تأثیر آموزش مبتنی بر شکوفایی بر شایستگی‌های هیجانی ـ اجتماعی دانش‌آموزان
الموضوعات :
مرتضی پردل
1
,
حسین کارشکی
2
,
مجید پاکدامن
3
1 - دانشجوی دکترا، گروه علوم تربیتی، واحد قاینات، دانشگاه آزاد اسلامی، قاینات، ایران.
2 - دانشیار، گروه روانشناسی و مشاوره،دانشگاه فردوسی مشهد، ایران
3 - استادیار، گروه علوم تربیتی، واحد قاینات،دانشگاه آزاد اسلامی،قاینات، ایران.
الکلمات المفتاحية: آموزش شکوفایی, شایستگی‌های هیجانی ـ اجتماعی, دانش‌آموزان پسر, سه سال اول دبستان,
ملخص المقالة :
مطالعه حاضر با هدف بررسی تاثیر آموزش مبتنی بر شکوفایی بر افزایش شایستگی‌های هیجانی ـ اجتماعی دانش‌آموزان سه سال اول دبستان صورت گرفت. طرح پژوهش، شبه آزمایشی و از نوع طرح‌های پیش‌آزمون ـ پس‌آزمون و پیگیری با گروه گواه است. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه دانش‌آموزان سه سال اول دبستان شهرستان تربت‌حیدریه در سال تحصیلی 99-98 بود که به روش نمونه‌گیری در دسترس، 50 نفر از دانش‌آموزان پسر به‌صورت تصادفی انتخاب و در دو گروه 25 نفری (آزمایش و کنترل) قرار گرفتند. ابزار مورد استفاده در این پژوهش پرسشنامه شایستگی‌های هیجانی ـ اجتماعی (ESCQ) است. گروه آزمایش، طي 8 جلسۀ 90 دقیقه‌ای و به‌صورت هفته‌ای 2 جلسه، تحت آموزش بسته مبتنی بر شکوفایی قرار گرفت و گروه کنترل، بدون هیچ‌گونه مداخله‌ای باقی ماند. تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار 24SPSS- و روش تحلیل واریانس چندمتغیره انجام گرفت. نتایج نشان دادند بین میانگین نمرات مؤلفه‌های شایستگی‌های هیجانی ـ اجتماعی در گروه آزمایش و کنترل تفاوت معناداری وجود دارد. همچنین در نتایج پیش‌آزمون و پس‌آزمون گروه آزمایش نیز تفاوت معناداری وجود دارد (01/0>P). بر این اساس می‌توان آموزش بسته مبتنی بر شکوفایی را به عنوان روشی مؤثر بر افزایش شایستگی‌های هیجانی ـ اجتماعی دانش‌آموزان دبستانی در نظر گرفت و از آن در مدارس استفاده کرد.
اسماعیلی، مریم؛ شاهسواری، پریسا (1396). تأثیر مداخله شکوفایی سلیگمن بر شایستگی اجتماعی دانش‌آموزان دختر مقطع متوسطه مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی. فصلنامه دانش و پژوهش در روان شناسی کاربردی، سال هجدهم، 2(70)، 44-51.
امامقلی¬وند، فاطمه؛ کدیور، پروین؛ پاشا شریفی، حسن (1398). پیش‌بینی شادکامی و خلاقیت بر اساس جو مدرسه با میانجی‌گری درگیری تحصیلی و شایستگی هیجانی ـ اجتماعی دانش‌آموزان دختر دبیرستان. فصلنامه روانشناسی تربیتی، 15(52)، 155-181.
امامقلی‌وند، فاطمه؛ کدیور، پروین؛ پاشا شریفی، حسن (1397). شاخص‌های روان‌سنجی پرسشنامه شایستگی هیجانی ـ اجتماعی دانش‌آموزان (SECQ). فصلنامه اندازه‌گیری تربیتی، 9(33)، 79-101.
بشرپور، سجاد؛ رنجبر نوشری، فرزانه؛ حاجلو، نادر؛ نریمانی، محمد (1396). مقایسه اثربخشی مداخله مبتنی بر روانشناسی مثبت‌نگر و آموزش یکپارچه شایستگی‌های هیجانی بر بهزیستی اجتماعی، هیجانی و روان‌شناختی. فصلنامه شناخت اجتماعی، 6(2)، 21-38.
