تحولات دیجیتال و دورنماهایی از آموزش عالی آینده در افق 1410
الموضوعات :
احمد کیخا
1
,
مسعود شفیعی
2
,
رضا مهدی
3
1 - دانشجوی دکتری آموزش عالی، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه تهران
2 - استاد دانشکده مهندسی برق، دانشگاه صنعتی امیرکبیر
3 - پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و عضو هیأت مدیره جمعیت ایرانی پیشبرد ارتباط صنعت و دانشگاه
الکلمات المفتاحية: آینده آموزش عالی, چشم انداز آموزش عالی, آینده‌پژوهی آموزش عالی, توسعه سناریو,
ملخص المقالة :
تغییرات گسترده محیطی همه نظام‌های سیاسی،اقتصادی،اجتماعی،فناوری وزیست‌محیطی رادربرگرفته است.دراین میان،نظام علم و فناوری به طور عام و نظام آموزش عالی ودانشگاه نیز به طور خاص درمعرض تغییرات اساسی قرار گرفته‌اند.براساس شواهد موجود میتوان گفت که در آینده نیز سطح و عمق تحولات آموزش عالی و دانشگاه بیشتر خواهد شد.از این‌رو،آینده‌پژوهی آموزش عالی ودانشگاه و پیش‌بینی سناریوهای فرارووتمهیدلوازم وراهکارهای مواجهه با آینده،یکی از وظایف مهم سیاست‌گذاران،رهبران وصاحب‌نظران آموزش عالی است.در میان انواع عوامل و پیشران‌ها،تحولات دیجیتال به طور مشخص نقش دانشگاه‌هارابرای شکل‌دهی نظام آموزش عالی بازتر،تغییر داده است.در این نگاه،آموزش برای همه افرادی که می‌توانندازآن بهره‌مند شوند،قابل دسترس می‌شود.این مقاله بر مبنای تحقیق لوبکه و همکاران (2020) به دنبال تحلیل دقیق‌تر تحولات پیش‌روی آموزش عالی تاپایان دهه حاضراست.در این مقاله،پنج پیش‌فرض شامل دیدگاه نوآوری تجربه نشده، دیدگاه انتقال و نوسازی از طریق دیجیتالی‌شدن، دیدگاه واقع‌گرایی، منظر یادگیرنده و دیدگاه تنوع در آموزش عالی، مبنایی برای جستجوی مفاهیم آموزش عالی آینده، تعیین شده است. سناریوهای آینده مبیّن ضرورت حرکت دانشگاه‌ها به سمت دیجیتالی‌شدن و پیروی از الگوی دانشگاه هوشمند است. با توجه به تغییرات بازار کار، بازتعریف و سازماندهی مجدد نظام آموزش عالی بر مبنای این تغییرات ضروری خواهد بود. دیجیتالی‌شدن باید در لایه‌های مختلف دانشگاه مستقر شود و به‌شکل نظام‌مند و در قالب یک جامعه دیجیتال بسط یابد. مسیرهای شغلی دانش‌آموختگان متغیر خواهد شد و نمی‌توان و نباید مسیر شغلی یکسان و از پیش‌تعریف شده‌ای را برای دانش‌آموختگان در نظر گرفت.
عبدی، حمید، جعفری، ابراهیم، نیلی، محمدرضا و رجایی پور، سعید (1396). تبیین افق 1404 آموزش عالی ایران با استفاده از روش سناریونویسی. مجله آموزش عالی، 9 (4)
کمیجانی، علی و عیوضی، محمدرحیم (1399). سیمای پارادایمی آینده پژوهی: از بازخوانی تا بازنمایی آینده های یکپارچه. فصلنامه علمی روش‌شناسی علوم انسانی، 26 (105): 1-17.
منتظر، غلامعلی و فلاحتی، نگار (1394). سناریونگاری آینده آموزش عالی ایران و کارکرد فناوری اطلاعات در آن. فصلنامه رهیافت، 7 (1)
مهدی، رضا (1392 الف). آینده‌پژوهی در آموزش عالی: شرایط و ویژگی‌های دانشگاه‌های سرآمد در آینده. رهیافت، 55
مهدی، رضا (1392 ب). آینده‌پژوهی در آموزش عالی؛ دانشگاه اسلامی، دانشگاه سازگار با محیط و زمینه. فصلنامه مطالعات معرفتی در دانشگاه اسلامی، 17 (4).
مهدی، رضا (1394). آینده‌شناسی آموزش عالی: راهبردها و پیامدهای سازگاری دانشگاه با محیط و جامعه. فصلنامه فرایند مدیریت و توسعه، 28 (1).
