نگاهی به نسخ و محتوای کتاب «تفرید الاعتماد فی شرح تجرید الاعتقاد»
الموضوعات :براتعلی حاتمی 1 , مهدی نجفی افرا 2 , مقصود محمدی 3
1 - واحد تهران مرکزی ، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران
2 - دانشگاه آزاد اسلامی ، تهران
3 - اسلامي دانشگاه آزاد اسلامي
الکلمات المفتاحية: خواجه نصیر الدین طوسی, ابوالعلاء اسفراینی, تجرید الاعتقاد, تفرید الاعتماد, شرح مزجی, نسخه خطی, مجلس.,
ملخص المقالة :
«تجرید الاعتقاد» از معروفترین کتاب کلامی جهان اسلام است که به دلیل اهمیّت و جایگاه آن، شروح بسیاری توسط علمای شیعه و اهل سنت بر آن نوشته شده است.اما شرح «ابوالعلاء اسفراینی» بر این کتاب، به نام « تفرید الاعتماد فی شرح تجرید الاعتقاد»علیرغم سبقه تاریخی آن، تاکنون بصورت خطی باقی مانده است. با توجه به شیوه شرح مزجی این کتاب که آن را در نوع خود منحصر به فرد نموده، بر آن شدیم تا با نشان دادن اهمیّت آن از نظر تاریخی و معرفی و مقایسه ی آن با سایر نسخه های موجود، به بیان چگونگی شرح و نشان دادن تسلط و تلاش شارح بر افکار و نظریات مؤلّف، بپردازیم و جایگاه و اهمیّت علمی این کتاب را به اندیشمندان و اهل تحقیق در حوزه کلام و فلسفه اسلامی را نشان دهیم.
آقا بزرگ الطهرانی،محمد محسن: الذریعة الی تصانیف الشیعة ـ بیروت ـ دارالأضواء، بی‌تا.
اسفراینی ، ابوالعلاء بهشتی ،خطی: تفریدالاعتماد فی شرح تجرید الاعتقاد ، مقدمه .
حاتمی، براتعلی ( ۱۳۷۵ ) : تصحیح تفرید الاعتماد«بخش الهیات »ـ کرج ـ دانشگاه آزاد اسلامی، پایان نامه کارشناسی ارشد.
حائری، عبدالحسین : فهرست کتب خطی ـ تهران ـ مجلس شورای اسلامی .
الحلی، علّامه جمال الدین حسن بن یوسف بن مطهر : کشف المراد ، مکتبة المصطفوی ـ قم ـ بی تا .
حسن زاده آملی ،حسن (۱۷/ ۱۴۳۹ ه.ق ) : شرح ،تصحیح و تعلیق بر کشف المراد ـ قم ـ موسسه نشر اسلامی، مقدمه : ۵
دهخدا، علی اکبر : لغتنامه دهخدا ، ـ تهران ـ دانشگاه تهران .
زارعی رضایی ، محمد حسین (۱/ ۱۳۹۳) : شرح تجرید العقاید القوشچی ـ قم ـ نشر رائد .
عمید، موسی : نشریه کمیسیون ملی یونسکو ، شماره ۴- تهران- خرداد ، ۱۳۳۵
مدرس رضوی،( ۱۳۷۰) : احوال و آثار خواجه نصیر الدین طوسی - تهران - اساطیر
مجلسی،علّامه : بحار الأنوار( ۳/ ۱۴۰۳ ه.ق ) ،مؤسسه الوفاء ، داراحیاء التراث العربی،بیروت ، لبنان
موسوی بجنوردی ، سید کاظم (۱۳۶۷ش) : دایرة المعارف بزرگ اسلامی ، تهران ، مرکز دایرةالمعارف بزرگ اسلامی.
نصیر الدین طوسی : مؤسس المنهج الفلسفی فی علم الکلام الاسلامی : ۹۹/ ۱۲۵
خاتون آبادی : وقایع السنین ، نسخه کتابخانه مجلس
یوسفیان،حسن (۲/ ۱۳۹۵ ) : کلام اسلامی شرحی بر کشف المراد - قم - انتشارات حکمت اسلامی ، مجمع عالی حکمت اسلامی.
نوع مقاله: پژوهشی- مروری
صفحات 90 ـ 69
نگاهی به نسخ و محتوای کتاب «تفرید الاعتماد فی شرح تجرید الاعتقاد»
براتعلی حاتمی 1
مهدی نجفی افرا 2
مقصود محمدی 3
چکیده
«تجرید الاعتقاد» از معروفترین کتاب کلامی جهان اسلام است که به دلیل اهمیّت و جایگاه آن، شروح بسیاری توسط علمای شیعه و اهل سنت بر آن نوشته شده است.اما شرح «ابوالعلاء اسفراینی» بر این کتاب، به نام « تفرید الاعتماد فی شرح تجرید الاعتقاد»علیرغم سبقه تاریخی آن، تاکنون بصورت خطی باقی مانده است. با توجه به شیوه شرح مزجی این کتاب که آن را در نوع خود منحصر به فرد نموده، بر آن شدیم تا با نشان دادن اهمیّت آن از نظر تاریخی و معرفی و مقایسه ی آن با سایر نسخه های موجود، به بیان چگونگی شرح و نشان دادن تسلط و تلاش شارح بر افکار و نظریات مؤلّف، بپردازیم و جایگاه و اهمیّت علمی این کتاب را به اندیشمندان و اهل تحقیق در حوزه کلام و فلسفه اسلامی را نشان دهیم.
واژگان کلیدی
خواجه نصیر الدین طوسی، ابوالعلاء اسفراینی، تجرید الاعتقاد، تفرید الاعتماد، شرح مزجی، نسخه خطی، مجلس.
[1] . دانشجوی دکتری فلسفه و کلام اسلامی ، گروه فلسفه و ادیان ، واحد تهران مرکزی ، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران ، ایران. Email: hatami266@gmail.com
[2] . استاد گروه فلسفه و ادیان ، واحد تهران مرکزی ، دانشگاه آزاد اسلامی ، تهران ، ایران. (نویسنده مسئول)
Emai:l mhnjaf2002@yahoo.com
[3] . دانشیار گروه فلسفه اسلامی ، واحد کرج ، دانشگاه آزاد اسلامی ، کرج ، ایران.
Email: Mmohammadi@kiau.ac.ir
تاریخ دریافت: 9/11/1400 پذیرش نهایی: 1/2/1401