بورگ، والتر؛ گال، جویس؛ گال، مردیت‌دامین (1395). روش‌های تحقیق کمي و کیفي در علوم تربیتي و روانشناسي (جلد اول)، مترجمان: محمد خیر، محمود ابوالقاسمی، منیجه شهنی‌ییلاق، محمدجعفر پاک‌سرشت، زهره خسروی، علیرضا کیامنش، احمدرضا نصر، خسرو باقری، و حمیدرضا عریضی. تهران. سمت. (تاریخ انتشار به زبان اصلي، 1996).
پردل، مرتضی؛ کارشکی، حسین؛ پاکدامن، مجید (1400). تدوین و اعتباریابی بسته آموزشی مبتنی بر شکوفایی و اثربخشی آن بر درگیری تحصیلی و شایستگی‌های هیجانی ـ اجتماعی دانش‌آموزان دوره اول دبستان. پایان‌نامه دکترا. گروه علوم تربیتی. دانشکده ادبیات و علوم انسانی. دانشگاه آزاد اسلامی واحد قاینات.
حکیمی، ثریا؛ طالع‌پسند، سیاوش؛ ساجدی، زهرا (1397). بررسی اثربخشی مداخلة آموزش مثبت بر بهزیستی (شکوفایی)، ابعاد مختلف توانمندی‌های شخصیتی و خوشبینی دانش‌آموزان، فصلنامه نوآوری‌های آموزشی، 66 (17): 113-128.
رضایی، علی‌محمد؛ رسا، ژاله؛ بیگدلی، ایمان ا... (1396). اثربخشی آموزش شکوفایی بر کاهش پریشانی روان‌شناختی دانش‌آموزان دبیرستانی. فصلنامه روانشناسی بالینی، 9 (1)، 39-49.
رضایی، علی‌محمد؛ میرزاخانی، پرویز؛ امین بیدختی، علی‌اکبر؛ نجفی، محمود؛ رحیمیان، اسحاق (1396). اثربخشی آموزشی شکوفایی بر هیجان‌های مثبت، روابط، احساس معنی، پیشرفت و مجذوبیت پژوهشگران جوان و نخبگان. پژوهش در نظام‌های آموزشی، 11(36)، 209-230.
ریچن، دومنیک سیمون؛ تیانا، آلجاندرو (2003). توسعه صلاحیت‌های کلیدی در آموزش و پرورش: درس‌هایی چند از تجارب بین‌المللی و ملی. ترجمه: فرید مشایخ و محمدجعفر جوادی. (1385). تهران: دبیرخانه طرح تدوین سند ملی آموزش و پرورش.
ریو، جان مارشال (2018). انگیزش و هیجان. ترجمه: یحیی سیدمحمدی. (1385). تهران: مؤسسه نشر ویرایش.
عرفانى آداب، الهام؛ بدری‌گرگرى، رحيم؛ اديب، يوسف؛ هاشمى نصرت‌آباد، تورج (1398). مقايسة اثربخشى برنامة يادگيرى اجتماعی ـ هيجانى كودكان قوى بر شايستگى اجتماعی ـ هيجانى، تاب‌آورى تحصيلى و احساس تعلّق به مدرسة دانش‌آموزان مقطع ابتدايى مناطق برخوردار و محروم شهر همدان، نشريه راهبردهاى آموزش در علوم پزشكى، 12(4)، 61-76.
کارشکی، حسین؛ پردل، مرتضی؛ پاکدامن، مجید (1401). اثربخشی آموزش مبتنی بر شکوفایی بر درگیری تحصیلی و شکوفایی دانش‌آموزان دوره اول دبستان، مجله پژوهشنامه تربیتی، 17(71)، 1401.
موسوی، مریم؛ دشت‌بزرگی، زهرا؛ حیدری، علیرضا؛ پاشا، رضا؛ برناف، محمدرضا (1400). اثربخشی آموزش مثبت‌نگری بر خودشفقتی و تنظیم هیجان در مردان وابسته به مواد. پژوهشنامه روانشناسی مثبت، 7(1)، 65-76.
هژبریان، هانیه؛ رضایی، علی محمد؛ بیگدلی، ایمان الله؛ نجفی، محمود؛ محمدی فر، محمدعلی (1399). آموزش مثبت: راهی برای پرورش و ارتقای شکوفایی روانی در مدارس. مجله بین‌المللی علوم رفتاری، 14(1)، 20-26.
یوسفی، فریده؛ ذاکری، حمیدرضا (1398). اثربخشی آموزش مثبت‌نگر بر احساس معنا در زندگی و لذت همراه با تأنی در دانش‌آموزان دوره متوسطه دوم. مجله مطالعات روانشناسی تربیتی، 37، 76-53.