Altieri, P. (2018). Let’s stop calling everything AI: What automation in higher Ed looks like today. Retrieved from
https://www.signalvine.com/higher-education/education-design-lab-aiand-higher-ed
Amanatidou, E. Butter, M. Carabias V. Könnölä, T., Leis, M., Saritas, O. VanrijV. (2012).On concepts and methods in horizon scanning:
Lessons from initiating policy dialogues on emerging issues. Science and Public Policy, 39, 208–221. https://doi.org/10.1093/scipol/scs017 Andersson, L. F., Alaja, A., & Buhr, D. (2016). Policies for innovation in times of digitalization. Arena idé, Friedrich Ebert Stiftung, Kalevi Sorsa Foundation. Retrieved from http://arenaide.se/wp-content/uploads/sites/2/2016/09/policies-for-innovation-in-times-ofdigitalization-160929.pdf
Barnett, R. (2011). The coming of the ecological university. Oxford Review of Education, 37(4), 439–455.
https://doi.org/10.1080/03054985.2011.595550
Baumgartner, P. (2018). 3 plus 10 Thesen zu gesellschaftlichen Trends und der zukuenftigen Rolle der Hochschulen (Diskussionspapier No. 4). Retrieved from https://hochschulforumdigitalisierung.
de/sites/default/files/dateien/Diskussionspapier4_3plus_10_Thesen_zu_gesellschaftlichen_
Trends_und_der_zukuenftigen_Rolle_der_Hochschulen.pdf
Bessen, J. (2015). Learning by doing: The real connection between innovation, wages, and wealth. Yale University Press.
Bidarra, J., & Rusman, E. (2017). A pedagogical model for science education: Bridging formal and informal learning contexts through a blended learning approach. Open Learning: The Journal of
Blossfeld, H.-P., Bos, W., Daniel, H.-D., Hannover, B., Köller, O., Lenzen, D., … Wößmann, L. (2017). Bildung 2030—veränderte Welt. Fragen an die Bildungspolitik (Vereinigung der Bayrischen Wirtschaft e.V., Ed.). Waxmann Verlag.
Brennen, J. S., & Kreiss, D. (2016). Digitalization. In The international encyclopedia of communication theory and philosophy (pp. 1–11). Hoboken, NJ: Wiley. https://doi.org/10.1002/ 9781118766804.wbiect111
Buhr, D. (2015). Soziale Innovationspolitik für die Industrie 4.0. Friedlich-Ebert-Stiftung. Retrieved from http://library.fes.de/pdf-files/wiso/11302.pdf
Castells, M. (2010). The rise of the network society. Massachusetts: Blackwell Publishing. https:// doi.org/10.2307/1252090
Cedefop. (2009). The shift to learning outcomes. Cedefop Schön, S., Ebner, M., & Schön, M. (2016). Verschmelzung von digitalen und analogen Lehrund Lernformaten. Retrieved from
https://hochschulforumdigitalisierung.de/sites/default/files/dateien/HFD_AP_Nr25_Verschmelzung_Digitale_Analoge_Lernformate.pdf CEDEFOP. (2018). Insights into skill shortages and skill mismatch. Publications Office of the European Union.
https://doi.org/10.2801/645011
Davey, T., Meerman, A., Orazbayeva, B., Riedel, M., Galán-Muros, V., Plewa, C., & Eckert, N. (Eds.). (2018). The future of universities
thoughtbook. University Industry Innovation Network. Retrieved from http://futureuniversities.com/fut_2018-download/
DeYoung, J., & Eberhart, J. C. (Eds.). (2018). Blended reality: Applied research project—Year 2 report. Yale. Retrieved from https://blendedreality.yale.edu/news/year-2-report
Ebner, M., & Schön, S. (2018). Open Educational Resources—eine Notwendigkeit für die digital gestützte Hochschullehre. In M. Miglbauer, L. Kieberl, & S. Schmid (Eds.), Hochschule digital. innovativ (pp. 183–194). FNMA. Retrieved from
https://www.fnma.at/content/download/ 1529/5759%0Amartin
Eckert, N., Gallenkämper, J., Heiß, H.-U., Kreulich, K., Mooraj, M., Müller, C., … Spiegelberg, G. (2018). Smart Germany—Engineering
education for the digital transformation (Discussion Paper for the VDI Quality Dialogue).
