مسأله نبوّت از نگاه فارابی و ابن میمون
الموضوعات :
محمد علی اخویان
1
(دانشیار گروه معارف دانشگاه قم)
الکلمات المفتاحية: فارابی, ابن میمون, نبوّت, نبی, حس, عقل فعال, تخیل. ,
ملخص المقالة :
مسئله «نبوت» از دیرباز کانون گفتگوهای فلاسفه بوده است. این پژوهش به روش کتابخانه ای به تحلیل حقیقت نبوت، بین دو فیلسوف که یکی از مکتب اسلام و دیگری از شریعت یهود است می پردازد. از نگاه هر دو فیلسوف، انسان برای رسیدن به کمال و سعادت حقیقی آفریده شده و تنها راهی که بواسطه ی آن به سعادت حقیقی و پایدار می‌رسد، وجود و هدایت های نبی است و عمل به دستورات نبیّ، باعث رسیدن آنها به کمال و سعادت می شود. در این تحقیق ابتدا به صورت مستقل، نظریات هر دو فیلسوف را در ارتباط با نبوت بیان کردیم و در پایان تحقیق، مشخص کردیم که نظریات ایشان در ارتباط با حقیقت، ضرورت، صفات، مراتب انبیاء، وظایف و وحی نبیّ، یکسان می باشد، ولی در بخش های مربوط به تشخیص نبی از غیر نبی، شریعت الهی از غیر الهی، افضل انبیا و گونه های دریافت وحی دیدگاه شان از همدیگر متفاوت است.
ابن کمونه، سعد؛ 1402ق؛ الجدید فی الحکمه؛ بغداد، جامعه بغداد.
ابن¬سینا، حسین بن عبدالله؛ 1363ش؛ المبدأ و المعاد؛ تهران، موسسه مطالعات اسلامی و دانشگاه مک گیل.
ابن¬میمون، موسی؛ 1972م؛ دلاله الحائرین؛ تحقیق یوسف آتای، بیروت، نشر مکتبه الثافه الدینیه.
استرآبادی، محمدتقی؛ 1358ش؛ شرح فصوص الحکم؛ تهران، دانشگاه تهران.
جوادی آملی، عبدالله؛ 1381ش؛ وحی و نبوت؛ قم، انتشارات اسراء.
حلّی، حسن بن یوسف؛ 1375ق؛ کشف المراد فی شرح ترید الاعتقاد؛ قم، موسسه امام صادق.
حلّی، حسن بن یوسف؛ 1426ق؛ تسلیک النفس إلی حظیرة القدس؛ تحقیق: فاطمه رمضانی، قم، مؤسسة الإمام الصادق(ع).
راغب اصفهانی، حسین؛ 1416ق؛ مفردات الفاظ القرآن؛ تحقیق صفوان عدنان داودی، بیروت، دارالعلم.
ربانی گلپایگانی، علی؛ 1387ش؛ امامت در بینش اسلام؛ چ دوم، قم، بوستان کتاب.
زریاب، عباس؛ بی¬تا؛ دائره المعارف بزرگ اسلامی؛ تهران، انتشارات مراکز دائره المعارف بزرگ اسلامی.
سیوری، مقداد؛ 1405ق؛ إرشاد الطالبین إلی نهج المسترشدین؛ قم، کتابخانه آیت‌الله مرعشی.
شریف مرتضی؛ 1405ق؛ رسائل الشریف المرتضی؛ تحقیق سیدمهدی رجائی، قم، دارالقرآن.
صدرالمتألهین، محمّد بن ابراهیم؛ 1379 ش؛ تفسیر القرآن الکریم؛ قم، انتشارات بیدار.
صدوق، محمدبن علی؛ 1412 ق؛ الاعتقادات فى دين‌الاماميه؛ قم.
طوسی، خواجه نصیر؛ 1405ق؛ تلخیص المحصل؛ بیروت، دارالاضواء.
