«ارزیابی سیاست¬های مدیریت یکپارچه شهری در ایران با رویکرد حکمروایی»
الموضوعات :محمد رامیان 1 , آزاده اربابی سبزواری 2
1 - دانشگاه آزاد اسلامی واحد اسلامشهر
2 - دانشگاه آزاد اسلامی واحد اسلامشهر
الکلمات المفتاحية: حکمروایی, مدیریت شهری, حکمرانی, مدیریت یکپارچه شهری,
ملخص المقالة :
در دهه های اخیر مسائل و مشکلات شهرها پیچیده تر شده است و مدیریت یکپارچه شهری به تحول و نگرشی فراتر از نگرش و عملکرد سیستم مدیریتی سنتی پیشین نیاز دارد. تعدد مديريت و ناهماهنگی سازمان ها و نهادهای دولتی و خصوصی متولی امور شهری از مسائل اساسی در حوزه مديريت شهری، است؛ امروزه اداره مطلوب شهرها، بدون مديريت يکپارچه شهری امکان پذير نيست. تحقق مدیریت و تغییرات در رویکردهای مدیریتی در بستری اتفاق می افتد که به بستر حکمرانی شناخته می شود. مفهوم حکمرانی( Governance ) هم خانواده با با مفهوم حکومت ( Government )، اما متفاوت از آن است. حکمرانی به جای تمرکز بر دولت، قدرت را در داخل و خارج از اقتدار رسمی و نهادهای حکومت و در قالب سه رکن: «حکومت » ،« بخش خصوصی » و «جامعه مدنی » جریان می دهد. به علاوه شالودۀ حکمرانی، فرآیند تصمیم سازی و اجرای تصمیمات است که مشخص می کند چگونه سه بازیگر یادشده با اولویت ها و سلایق متفاوت، به هماهنگی می رسند. به این ترتیب موضوعات مطرح در مقوله حکمرانی، شامل قدرت و نظام توزیع آن، چگونگی سیاست گذاری، اولویت بندی ها و پاسخ گویی می شود. در این مطالعه، به ابعاد مختلف حکمروایی و مدیریت یکپارچه، پرداخته شده و موانع و چالش های حکمروایی در ایران مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج نشان می دهد که مولفه هایی از قبیل « فقدان شهر و نظریه ای پایه برای تعریف شهر در ایران »، « عدم شکل گیری جامعه مدنی قدرتمند و تاثیرگذار»، « عدم تکوین مفهوم برنامه ریزی در ایران»، « فقدان جایگاه مفهوم شهروندی»، « جایگاه مدیریت شهری در قوانین و اسناد فرادست»، « عدم وجود یکپارچگی در مدیریت شهری» و « تامین مالی ناپایدار شهرداری ها و مشکلات تبعی آن» از مهم ترین موانع در این زمینه به شمار می روند (آشناور و همکاران،1400).
• اجزا شکوهی، م. رهنما، م.ر. و گوهری قاس مپور، ن. (1393) . مطالعه تطبیقی شاخص¬های حکمروایی خوب شهری در کلان¬شهرهای ایران. ششمین کنفرانس ملی برنامه ریزی و مدیریت شهری با تأکید بر مؤلفه های شهر اسلامی. مشهد.
شورای اسلامی شهر مشهد.
• اکبری، س. غلامی، ز. و تقوی، م. ع. (1395 ). تأملی در باب نقش «حکم رانی خوب » برای تحقق زندگی مطلوب در سیرۀ امام
علی (ع). معرفت سیاسی، 8( 1): 99 - 114 .
• ایمانی، م.، جلیلوند، ح. و زندبصیری، ح.( 1391). بررسی مهمترین شاخص های اجتماعی- اقتصادی در جنگل های چهارمحال
و بختیاری، مطالعه موردی: سامان عرفی کلگچی لردگان.