European Commission/EACEA/Eurydice. (2018). The European higher education area in 2018: Bologna process implementation report. Cham: Education, Audiovisual and Culture Executive Agency. https://doi.org/10.2797/63509
Evans, P & WursterT. S. (1997). Strategy and the neweconomics of information. HarvardBusiness Review. Retrieved from
https://hbr.org/1997/09/strategy-and-the-new-economics-of-information
Facer, K. (2009). Educational, social and technological futures: A report from the beyond current horizons programme. Retrieved from https://warwick.ac.uk/fac/soc/ier/publications/2009/beyondcurrenthorizons2009.pdf
Feldstein, M. (2019). Why Ed Tech will fail to transform education (for now). Retrieved January 19, 2019, from https://mfeldstein.com/why-ed-tech-will-fail-to-transform-education-for-now/Wissenschaftsrat. (2010). Empfehlungen zur Differenzierung der Hochschulen. Wissenschaftsrat.Retrieved from https://www.wissenschaftsrat.de/download/archiv/10387-10.pdf
Gibb, A., Hofer, A.-R., & Klofsten, M. (2018). The entrepreneurial higher education institution: A review of the concept and its relevance today. Retrieved from https://heinnovate.eu/sites/default/ files/heinnovate_concept_note.pdf
Hall, B.H. & Khan, B. (2003). Adoption of newtechnology. In New economy handbook (pp. 1–19). Davey, T., Meerman, A., Orazbayeva, B., Riedel, M., Galán-Muros, V., Plewa, C., & Eckert, N.
Hauschildt, K., Vögtle, E. M., & Gwos´c, C. (2018). Social and economic conditions of student life in Europe. W. Bertelsmann. https://doi.org/10.3278/6001920cw
Hess, N. C. L., Carlson, D. J., Inder, J. D., Jesulola, E., Mcfarlane, J. R., & Smart, N. A. (2016). World development report 2016: Digital dividends. The World Bank. https://doi.org/10.1596/978-1-4648-0671-1
Holon IQ. (2018). Education in 2030—Five scenarios for the future of learning and talent. Holon IQ. Retrieved from
http://www.holoniq.com/wp-content/uploads/2018/06/HolonIQ-Educationin-2030.pdf
Howaldt, J., & Jacobsen, H. (Eds.). (2010). Soziale Innovation: Auf dem Weg zu einem postindustriellen
HRK. (2018). Die Hochschulen als zentrale Akteure in Wissenschaft und Gesellschaft—Eckpunkte zur Rolle und zu den
Herausforderungen des Hochschulsystems. Retrieved from https://www. hrk.de/fileadmin/redaktion/hrk/02-Dokumente/02-01-Beschluesse/HRK_-_Eckpunkte_HSSystem_ 2018.pdf
Innovationsparadigma. VS Verlag für Sozialwissenschaften
Jansen, D., & Konings, L. (2017). MOOC strategies of European institutions. EADTU. Retrieved from
https://oerknowledgecloud.org/sites/oerknowledgecloud.org/files/MOOC_Strategies_of_ European_Institutions.pdf
Kelly, A. P., & Hess, F. M. (2013). Beyond retrofitting—Innovation in higher education. Hudson Institution Initiative on Future Innovation. Retrieved from http://www.hudson.org/content/ researchattachments/attachment/1121/beyond_retrofitting-
innovation_in_higher_ed_(kellyhess,_ june_2013).pdf Livanos, I., & Nunez, I. (2015). Rethinking under-skilling: Evidence from the first Cedefop European skills and jobs survey. In CEDEFOP/IZA workshop on skills and skill mismatch. Retrieved from http://conference.iza.org/conference_files/2015_Skill_Mismatch/livanos_i5629.pdf Luebcke D. O. Maren, Schmidt J. Philipp, Ebner M., Wannemacher K., Ebner M. & Dohmen D. (2020). Higher Education Landscape 2030: A Trend Analysis Based on the AHEAD International Horizon Scanning, Springer Open.
Manyika, J., Lund, S., Michael, C., Bughin, J., Woetzel, J., Batra, P., … Sanghvi, S. (2017). Jobs lost, jobs gained: Workforce transitions in a time of automation. McKinsey Global Institute. Retrieved from
https://www.mckinsey.com/~/media/McKinsey/Global_Themes/Future_of_Organizations/What_the_future_of_work_will_mean_for_jobs_skills_and_wages/MGI-Jobs- Lost-Jobs-Gained-Report-December-6-2017.ashx
Michel, A., Baumgartner, P., Brei, C., Hesse, F. W., Kuhn, S., Pohlenz, P., … Spinath, B. (2018). Framework zur Entwicklung von Curricula im Zeitalter der Digitalen Transformation [Framework for development of curricula in the age of digital transformation] (Diskussionspapier No. 1).
