های بالینی به‌ویژه از نظر لزوم رعایت اخلاق در پژوهش، به ضرورت ثبت این نوع مطالعه پس از تدوین پروپوزال و پیش از اجرا نیز اشاره شده است. در این مقاله به نمونه‌های متعددی از مطالعه‌های مداخله‌ای منتشر شده در ایران و جهان ارجاع داده شده تا دانشجویان و پژوهشگران بتوانند از این طرح‌ها به‌عنوان الگوی اجرایی استفاده کرده و بیش‌تر با مطالعه‌های مداخله‌ای آشنا شوند. انتظار می‌رود خواننده با یادگیری مطالب ارائه شده بتواند با شناختی مناسب، مقاله‌ها و گزارش‌های چاپ شده در متون علمی را به‌صورت نقادانه مطالعه نموده و بتواند در اجرای یک مطالعه تجربی، ایفای نقش مؤثری داشته باشد.
1- Thrusfield M. Veterinary Epidemiology, 4th edition, John Wiley & Sons; 2018.
2- Dohoo I, Martin W, Stryhn H. Veterinary Epidemiologic Research. 2nd ed, VER Inc; 2009.
3- Malekafzali H, Majdzadeh R, Fotouhi A, Tavakoli S. Methodology of Applied Rsearches in Medical Sciences (in Persian), 1st edition, Tehran: Tehran University of Medical Sciences; 2004.
4- Gordis L. Epidemiology, 6th edition, Gap; 2013.
5- Mausner JS, Bahn AK. Epidemiology Principals: Iran university press; 1994.
6- Park JE. Textbook of Preventive and Social Medicine: a Treatise on Community Health. 17th ed: Samat publication; 2002.
7- Akbarein H, Bahonar AR, Nekouei Jahromi OA, Sharifi H,. Evaluation of published articles in the Journal of the Faculty of Veterinary Medicine, University of Tehran between 2000 and 2009. Iranian Journal of Epidemiology. 2011;7(1):1-6.
8- Erfanmanesh A, Shokri H. Hassan J, Nikaein D, Gharibi S, Bahonar AR, Khosravi AR. Evaluation of anti-candida properties of cationic peptides derived from rana ridibunda skin. Journal of Veterinary Research. 2015;70(2):119-24.
9- Naeimi S, Sadeghi-hashjin G, Meurs H, Vojgani M, Muhammadnejad S, Bahonar AR, et al. Effects of experimental thyroid dysfunction on the reactivity of isolated tracheal smooth muscle in the guinea pig. World Applied Sciences Journal. 2012;16(10):1398-02.
10- Ahrari Khafi MS, Soroori S, Nakhjavani M, Mortazavi P, Vajhi AR, Bahonar AR. The effects of growth hormone administration on bone density in healthy adult rabbits. Tehran Univ Med J. 2011;69(1):10-15.
11- Katiraee F, Eidi s, Bahonar AR, Zarrinfar H, Khosravi AR. Comparision of mics of some iranian herbal essences against azole resistance and azole susceptible of candida albicans. Journal of Medicinal Plants. 2008;27(7):37-44.
12- Bahramiyan F, Ghiassi Tarzi B,Yaghmaei S, Bahonar AR. Extraction of plum phenolic compounds using different solvents - the antimicrobial effect of the extracts on the growth of e.coli and s. Aureus. Journal of Food Technology & Nutrition. 2012;9(1):73.
13- Najafi momen R, Torabi goudarzi M, Bahonar AR, Akbari H, Darabi M. Clinical evaluation of the effect of myrtle oil on the oral lesions of fmd in cattle. Journal of Medicinal Plants. 2011;38(10):135-41.
14- Torabi goudarzi M, Bahonar AR, Raoufi A, Akbari H, Haghi Gh. Clinical evaluation of chicory (Cichorium intybus L.) and anise (Pimpinella anisum L.) on cattle appetite and comparison with common product. Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants Research. 2010;48(2):275-82.
15- Khalaj M, Nabian S, Nourelahi FA, Bahonar AR, Rahbari S. Field efficacy evaluation of cypermethrine and cyhalothrine acaricides against hyalomma tick. Iranian Veterinary Journal. 2009;23(5):89-93.
