الگوی تربیت اخلاقی فایدهگرا با تأکید بر رفتارهای نامطلوب در دیدگاه میل (الگوی پیشگیرانه)
الموضوعات :شهناز شهریاری نیسیانی 1 , رضاعلی نوروزی 2 , محمد مشکات 3
1 - دانشگاه اصفهان
2 - دانشگاه اصفهان
3 - دانشگاه اصفهان
الکلمات المفتاحية: میل, اخلاق فایدهگرا, رفتارهای نامطلوب, تربیت اخلاقی, الگوی پیشگیرانه,
ملخص المقالة :
هدف پژوهش تدوین الگوی پیشگیرانه تربیت اخلاقی فایدهگرا با تأکید بر رفتارهای نامطلوب در دیدگاه میل است. روش بهکاررفته، توصیفی- تحلیلی است. بنا بر نتایج حاصله، رفتارهای نامطلوب شامل رفتارهای خطا (ناقض حقوق و آسایش دیگران)، و ناخوشایند است که وجودشان با توجه به قصور فرد در وظایف قابل تبیین است. هدف تربیت اخلاقی، خوشبختی، و تربیت اخلاقی در گستره موردنظر شامل ابعاد پیشگیری و مجازات است. مجازات به شکل مجازات قانونی و نکوهش بهعلت نقض حقوق و آشفته ساختن آسایش دیگران، و ازدستدادن حسننظر و ارتباطشان بهعلت رفتارهای فاقدمتانت شخصی نمود مییابد. اما منظور از پیشگیری، پیشگیری اولیه است که اصول حاکم بر آن، عدالت و تدبیراند. حاکمیت عدالت مربوط به رفتارهای ناقض حقوق اما حاکمیت تدبیر، در پیشگیری از هر دو رفتار خطا و در معنای مراقبت از نفس و مراقبت از استدلالهاست. در رفتارهای ناخوشایند اصل حاکم همان تدبیر با معانی پیشگفته است، که این یافتهها تأییدیاست بر عقیده میل که «بنیادهای زندگی اخلاقی در عصرجدید، عدالت و تدبیراند». راهبردهای پیشگیری بهتناسب دو نوع رفتار نامطلوب، شامل تقویت وجدان و راهبردهای آگاهیبخش و بصیرتافزا هستند که پیوندشان با اصول، در الگوی پیشگیرانه مشخص شده است. بر اساس ارزیابی یافتههای حاصل از پیشگیری، اگرچه لحاظ نمودن تنبیههای معقول برای رفتارهای خطا و توجه به عدالت و تدبیر در تبیین رفتارهای نامطلوب، از وجوه مثبت دیدگاه میل است، اما به عقاید وی درزمینه رفتارهای ناخوشایند نقد وارد است؛ زیرا مداخلهها و تنبیههای لحاظ شده برای این رفتارها ضمانت اجرایی لازم را ندارند تا به خود ضرر نزنند و دارندگان رفتارهای ناخوشایند را اصلاح کنند. همچنین عقیده وی در مورد دِین افراد نسبت به یکدیگر، فاقد پشتوانه اجرایی قوی برای عمل در رابطه با دارندگان این رفتارهاست، که رفع این ضعفها، نیازمند تجدیدنظر در اصل ضرر میل و تصحیح و ترمیم برخی عقاید اوست.