Bakracheva, M. (2020). The meanings ascribed to happiness, life satis-faction and flourishing. Journal of Social Sciences & Humanities, 11 (1), 87-104.
Barber, L., K. Bagsby, P., G. & Munz, D., C. (2010). Affect regulation strategies for promoting (or preventing) flourishing emotional health. Personality and Individual Difference, 49, 663-666.
Brunzell, T., Stokes, H., & Waters, L. (2019). Shifting teacher practice in trauma-affected classroom: Practice pedagogy strategies within a Trauma-Informed positive education model. School Mental Health, https: //doi. Org /10. 1007 /s12310-018-09308-8.
Cohen, J., & Sandy, S. (2007). the social, emotional and academic education of children: theories, goals, methods and assessments, in bar-on. R., Maree J. G. and Elias, M. J. (Eds.) Educating People To Be Emotionally Intelligent, Greenwood Publishing Group, Inc.pp:63-77
Davidson, L. A., Crowder, M. K., Gordon, R. A., Domitrovich, C. E., Brown, R. D., & Hayes, B. I. (2018). A continuous improvement approach to social and emotional competency measurement. Journal of Applied Developmental Psychology, 55, 93-106.
Elfrink, T. R., Goldberg, J. M., Schreurs, K. M., Bohlmeijer, E. T., & Clarke, A. M. (2017). Positive educative programme: A whole school approach to supporting children’s well-being and creating a positive school climate: a pilot study. Health Education, 117 (2), 215-230.
Farrington, C. A., Roderick, M., Allensworth, E., Nagaoka, J., Keyes, T. S., Johnson, D. W., & Beechum, N. O. (2012). Teaching adolescents to become learners. The role of noncognitive factors in shaping school performance: A critical literature review. Chicago: University of Chicago Consortium on Chicago School Research. p:31.
Feicht, T., Witt Mann, M., Jose, G., Mock, A., Von Hirschhausen, E., & Esch, T. (2013). Evaluation of a seven-week web-based happiness training to improve psychological well-being, reduce stress, and enhance mindfulness and flourishing: A randomized controlled occupational health study. Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine, 2013, 1- 14.
Fredrickson, B. L. & Losada, M. F. (2005). Positive affect and the complex dynamics of human flourishing. American Psychologist. 60 (7), 678-686.
Fredrickson, B., & Branigan, C. (2005). Positive emotions broaden the scope of attention and thought-action repertoires. Cognition and Emotion, 19 (3), 313-332. http://dx.doi.org /10.1080/0269993044100023
Goleman, D. (2011). The Brain and Emotional Intelligence: New Insights. More Than Sound LLC, Notrhampton MA. UK.
Hanson, K. (2019). Positive psychology for overcoming symptoms of depression: A pilot study exploring the efficacy of a positive psychology self-help book versus a CBT self-help book. Behavioural and Cognitive Psychotherapy, 47 (1), 95-113.
McGhee, P., & Grant, P. (2019). Sustainability-as-flourishing: teaching for a sustainable future. Social Responsibility Journal, 16 (7), 1747-1117.
Payton, J., Weissberg, R. P., Durlak, J. A., Dymnicki, A. B., Taylor, R. D., Schellinger, K. B., & Pachan, M. (2008). The positive impact of social and emotional learning for kindergarten to eighth-grade students: Findings from three scientific reviews. Chicago, IL: Collaborative for Academic, Social, and Emotional Learning; 2008, p:26.
Roth, R. A., Suldo, S. M., & Ferron, J. M. (2017). Improving middle school students' subjective well-being: efficacy of a multicomponent positive psychology intervention targeting small groups of youth. School Psychology Review, 46 (1), 21-41
Seligman M. (2010). Flourish: Positive Psychology and Positive Interventions. The Tanner Lectures on Human Values. Delivered at The University of Michigan. 231-43.
Seligman, M. (2011). Flourish. London: Nicholas Brealey Publishing.
Seligman, M. E. (2019). Positive psychology: A personal history. Annual Review of Clinical Psychology, 15 (1), 1-23.
Short, R., & Talley, R. (1997). Rethinking psychology and the schools: Implications of recent national policy. American Psychologist, 52 (3), 234-240. http://dx.doi.org/10.1037/0003-066X.52.3.234
Stoeber, J., & Corr, P. J. (2016). A short empirical note on perfectionism and flourishing. Personality and Individual Difference, 90, 50-53.
Suldo, S. M., Thalji, A., & Ferron, J. (2011). Longitudinal academic outcomes predicted by early adolescents’ subjective well-being, psychopathology, and mental health status yielded f rom a dual factor model. Journal of Positive Psychology. 6, 1, 17-30.
