واکاوی اصول تعلیم وتربیت اسلامی در اندیشه های عرفانی امام خمینی(ره)
الموضوعات :جمشيد صدري 1 , هاتف سياهكوهيان 2 , سید حجت مهدوی سعیدی 3 , احيا دكمايي 4
1 - دانشگاه آزاد قزوين تاكستان
2 - دانشگاه آزاد قزوين -تاكستان
3 - دانشگاه آزادلاهیجان
4 - علوم انساني -الهيات ومعارف اسلامي (اديان وعرفان )دانشگاه قزوين تاكستان- فرهنگي مدير مدرسه
الکلمات المفتاحية: تعلیم وتربیت, تهدیب نفس, اخلاق, اندیشه عرفانی امام خمینی(ره).,
ملخص المقالة :
پایه های تربیتی عرفان حضرت امام بر روی شريعت بنا شده، دراين نظام عرفانی فضايل دينی از فضايل تربیت عرفانی تفکیک نمی شود. اين فضايل می تواند انسان را به اخلاق دينی و هم اخلاق عرفانی رهنمون سازد. در فضايل دينی است که فضايل تعلیم وتربیت عرفانی معنا می يابد موضوع تربیت عرفانی، از منزلت و جایگاهی بس رفیع برخوردار است. بی تردید یکی از ابعاد فکری بنیان گذار جمهوری اسلامی، امام ، که از بنیادی ترین رویکردهای ایشان می باشد،مقوله تعلیم و تربیت و تزکیه نفس است تأکید امام آن است که نفس تزکیه شده در راستای ارزشهای الهی قرار می گیرد و سر اطاعت در پیشگاه خداوند فرود می آورد و به قدرتهای غیر الهی بی توجه است؛ از این رو اهتمام بر این امر را بر همه ی آحاد جامعه لازم دانسته و ضرورت آن را برای کسانی که با تربیت مردم سر و کار دارند، افزون می شمرد.تعلیم وتربیت ،روش انبیای الهی که برای تربیت انسان ووصول وی به مقصد والای آفرینش ذکر شده است. تربیت عرفانی امام در ساختن انسان های متعالی نقش بسزایی ایفامیکند. اندیشه عرفانی امام در زمینه تعلیم وتربیت اسلامی وتهذیب نفس دلالت های را برای تربیت اخلاقی با تاکید بر اندیشه عرفانی امام ارائه دهد روش تحقیق مقاله ،کیفی واز نوع تحلیلی می باشد درمرحله اول با مراجعه به کتب عرفانی امام در زمینه تعلیم وتربیت اخلاقی وعرفانی اندیشه های ایشان استخراج گردیدکه نتیجه تربيت عرفاني امام ساختن انسان های که با تزکیه وتهذیب نفس که به تحول درونی ومعنویت پرداختند و به قرب الهی نائل آمدند.
قرآن
نهج¬البلاغه
آﻣﺪی، ﻋﺒﺪاﻟﻮاﺣﺪبن محمد،محدث،سید جلال¬الدین(1384)ﻏﺮر اﻟﺤﮑﻢ و درر اﻟﮑﻠﻢ ﺷﺮح و ﺗﺮﺟﻤﻪ ﻣﺤﻤﺪ ﺧﻮاﻧﺴﺎری، جلد1، (چاپ ششم) ،ﺗﻬﺮان: موسسه چاپ واﻧﺘﺸﺎرات داﻧﺸﮕﺎه ﺗﻬﺮان.
ابن شعبه حرانی ،حسن بن علی(1382ش)تحف العقول،مترجم صادق حسن-زاده ،(چاپ اول) ، قم:انتشارات آل علی.
افراسیاب پور،علی اکبر(1387) ،تعلیم وتربیت عرفانی(عرفان واسطوره)مجموعه مقالات شناخت اساطیر ایران ،(سال پنجم) ،شماره 20،ناشر:فصلنامه تخصصی عرفان زنجان.