• اشرف، احمد. ( 1353 ). ویژگی هاي تاریخی شهرنشینی در ایران دورة اسلامی. نامۀ علوم اجتماعی.7-49. شمارة 4
• اقبال آشتیانی، پیرنیا، باستانی پاریزي، عباس و حسن و محمد ابراهیم. ( 1387 ) . تاریخ ایران: تاریخ مفصل ایران از صدر اسلام تا انقراض قاجاریه. تهران: انتشارات علم.
• آشنا، محسن. واشقانی فراهانی، ابراهیم. ربیعی فرداد، ابوالفضل(1400). مطالعه موانع و چالش های زمینه ای فراروی حکمروایی و مدیریت شهرها در ایران. جغرافیا و روابط انسانی، زمستان 1400 ، دوره 4 ، شماره 3 ، صص 31 -18
• بابایی، مهناز، ابراهیمی، سعید، (1395). « مطالعه و بررسی مؤلفه های مدیریت یکپارچه در شهر اصفهان فصلنامه اقتصاد شهری، سال اول، 36-17.
• برک پور، ناصر؛ اسدی، ايرج. ( 1388 ). مديريت و حکمروايى شهر . ى تهران: معاونت پژوهشى دانشگاه هنر، 79
• تاتار، م.، پاپ زن، ع.، احمدوند، م. (1394 ) . حکمروایی خوب کلید بحران مدیریت آب کشاورزی: الگوی مفهومی بر مبنای مدیریت تضاد. اولین کنگره سالانه جهان و بحران انرژی.
• حائري، وحید ( 1394 ). کندوکاوي ساختاري در مساله حق بر شهر، نشریه هفت شهر، 4 (50)165-182.
• حیدرزاده،احسان، آراسته،مجتبی،رحمانی، جواد(1400). مقایسه تطبیقی الگوي مدیریت شهري در کشورهاي ایران، ترکیه و مالزي و کره جنوبی با تأکید بر چالشهاي مدیریت شهري در ایران. فصلنامه راهبرد توسعه/ سال هفدهم/ شماره 4 (پیاپی 68 )/ زمستان1400/131-154
• حبیبی،داود، سحر، محبوبی(1398)، تبیین رابطه حکمروایی خوب شهری و رضایتمندی شهروندان از عملکرد شهرداری )مطالعه موردی: شهر دوگنبدان(. مطالعات محیطی هفت حصار شماره سیام/ سال هشتم/ زمستان 1398صص.47-58.
• زیاری، کرامت¬اله. یدااله نیا، هاجر. یداله¬نیا، حسین(1397). تحلیل عملکرد مدیریت شهری با تأکید بر شاخصهای حکمروایی خوب از منظر شهروندان (مورد مطالعه: شهر ساری). فصلنامه علمی پژوهش و برنامه¬ریزی شهری سال 11 ، شمارۀ پیاپی 40 ، بهار1399
• سعيدی، عباس.( 1388 ). شالودهی مکانيابی و استقرار روستاهای جدي . د تهران: انتشارات شهيدی.
• شيعه، اسماعيل. ( 1380 ). کارگاه برنامهريزی شهری. تهران: انتشارات دانشگاه پيام نور.
• شریفیان ثانی، م. (1380) . مشارکت شهروندی، حکمرانی شهری و مدیریت شهری. فصلنامه مدیریت شهری، 37: 7-42.
• صفریان، ر. ا. و اما مجمعه¬زاده، ج. (1396 ) . الگوی حکمرانی خوب؛ سرمایۀ اجتماعی و توسعۀ همه¬جانبه. فصلنامه دولت پژوهی، (21): 181-145.
• قرخلو، مهدی؛ حسينی، سيد هادی. ( 1386 ). شاخصهای توسعه پايدار شهری. مجله جغرافيا و توسعه ناحيه¬ای 4 ( 8)، 177 - 157
• کایر، آ. م .( 1386) . حاکمیت (مفاهیم کلیدی)، ترجمه ابراهیم گلشن و علی آدوسی. تهران، موسسه عالی آموزش و پژوهش
مدیریت وبرنامه ریزی.
• کاظميان، غلامرضا. ( 1392 ). مديريت شهر . ی جلد سوم: بررسی تطبيقی نظام مديريت شهری در کشورهای نمونه. تهران: انتشارات تيسا.
