جایگاه علم، عمل و ایمان در مثنوی مولوی
الموضوعات :زهرا باباپور 1 , محمدرضا صرفی 2 , عنایت الله شریف پور 3
1 - دانشگاه آزاد اسلامی،سیرجان
2 - دانشگاه شهید باهنر کرمان
3 - دانشگاه شهید باهنرکرمان
الکلمات المفتاحية: مولوی, مثنوی, ایمان , معرفت علمی , معرفت شهودی,
ملخص المقالة :
ادبیّات عرفانی به خصوص مولوی روح و جاذبه ی خود را از ایمان و معرفت گرفته است. روح انسان گرایی ادبیّات همان روح ایمانی و عرفانی است. مثنوی مولوی این شاهکار ادبی مملو از روح ایمان و آگاهی است. محتوا و لبَ ادبیات عرفانی ما از ایمان و آگاهی نشأت می گیرد در این مقاله با عنوان علم و ایمان در مثنوی مولوی، کوشش می‌شود که حقیقت علم و ایمان و رابطه آن ها را از نظر مولوی بسنجد و تبیین کند که علم و ایمان چگونه می تواند انسان را به حقیقت واحد برساند. مولوی چه نوع علمی را راهگشا می‌داند و در ارتباط علم و ایمان کدام یک را بر دیگری رجحان می‌نهد. مولانا همواره ارتباطی نزدیک بین علم و ایمان قرار داده و ایمان را نعمتی بزرگ می‌شمارد و نوری که بر بصیرت انسان می‌افزاید و انسان دانا درونش نوری برای هدایت اوست که با ایمان به خدا حقیقت را درمی‌یابد. او معتقد است علم و ایمان باید نردبانی برای تعالی روحانی انسان باشد و انسان باید در کنار علم، درس‌هایی از معرفت و عشق الهی بخواند و در پی رستاخیزی باشد که او را به سوی ثبات اخلاقی و روحانی پیش ببرد.
قرآن کریم
ابن منظور (1416) لسان العرب، بیروت: دار الحیاء الثراث العربی.
تسلر، ادوارد. « .4930 افلاطون» ترجمة حسن فتحی. فصلنامه علامه. ش9 دوره اول تابستان صص943-940.
لیندبرگ، دیوید (1377) سرآغازهای علم در عرب، ترجمه: فریدون بدره ای، تهران: انتشارات علمی فرهنگی.
سجادی، سید جعفر (1370) فرهنگ اصطلاحات و تعبیرات عرفانی، تهران: طهوری.
جعفری، محمد تقی (1378) عقل در مثنوی،تهران، کرامت.
دلاور، علی (1384) روش تحقیق در روانشناسی و علوم تربیتی، تهران ، نشر ویرایش
زرین کوب، عبدالحسین(1364) سر ني، ج 1، تهران: انتشارات علمي.
ژیلسون،اتین(4966) روح فلسفه قرون وسطی، ترجمه غ داوودی، تهران ، انتشارات علمی و فرهنگی.
شهیدی، سید جعفر (۱۳73). شرح مثنوی، شش مجلد، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی
شمیسا، سیروس، نقد ادبی، ۱۳۸۳، چاپ چهارم، تهران، رامین
صدر الدین ، محمد بن ابراهیم(صدر المتألهین) (1381) کسر اصنام الجاهلیة، تهران: بنیاد حکمت صدر
طباطبایی، سید محمد حسین (بی تا) قرآن در اسلام. تهران : طلوع.
فروزانفر، بدیع الزمان (1361) احادیث و قصص مثنوی، تهران. زوار
محبتی، مهدی (1381) «تقابل معرفت و معيشت براساس قصه اي از مثنوي معنوي»، پژوهش نامه زبان وادبیات فارسی، بهار و تابستان، صص 21-34.
مطهری ، مرتضی(1376)، مجموعه آثار، ج2،چاپ هفتم، تهران. نشر صدرا،
مظفر، محمد رضا(4092) اصول الفقه ، ج 5،قم، انتشارات اسلامی
مولوی، محمد(1398). مثنوی معنوی، تصحیح محمد علی موحد،چاپ چهارم، تهران: نشر هرمس.
محمد بن منور (1366) اسرار التوحید فی مقامات شیخ ابوسعید، تصحیح محمد رضا شفیعی کدکنی، تهران: آگاه.
هات، جان. اف (1382) علم و دین: از تعارض تا گفت و گو، ترجمة بتول نجفی. قم : کتاب طه.
هجویری ، علی بن عثمان (1382) کشف المحجوب، تهران: طهوری.
هومن، حیدر علی (1373) شناخت روش علمی در علوم رفتاری ، تهران، انتشارات پارسا
Holy Quran
Ibn Manzur (1416) Lisan al-Arab, Beirut: Dar al-Hayya al-Turath al-Arabiyya.
Tessler, Edward. 4930 Plato, translated by Hasan Fathi. Faslama is a mark. 9 St., first round, Tabstan, pp. 943-940.