امام خمینی،روح الله(1370) آداب الصلوة،(چا پ اول) تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).
امام خمینی ،روح الله(1375)تفسیر سوره حمد ،(چاپ اول) ،تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).
امام خمینی، روح الله(1378ش) تعلیم و تربیت از دیدگاه امام خمینی(ره) ،(چاپ ششم) ،تهران:موسسه چاپ ونشر عروج.
امام خمینی ،روح الله(1392) دروس تفسیرسوره حمد جهاد اكبر يا مبارزه با نفس نامه هاى اخلاقى- عرفانى ،(چاپ اول) ،تهران: موسسه تنظیم ونشر آثار امام خمینی(ره).
امام خمینی(ره) ، روح¬الله(1364) در جستجوی راه کلام امام، تهران: انتشارات امیر کبیر.
امام خمینی ،روح الله (1372ش) دیوان امام، (چاپ اول)،تهران:موسسه تنظیم ونشر آثار امام خمینی (ره).
امام خمینی ، روح الله (1382) شرح حدیث جنودعقل وجهل .ترجمه سید احمد فهری، (چاپ هفتم )قم : مؤسسه ی تنظیم ونشرآثارامام خمینی (ره).
امام خمینی، روح الله-(1379)شرح چهل حدیث ،(چاپ بیست ودو) ،تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).
امام خمینی، روح الله(1376)ﺷﺮح دﻋﺎی ﺳﺤﺮ،ترجمه: سید احمد فهری، (چاپ سوم) ، تهران:نشر تربیت .
امام خمینی،روح الله(1389)صحیفه امام ،( چاپ پنجم) تهران: چاپ نشر وعروج ، موسسه تنظیم ونشرآثار امام خمینی(ره).
امام خمینی ، روح الله (1379)ﺻﺤﯿﻔﻪ ﻧﻮر،(چاپ دوم)تهران: ﻣﺆﺳﺴﻪ ﺗﻨﻈﯿﻢ و ﻧﺸﺮ آﺛﺎر اﻣﺎم ﺧﻤﯿﻨﯽ (ره).
امام خمینی، روح الله،جواهرپور،ناصر،رسولی ،جلیل (1390)محرم راز :اشعار عرفانی امام خمینی(ره)نامه امام به حجت الاسلام.
والمسلمین حاج احمد خمینی،(چاپ دهم) ، تهران: موسسه تنظیم ونشرآثار امام خمینی(ره).
امام خمینی،روح الله(1376)وعده دیدار، نامه های حضرت امام به حاج سید احمد خمینی، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
انصاری،خواجه عبدالله(1349)رسائل جامع،تصیح وحید دستگردی،تهران:انتشارات فروغی.
دورانت، ویل (1369ش) لذات فلسفه، ترجمۀ عباس زریاب، تهران، انتشارات آموزش انقلاب اسلامی.
باقري، خسرو (1370)، نگاهي دوباره به تربيت اسلامي،(چاپ اول ) ، تهران:انتشارات مدرسه.
بقلی شیرازی،روز بهان (1337)عبعر-العاشقین،تصحیح وترجمه هانری کوربن ومحمد معین ،تهران:انستیتو ایران وفرانسه.
ممدوحی ،حسن(1389ش)عرفان در منظر وحی شرح کتاب مصباح الهدایه امام خمینی(ره) ،(چاپ اول) ،قم:چاپ نشر وعروج موسسه تنظیم ونشر آثار امام خمینی (ره).
حکیمی،محمد رضا ،محمد،علی(1380) الحیاة ،جلد1 مترجم:احمد آرام ،(چاپ چهارم) ،تهران:انتشارات دلیل.
داودي، محمد (1389)، تربيت اخلاقي،(چاپ ششم) قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
شمشیری، بابک(1385)تعلیم وتربیت از منظر عشق وعرفان،(چاپ اول) ،تهران:ناشرطهوری.