فاخوری، حنا و خلیل جر؛ 1377ش؛ تاریخ فلسفه در جهان اسلامی؛ ترجمه عبدالمحمدآیتی، تهران، علمی و فرهنگی.
فارابی، ابونصر محمدبن محمد؛ 1376ش؛ السیاسه المدنیه؛ ترجمه حسن ملکشاهی، تهران، انتشارات شروق.
--------------؛ 1345ق؛ رساله فی اثبات المفرقات؛ حیدرآبادالدکن، دائره المعارف العثمایه.
--------------؛ 1378ش؛ المله؛ ترجمه محسن مهاجرنیا، فصلنامه علوم سیاسی، سال دوم، ش6، پاییز.
--------------؛ 1379ش؛ اندیشه¬های اهل مدینه فاضله؛ ترجمه جعفر سجادی، تهران، انتشارات وزارت ارشاد.
--------------؛ 1382ش، فصول منتزعه؛ ترجمه حسن ملکشاهی، تهران، انتشارات شروق، چاپ اول.
--------------؛ 1405ق؛ فصوص الحكم؛ قم، بيدار، چ دوم.
--------------؛ 1986م، کتاب الحروف، تحقیق محسن مهدی، دارالمشرق، بیروت، الطبعه الثانیه.
--------------؛ 1991م؛ المله؛ تحقیق محسن مهدی، دارالمشرق، بیروت، الطبعه الثانیه.
--------------؛ 1995م(الف)؛ تحصیل السعاده؛ تصحیح علی بوحلم، بیروت، مکتبه الهلال، الطبعه الاولی.
--------------؛ 1995م(ب)؛ آراء اهل المدینه الفاضله و مضاداتها؛ بیروت، مکتب الهلال.
--------------؛ 1996م؛ السیاسه المدنیه؛ بیروت، مکتبه الهلال.
قاضی عبدالجبار، ابوالحسن، 1422ق؛ شرح الاصول الخمسه؛ تعلیق احمدبن حسین بن ابی هاشم، بیروت، داراحیاءالتراث العربی.
قائمی نیا، علیرضا؛ 1381ش؛ وحی و افعال گفتاری؛ قم، انتشارات زلال کوثر.
مفید، محمد بن محمد بن نعمان؛ 1431ق؛ موسوعة الشیخ المفید؛ قم، دار المفید.
نوع مقاله: پژوهشی
صفحات 321 ـ 299
مسأله نبوّت از نگاه فارابی و ابن میمون
محمد علی اخویان 1
چکيده
مسئله «نبوت» از دیرباز کانون گفتگوهای فلاسفه بوده است. این پژوهش به روش کتابخانهای به تحلیل حقیقت نبوت، بین دو فیلسوف که یکی از مکتب اسلام و دیگری از شریعت یهود است میپردازد. از نگاه هر دو فیلسوف، انسان برای رسیدن به کمال و سعادت حقیقی آفریده شده و تنها راهی که بواسطهی آن به سعادت حقیقی و پایدار می‌رسد، وجود و هدایتهای نبی است و عمل به دستورات نبیّ، باعث رسیدن آنها به کمال و سعادت میشود. در این تحقیق ابتدا به صورت مستقل، نظریات هر دو فیلسوف را در ارتباط با نبوت بیان کردیم و در پایان تحقیق، مشخص کردیم که نظریات ایشان در ارتباط با حقیقت، ضرورت، صفات، مراتب انبیاء، وظایف و وحی نبیّ، یکسان میباشد، ولی در بخشهای مربوط به تشخیص نبی از غیر نبی، شریعت الهی از غیر الهی، افضل انبیا و گونههای دریافت وحی دیدگاهشان از همدیگر متفاوت است.
واژگان کلیدی
فارابی، ابنمیمون، نبوّت، نبی، حس، عقلفعال، تخیل.
[1] . دانشیار گروه معارف دانشگاه قم، قم، ایران.
Email: Ma_akhviyan@yahoo.com
تاریخ دریافت: 10/9/1401 پذیرش نهایی: 6/12/1401