Lindbergh, Dewayd (1377), Saragazhay, Alam Dar Arab, translated by: Fereidun Badra Ay, Tehran: Scholarly Varhangi.
Sajjadi, Sayyid Jaafar (1370) Farahng Idioms and expressions of gratitude, Tehran: Tahri.
Jaafari, Muhammad Taqi (1378) Aql Dor Mathnawi, Tehran, Karamat.
Dalawer, Ali (1384) Rosh Verification of the Rawanshnassi and Educational Sciences, Tehran, Wiraish Publishing
Zareen Koube, Abd al-Husayn (1364), Sereni, Part 1, Tehran: Scholarly Spread.
Gilson, Etienne (4966) The Spirit of Medieval Philosophy, translated by GD Dawoodi, Tehran, Scholarly Spread and Farhangi.
Shaheedi, Sayyid Ja`far (1973). Explanation of Mathnawi, Sheh Magdal, Tehran: Intilat Alami and Farhanji Company
Shamisa, Syrius, Literary Criticism, 19, 29 Haram, Tehran, Ramin
Sadr al-Din, Muhammad ibn Abraheem (Sadr al-Mutlaheen) (1381) Breaking the Idols of the Jahiliyyah, Tehran: Baniyad Hakamat Sadr
Tabatbay, Sayyid Muhammad Husayn (Pita) Qur’an Dur Islam. Tehran: rise.
Forouzanfer, Badi` Al-Zaman (1361) Hadiths and Stories of Mathnawi, Tehran. Visitors
Mahbati, Mahdi (1381) “I met and lived with Rasas, a story that is a double-minded person,” Johash Namah Zaban and Adabiyat Farsi, Bahar and Tabistan, pp. 21-34.
Mutahri, Morteza (1376), Group of Athar, C2, Haftam, Tehran. Post a chest,
Muzaffar, Muhammad Ridha (4092), Fundamentals of Jurisprudence, Vol. 5, Qom, Ansarat Islam
Mawlawi, Muhammad (1398). Mathnawi in Morale, Corrected by Muhammad Ali Muhad, Cha Haram, Tehran: Publishing Hermes.
Muhammad ibn Munawar (1366) The Secrets of Monotheism in the Maqamat of Sheikh Abu Said, Corrected by Muhammad Reza Shafei Kadkani, Tehran: Agh.
Hat, Jean. F (1382) Science and Religion: A contradicts Taifat and F, translated by Batoul Najafi. Qom: Taha's book.
Hajiwari, Ali bin Othman (1382) Kashf Al-Mahjoub, Tehran: Tehran.
Humen, Haydar Ali (1373) Schnacht Rosh Alami Der Science Revtari, Tehran, Parsa Expansion.
61 |
نوع مقاله: پژوهشی
صفحات 102 – 85
جایگاه علم، عمل و ایمان در مثنوی مولوی
زهرا باباپور 1
فرهاد پروین 2
حسینیه رادپسند 3
چکیده
ادبیّات عرفانی به خصوص مولوی روح و جاذبه ی خود را از ایمان و معرفت گرفته است. روح انسان گرایی ادبیّات همان روح ایمانی و عرفانی است. مثنوی مولوی این شاهکار ادبی مملو از روح ایمان و آگاهی است. محتوا و لبَ ادبیات عرفانی ما از ایمان و آگاهی نشأت می گیرد در این مقاله با عنوان علم و ایمان در مثنوی مولوی، کوشش می‌شود که حقیقت علم و ایمان و رابطه آن ها را از نظر مولوی بسنجد و تبیین کند که علم و ایمان چگونه می تواند انسان را به حقیقت واحد برساند. مولوی چه نوع علمی را راهگشا می‌داند و در ارتباط علم و ایمان کدام یک را بر دیگری رجحان می‌نهد. مولانا همواره ارتباطی نزدیک بین علم و ایمان قرار داده و ایمان را نعمتی بزرگ می‌شمارد و نوری که بر بصیرت انسان می‌افزاید و انسان دانا درونش نوری برای هدایت اوست که با ایمان به خدا حقیقت را درمی‌یابد. او معتقد است علم و ایمان باید نردبانی برای تعالی روحانی انسان باشد و انسان باید در کنار علم، درس‌هایی از معرفت و عشق الهی بخواند و در پی رستاخیزی باشد که او را به سوی ثبات اخلاقی و روحانی پیش ببرد.
واژگان کلیدی
مولوی، مثنوی، ایمان ،معرفت علمی ، معرفت شهودی.
[1] . دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، واحد سیرجان، دانشگاه آزاد اسلامی،سیرجان، ایران.
Email: babapour.z@gmail.com
[2] . استاد گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه شهید باهنر کرمان ، کرمان، ایران. (نویسنده مسئول)
Email: m_sarfi@uk.ac.ir
[3] . دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران.
Email: e.sharifpour@uk.ac.ir
تاریخ دریافت: 8/1/1400 پذیرش نهایی: 23/3/1400