Miyazoe, T., & Anderson, T. (2013). Interaction equivalency in an OER, MOOCS and informal learning era. Journal of Interactive Media in Education, 1–15. https://doi.org/10.5334/2013-09
Nedelkoska, L., & Quintini, G. (2018). Automation, skills use and training (OECD Social, Employment and Migration Working Papers). https://doi.org/10.1787/2e2f4eea-en
OECD. (2008). Four future scenarios for higher education. In OECD/France international conference higher education to 2030: What futures for quality access in the era of globalisation? OECD Centre for Educational Research and Innovation. Retrieved from
https://www.oecd.org/education/skills-beyond-school/42241931.pdf
OECD. (2016). Automation and independent work in a digital economy (Policy brief on the future of work). Retrieved from http://www.oecd.org/employment/emp/Automation-and-independentwork- in-a-digital-economy-2016.pdf OECD. (2017). Key issues for digital transformation in the G20. OECD Publishing. Retrieved from https://www.de.digital/DIGITAL/Redaktion/EN/Publikation/key-issues-fordigital- transformation-g20.pdf?__blob=publicationFile&v=4 Orr, D., van der Hijden, P., Rampelt, F., Röwert, R., & Suter, R. (2018a). Digitalisation as powerful means for the Bologna Process in European higher education to meet its goals. Retrieved from https://www.iau-tech.net/single-post/2018/04/09/Digitalisation-aspowerful- means-for-the-Bologna-Process-in-European-higher-education-to-meet-its-goals Orr, D., van der Hijden, P., Rampelt, F., Röwert, R., & Suter, R. (2018b). Position paper “Bologna digital”. Retrieved from https://bolognadigital.blog/paper/ Reich, J., & Ruipérez-Valiente, J. A. (2019). The MOOC pivot. Science, 363(6423), 130–131. https://doi.org/10.1126/science.aav7958 Reinmann, G. (2015). Studientext Didaktisches Design. Universität Hamburg. Retrieved from https://gabi-reinmann.de/wp-content/uploads/2013/05/Studientext_DD_Sept2015.pdf Retrieved from https://www.wissenschaftsrat.de/download/archiv/10387-10.pdf Rüede, D., & Lurtz, K. (2012). Mapping the various meanings of social innovation: Towards a differentiated understanding of an emerging concept. EBS Business School ResearchPaper Series, 12, 1–51. https://doi.org/10.2139/ssrn.2091039 Schön, S., Ebner, M., & Schön, M. (2016). Verschmelzung von digitalen und analogen Lehrund Lernformaten. Retrieved from https://hochschulforumdigitalisierung.de/sites/default/files/ dateien/HFD_AP_Nr25_Verschmelzung_Digitale_Analoge_Lernformate.pdf Sollosy, M., Guidice, R. M., & Parboteeah, K. P. (2015). A contemporary examination of the miles and snow strategic typology through the lens of ambidexterity. In Academy of Management Proceedings (Vol. 2015). https://doi.org/10.5465/AMBPP.2015.11213abstract Südekum, J. (2018). Digitalisierung und die Zukunft der Arbeit (No. 19). Retrieved from http:// www.wpz-fgn.com/wp-content/uploads/PA19DigitalisierungZukunftArbeit20180726.pdf Taddei, F. (2018). Un plan pour co-construire une société apprenante. Centre de recherches interdisciplinaires Ubachs, G., Konings, L., & Brown, M. (Eds.). (2017). The envisioning report for empowering universities. EADTU. Retrieved from http://empower.eadtu.eu/images/report/The_Envisioning_Report_for_Empowering_Universities_1st_edition_2017.pdf Universities UK. (2018). Solving future skills challenges. Universities UK. Retrieved from https://www.universitiesuk.ac.uk/policy-and-analysis/reports/Pages/solving-future-skillschallenges. Aspx van der Wende, M. (2017). Opening up: Higher education systems in global perspective (No. 22). Retrieved from http://www.researchcghe.org/perch/resources/publications/wp22.pdf Wissenschaftsrat. (2010). Empfehlungen zur Differenzierung der Hochschulen. Wissenschaftsrat. Zenhäusern, P., & Vaterlaus, S. (2017). Digitalisierung und Arbeitsmarktfolgen—Metastudie zum Stand der Literatur und zu den Entwicklungen in der Schweiz. Fondation CH2048. Retrieved from https://www.ch2048.ch/pics/files/Polynomics_Arbeitsmarktfolgen_Bericht_20170621a.pdf Zick, M., & Heinrich, S. (2018). Learning analytics als Instrument zur qualitativenWeiterentwicklung und Flexibilisierung von Studium und Lehre. Forum Neue Medien in der Lehre Austria, 1,12–14.