16- Sattari A, Mirzargar SS, Abrishamifar A, Lourakzadegan R, Bahonar A, Ebrahimzadeh Mousavi HA, et al. Comparison of electroanesthesia with chemical anesthesia (MS222 and clove oil) in rainbow trout (Oncorhynchus mykiss) using plasma cortisol and glucose responses as physiological stress indicators. .Asian Journal of Animal and Veterinary Advances. 2009(4):306-13. https://doi.org/10.3923/ajava.2009.306.313
17- Mardani A. Studies in medical science researches 2021 [available from: https://medlabnews.ir/]
18- Vojgani M, Gharahgouzlou F, Bahonar AR, Darabi M, Jafari H. Evaluation of therapeutic effects of topical application of eucalyptus essential oil (essence) on experimental mastitis caused by streptococcus agalactiae. Iranian Veterinary Journal. 2006;12(10):5-14.
19- Mosalanezhad B, Malmasi AA, Mohebali M, Tabatabaei M, Bahonar AR, Sasani F. Inhibitory effects of clindamycin on shedding of toxoplasma gondii oocyst and its comparison with monensin in kitten. Archives of Razi Institute. 2006;61(1):35-41.
20- Mohammad Sadegh M, Shalizar Jalali M, Bahonar AR, Erfanmanesh A. Comparison between two chlorine disinfectants as a post milking teat dip in dairy cows. Journal of Veterinary Research. 2007;62(5):269-72.
21- Soltani M, Esfandiary M, Sajadi MM, Khazraeenia S, Bahonar AR, Ahari H. Effect of nanosilver particles on hatchability of rainbow trout (oncorhynchus mykiss) egg and survival of the produced larvae. Iranian Journal of Fisheries Sciences. 2011;10(1):167-78.
22- Sharifrohani M, Ebrahimzadeh Mousavi HA, Khosravi AR, Mokhayer B, Mirzargar SS, Mehrabi Yad E. Evaluation of geranium herbarum escence application in control of fungal contamination in rainbow trout eggs. Journal of Veterinary Research. 2006;3(61):269-72.
23- Soukhtezari A, Vojgani M, Niassari Naslaji A, Bahonar AR, Gholami GR. Influence of Melatonin Treatment on Scrotal Circumference and Semen Parameters in Shall Rams on out of Season. Journal of Veterinary Research. 2008;63(4):297-300.
24- Youssefi R, Vojgani M, Gharegozloo F, Bolourchi M, Bahonar AR. Evaluation of the effect of presynch ovsynch program on reproductive performance of dairy cows with retained fetal membrane. Journal of Veterinary Research. 2013;68(2):143-50. https://doi.org/10.22059/jvr.2013.31961
25- Vojgani M, Mosanan A, Hasanlou J, Gharaghozlou F, Bahonar AR. Effect of PGF2α injection on conception rate of insemenated repeat breeder cows during summer warm condition. Journal of Veterinary Research. 2010;4(65):319-22.
26- Mousavi SM, Mirzargar SS, Ebrahimzadeh Mousavi HA, Omid Baigi R, Khosravi AR, Bahonar AR, et al. Evaluation of antifungal activity of new combined essential oils in comparison with malachite green on hatching rate in rainbow trout (oncorhynchus mykiss) eggs. Journal of Fisheries and Aquatic Science. 2009;4:103-10. https://doi.org/10.3923/jfas.2009.103.110
27- Saffarian AR, Rokni N, Akhondzadeh Basti A, Bahonar AR, Ebrahimzadeh Mosavi HA, Nouri N. Effects of gammairradiation and frozen storage on microbial, chemicaland sensory qualityoffish fillet. Journal of Veterinary Research. 2008;63(2):113-5.
28- Mokhtarnazif S, Smid AC, Weary DM, Mohamadnia A, Von Keyserlingk M. Motivation to walk affects gait attributes. J Dairy Sci. 2020;103(10):9481-7. 10.3168/jds.2019-18060
29- Shokri H, Asadi F, Bahonar AR, Khosravi AR The role of Zataria multiflora essence (iranian herb) on innate immunity of animal model. Iranian Journal of Immunology. 2006;3(4):164-8.
30- Larsen I, Hjulsager CK, Holm A, Olsen JE, Nielsen SS, Nielsen JP. A Randomised Clinical Trial on the efficacy of oxytetracycline dose through water medication of nursery pigs on diarrhoea, faecal shedding of lawsonia intracellularis and average daily weight gain. Preventive Veterinary Medicine. 2016;123:52-9. https://doi.org/10.1016/j.prevetmed.2015.12.004
31- Ariza JM, Bareille N, Lehebel A, Oberle K, Relun A, Guatteo R. Evaluation of a biocide footbath solution in the occurrence and healing of digital dermatitis lesions in dairy cows: a clinical trial. Preventive Veterinary Medicine. 2019;163:58-67. https://doi.org/10.1016/j.prevetmed.2018.12.017
