گزارشی از سازماندهی روایات ذیل آیه بسمله در کتاب «التّفسیر الاثری الجامع»
الموضوعات :نیره اسحاقی 1 , سیده سعیده غروی 2
1 - دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم
2 - دانشگاه قم
الکلمات المفتاحية: سم الله الرّحمن الرّحیم, آیت الله معرفت, روششناسی, تفسیر روایی,
ملخص المقالة :
عبارت «بسم الله الرّحمن الرّحیم» نخستین جمله قرآنی است که بهعنوان سرآغاز سوره مبارکه علق بر پیامبر اکرم ص نازل شد. این آیه 114 بار فرود آمده و در 113 سوره بهعنوان آغازین جمله ذکر شده است. ازآنجاکه بسمله نخستین و پُربسامدترین آیه قرآن است، بسیاری از مفسّران و اندیشمندان حوزه تفسیر و معارف قرآنی در صدد بررسی و تبیین آن برآمدهاند. یکی از این اندیشمندان آیت الله معرفت است. این مفسّر معاصر شیعه در کتاب گرانسنگ «التّفسیر الاثری الجامع» به بیان دیدگاه خویش نسبت به این آیه بر پایه روایات پرداخته است. در نظر ایشان، همانند سایر مفسّران شیعه، بسمله آیهای از قرآن در آغاز هر سوره محسوب شده، جملهای مستقل و دارای معنای خاص است و از این منظر تکتک واژگان آن دارای معنا بوده، بیآنکه معانی رمزی دیگری از آن اراده شده باشد. علّامه معرفت همچنین روایاتی در فضیلت و نحوه نگارش این جمله آورده است.
1