• کاظميان، غلامرضا. ( 1392 ). مديريت شهر . ی جلد اول: مبانی و حوزه¬ها. تهران: انتشارات تيسا.
• کاميار ،غلامرضا،. ( 1385 ). حقوق شهری و شهرساز ی تهران: انتشارات مجد.
• کوهستانی، ح. و قاسمی، ن.( 1393) . نقش حکمرانی خوب در مدیریت توسعه روستایی پایدار، اولین همایش ملی توسعه پایدار روستایی در افق 1404 ، اصفهان. شرکت توسعه سازان گردشگری اصفهان.
• لاله پور، م.( 1386 ). حکمرانی شهری و مدیریت شهری در کشورهای درحال توسعه. فصلنامه جستارهای شهرسازی، 19-20: 71-60.
• معینیان میاندوآب، غزال و برنجی، نسیم. ) 0۹۳۱ (. بررسی تحققپذیری حکمروایی خوب شهری با تاکید بر نقش نهاد شهرداری(مورد مطالعه: شهر تبریز). معماری شناسی،8(2)،29-37.
• محمدی،علی اصغر، حسین عزیزی، محمد مرادی) 1399 ( تاثیر حکمرانی مطلوب در توسعه شهری در ایران، مجله جغرافیا و روابط انسانی، دوره 3، شماره 3 - شماره پیاپی 11 زمستان 1399 صفحه 273-289.
• ناظمی، شمسالدين؛ حسينی، زهرا و صنيعی، عاطفه. ( 1388 ). بررسی امکانسنجی استقرار مديريت يکپارچه شهری در ايران)موردمطالعه شهر مشهد(. مجله تخصصی مديريت شهری: دو فصلنامه شورای اسلامی شهر مشه ، د 1 ( 2 ،) 1 - 21
• یگانگی، س.ع.، الوانی، س.م. و معمارزاده طهران، غ. (1395 ). اولویت بندی شاخص های حکمرانی خوب در سازما نهای کارا (مطالعه موردی: شعب بانک رفاه استان قزوین. خط مشی¬گذاری عمومی در مدیریت رسالت مدیریت دولتی)، 7( 1): ۱- ۹.
• Bakker K. and Morinville C. 2013. The governance dimensions of water security: a review, Program onWater Governance, Institute for Resources, Environment and Sustainability, The University of British Columbia, 2202 MainMall, Vancouver, BC V6T 1Z4, Canada.
• Berkpour, N,. Asadi, I (2011): "Management and Urban Governance", Art University Press,
Number of Pages: 272.
• European Union. (2011), Cities of Tomorrow - Challenges, Visions, Ways forward, European Commission, Directorate General for Regional Policy.
• Khandakar E. 2009. UNDP on good governance. International Journal of Social Economics, 36: 1167-1180. 10.1108/03068290910996981.
• Lemanski, C. (2017): Unequal citizenship in unequal cities: participatory urban governance
in contemporary South Africa, IDPR, 39 (1).
• Hekmatnia, H؛ Mousavi, M؛ Afshani, A؛ Maleki, M. (2017): "Investigation and Analysis of
Good Urban Governance in Iran (Case Study: Ilam City)", Journal of Geographical Space
Preparation, University Scientific Journal Golestan, Seventh Year, No. 24.
• Movahed, A; Kaman Rudi, M; Sasanpour, F; Ghasemi Kafroodi, S. (2014): "Investigation of
Good Urban Governance in Urban Neighborhoods (Case Study: District 19 of Tehran
Municipality)", Journal of Planning Studies Urban, Second Year, No. 7, pp. 176-147.
• Nadin, V. (2006), The Role and Scope of Spatial Planning: Literature Review, Department of Communities and Local
• Government, University of the West of England, Bristol, UK
• UN-Habitat. 2006. Global campaign on urban Governance concept paper, 2nd Edition, Nairobi.
• Uzun, C.N. (2007): Globalization and urban governance in Istanbul, ORIGINAL PAPER,
ORIGINAL PAPER, 127-138.