Sun, H., & Gao, Y. (2016). Impact of an active educational video game on children's motivation, science knowledge, and physical activity. Journal of Sport and Health Science, 5 (2), 239-245
Vazguez, C., Chaves, C. (2016). Positive Psychology. Encyclopedia of Mental Health (second edition. ed: S, Friedman). 290- 299.
Psychological Research, 2022 پژوهشهای روان‌شناختی، 1400
Vol. 23, No. 2 دوره 23، شماره 2
تأثیر آموزش مبتنی بر شکوفایی بر
شایستگی‌های هیجانی ـ اجتماعی دانش‌آموزان
Effectiveness of Flourishing Education
on the emotional-social competencies of students
مرتضی پردل1 | Morteza Pordel, M.A. |
دانشگاه آزاد اسلامی، واحد قاینات | Islamic Azad University, Qaenat Branch |
دکتر حسین کارشکی2 | Hosein Kareshki, Ph.D. * |
دانشگاه فردوسی، مشهد | Ferdowsi University, Mashhad |
دکتر مجید پاکدامن3 | Majid Pakdaman, Ph.D. |
دانشگاه آزاد اسلامی، واحد قاینات | Islamic Azad University, Qaenat Branch |
چکیده: مطالعه حاضر با هدف بررسی تاثیر آموزش مبتنی بر شکوفایی بر افزایش شایستگی‌های هیجانی ـ اجتماعی دانش‌آموزان سه سال اول دبستان صورت گرفت. طرح پژوهش، شبه آزمایشی و از نوع طرح‌های پیش‌آزمون ـ پس‌آزمون و پیگیری با گروه گواه است. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه دانش‌آموزان سه سال اول دبستان شهرستان تربت‌حیدریه در سال تحصیلی 99-98 بود که به روش نمونه‌گیری در دسترس، 50 نفر از دانش‌آموزان پسر به‌صورت تصادفی انتخاب و در دو گروه 25 نفری (آزمایش و کنترل) قرار گرفتند. ابزار مورد استفاده در این پژوهش پرسشنامه شایستگی‌های هیجانی ـ اجتماعی (ESCQ) است. گروه آزمایش، طي 8 جلسۀ 90 دقیقه‌ای و به‌صورت هفته‌ای 2 جلسه، تحت آموزش بسته مبتنی بر شکوفایی قرار گرفت و گروه کنترل، بدون هیچ‌گونه مداخله‌ای باقی ماند. تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار 24SPSS- و روش تحلیل واریانس چند متغیره انجام گرفت. نتایج نشان دادند بین میانگین نمرات مؤلفه‌های شایستگی‌های هیجانی ـ اجتماعی در گروه آزمایش و کنترل تفاوت معناداری وجود دارد. همچنین در نتایج پیش‌آزمون و پس‌آزمون گروه آزمایش نیز تفاوت معناداری وجود دارد (01/0>P). بر این اساس می‌توان آموزش بسته مبتنی بر شکوفایی را به عنوان روشی مؤثر بر افزایش شایستگی‌های هیجانی ـ اجتماعی دانش‌آموزان دبستانی در نظر گرفت و از آن در مدارس استفاده کرد.
Abstract: The aim of this study was to evaluate the effectiveness of flourishing education on increasing the socio-emotional competencies of students in the first three years of primary school. The research was quasiexperimental with pre-test-post-test de-sign and followup with a control group. The statistical population of this study included all students of the first three years of primary school in Torbat-e Heydarieh in the academic year of 2019-2020. By available sampling method, 50 male students were randomly selected and divided into two groups of 25 (experimental and control). The instrument used in this study was the Emotional - Social Competence Questionnaire (ESCQ). The experimental group underwent closed-loop training during 8 sessions of 90 minutes and 2 sessions per week and the control group remained without any interventions. Data were analyzed using SPSS-24 software and multi-variate analysis of variance. The results showed that there was a significant difference between the mean scores of the components of emotional-social competence in the experimental and control groups. There is also a significant difference in the pre-test and post-test results of the experimental group (P<0.01). Based on this, closed loop education based on prosperity can be considered as an effective way to increase the emotional and social competencies of primary school students which can be used in schools.
کلیدواژه‌ها: آموزش شکوفایی؛ شایستگی‌های هیجانی ـ اجتماعی؛ دانش‌آموزان پسر؛ سه سال اول دبستان
Keywords: Flourishing education; emotional-social competencies; male students; the first three years of primary school
* kareshki@um.ac.ir
صفحه‌های 94- 74