قرائی،فیاض(1374)تاثیر نگرشهای فقهی،فلسفی وعرفانی حضرت امام بر تعلیم وتربیت، تهران: موسسه تنظیم ونشرآثار امام خمینی(ره).
یثربی .یحیی(1368)سیر تکامل واصول مسایل عرفان وتصوف .تبریز:انتشارات دانشگاه تبریز.
De. Susa, Ronald The Rationality of emotion, The Massachusett Institue of Technology, 1987
25 |
نوع مقاله: پژوهشی
صفحات 58 – 25
واکاوی اصول تعلیم وتربیت اسلامی
در اندیشه های عرفانی امام خمینی(ره)
جمشید صدری 1
هاتف سیاهکوهیان 2
سید حجت مهدوی سعیدی 3
احیاء دکمائی 4
چکیده
پایه های تربیتی عرفان حضرت امام بر روی شريعت بنا شده، دراين نظام عرفانی فضايل دينی از فضايل تربیت عرفانی تفکیک نمیشود. اين فضايل می تواند انسان را به اخلاق دينی و هم اخلاق عرفانی رهنمون سازد. در فضايل دينی است که فضايل تعلیم وتربیت عرفانی معنا می يابد موضوع تربیت عرفانی، از منزلت و جایگاهی بس رفیع برخوردار است. بی تردید یکی از ابعاد فکری بنیان گذار جمهوری اسلامی، امام ، که از بنیادی ترین رویکردهای ایشان می باشد،مقوله تعلیم و تربیت و تزکیه نفس است تأکید امام آن است که نفس تزکیه شده در راستای ارزشهای الهی قرار می گیرد و سر اطاعت در پیشگاه خداوند فرود می آورد و به قدرتهای غیر الهی بی توجه است؛ از این رو اهتمام بر این امر را بر همه ی آحاد جامعه لازم دانسته و ضرورت آن را برای کسانی که با تربیت مردم سر و کار دارند، افزون می شمرد.تعلیم وتربیت ،روش انبیای الهی که برای تربیت انسان ووصول وی به مقصد والای آفرینش ذکر شده است. تربیت عرفانی امام در ساختن انسانهای متعالی نقش بسزایی ایفامیکند.
اندیشه عرفانی امام در زمینه تعلیم وتربیت اسلامی وتهذیب نفس دلالتهای را برای تربیت اخلاقی با تاکید بر اندیشه عرفانی امام ارائه دهد روش تحقیق مقاله ،کیفی واز نوع تحلیلی میباشد درمرحله اول با مراجعه به کتب عرفانی امام در زمینه تعلیم وتربیت اخلاقی وعرفانی اندیشههای ایشان استخراج گردیدکه نتیجه تربيت عرفاني امام ساختن انسانهای که با تزکیه وتهذیب نفس که به تحول درونی ومعنویت پرداختند و به قرب الهی نائل آمدند.
واژگان کلیدی
تعلیم وتربیت، تهدیب نفس، اخلاق، اندیشه عرفانی امام خمینی(ره).
[1] . دانشیار گروه ادیان و عرفان تطبیقی، واحد تاکستان، دانشگاه آزاد اسلامی، تاکستان، ایران. (نویسنده مسئول)
Email: Sadri-jamshid@yahoo.Com
[2] . استادیار گروه ادیان و عرفان، واحد تاکستان، دانشگاه آزاد اسلامی، تاکستان، ایران.
Email: siahkuhian.8949@yahoo.com
[3] . استاد یاروعضو هئیت علمی دانشگاه آزادلاهیجان.
[4] . دانشجوی دکتری رشته ادیان و عرفان، واحد تاکستان، دانشگاه آزاد اسلامی، تاکستان، ایران.
Email: ahya.dakmaei@gmail.com
تاریخ دریافت: 12/3/1400 پذیرش نهایی: 2/6/1400
