طراحی و تبیین الگوی توسعه حرفه‌ای مدیران گروه‌های آموزشی دانشگاه تهران بر اساس رویکرد ناب
الموضوعات :
مجتبی حاج خزیمه
1
,
خدایار ابیلی
2
,
جواد پورکریمی
3
1 - دانش آموخته دکتری مدیریت آموزش عالی، دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی،دانشگاه تهران،تهران، ایران.
2 - استاد،گروه مدیریت و برنامه ریزی آموزشی، دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی،دانشگاه تهران،تهران، ایران
3 - دانشیار، گروه مدیریت و برنامه ریزی آموزشی، دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی،دانشگاه تهران،تهران، ایران
الکلمات المفتاحية: توسعه حرفه‌ای, رویکرد ناب, مدیران گروه‌های آموزشی, دانشگاه تهران,
ملخص المقالة :
هدف: هدف اصلی این پژوهش، طراحی و تبیین الگوی توسعه حرفه‌ای مدیران گروه‌های آموزشی دانشگاه تهران بر اساس رویکرد ناب است. روش: این پژوهش در دو مرحله كيفي و كمي، با به‌كارگيري روش پژوهش آميخته اكتشافي انجام شد. بخش کیفی پژوهش در دو مرحله انجام شد. در مرحله اول بخش کیفی، به بررسی پیشینه پژوهش موجود مرتبط با مؤلفه‌های توسعه حرفه‌ای مدیران گروه‌های آموزشی بر اساس رویکرد ناب به زبان‌های فارسی و انگلیسی در فاصلۀ سال‌های 2000 تا 2020 پرداخته شد. پس از جستجو، غربالگری و ارزیابی کیفی مطالعات، سنتز نهایی بر روی 72 مطالعه انجام شد. در مرحلۀ دوم بخش کیفی جهت شناسايي الگوي مناسب بافت دانشگاه تهران، با 20 نفر از خبرگان و صاحب‌نظران حوزۀ آموزش عالی که به روش هدفمند انتخاب‌شده بودند مصاحبه‌های نيمه ساختاريافته انجام شد. تحليل داده‌های كيفي با استفاده از کدگذاری باز و محوری (تحلیل تم) انجام و پايايي و روايي آن بررسي گرديد. در مرحله كمي، روش پژوهش توصيفي- تحليلي و جامعه آماري شامل تمامي مديران گروه‌های آموزشی دانشگاه تهران به تعداد 252 نفر بود كه با استفاده از فرمول نمونه‌گیری کوکران تعداد 152 نفر به‌عنوان نمونه انتخاب شد. روش نمونه گیری در این پژوهش، روش نمونه گیری طبقه‌ای تصادفی بود. در بخش كمي داده‌های موردنياز با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته گردآوري شد. براي ارزيابي روايي ابزار كمي پژوهش، از روايي محتوا و روايي سازه و جهت بررسي پايايي ابزار از آلفاي كرونباخ استفاده شد كه پايايي و روايي مناسب ابزار پژوهش را تأييد كرد. یافته‌ها: نتايج پژوهش نشان داد كه توسعه حرفه‌ای مديران گروه‌های آموزشی دانشگاه تهران بر اساس رویکرد ناب داراي پنج مؤلفه اصلي (1. مهارت‌های رهبری/ مدیریتی ناب، 2. مهارت‌های دانشگری ناب، 3. مهارت‌های پژوهشگری ناب، 4. مهارت‌های رفتاری ناب و 5. مهارت‌های فردی ناب) و 19 شاخص بود. نتايج تحليل عاملي تأييدي مرتبه دوم نشان داد كه مؤلفه‌های پنج‌گانه شناسايي‌شده، داراي بار عاملي كافي جهت پيش‌بيني توسعه حرفه‌ای مديران گروه‌های آموزشی دانشگاه تهران بر اساس رویکرد ناب است. نتايج حاصل از آزمون t تك نمونه‌ای نشان داد كه مديران گروه‌های آموزشی دانشگاه تهران وضعيت كلي توسعه حرفه‌ای خود را بر اساس رویکرد ناب در حد متوسط ارزيابي كردند. نتیجه‌گیری: پنج مؤلفه اصلی حاصل از این پژوهش، می‌تواند الگویی اثربخش برای توسعه حرفه‌ای مدیران گروه‌های آموزشی در دانشگاه تهران باشد و نتایج مفیدی در ارتقای کیفیت، کارایی، اثربخشی و کاهش اتلافات در دانشگاه تهران داشته باشد.
1- Abili K, Naderi A, Asarzadeh R. The relationship between training and knowledge management and providing solutions to improve it: Case of Iranian Offshore Oil Company. Qtly Hum Res Manage Oil Ind . 2014. 22(6):179-208[Persian].
2- Viitala,R. Perceived development needs of managers compared to an integrated management competency model. Journal of Workplace Learning. 2005.17(7),436-451.
3- Radnor Z, Bucci G. Analysis of Lean Implementation in UK Business
Schools and Universities. London, UK: Association of Business Schools
Lean Report. . 2011.
4- Javanak Liavali,M. Abili.kh. Pourkarimi,J. Soltani Arabshahi. Providing a Pattern of Professional Development of Clinical Department Chairs: A Case of State Universities of Medical Sciences in Tehran. Educ Strategy Med Sci. 2017; 10 (3) : 202-218.[Persian].
5- Araste,H. Management at universities dependent with the Ministry of Science, Research and Technology, Challenges and Shortcomings. RPHE. 2001.21,41-69. [Persian].
6- Dahlgaard, J. Ostergraad, P. TQM and Lean thinking in higher education. Shnergie rapporti di ricerca, 2000.9, 23-42.
7- Thirkell, Emma and Ashman, Ian . Lean towards learning: connecting Lean Thinking and human resource management in UK higher education. International Journal of Human Resource Management, 2014. 25 (21). pp. 2957-2977.
8- Villegas-Reimers,E . Teacher professional development:an international review of the literature. UNESCO: International Institute for Educational Planning.2003.
9- Giri,k.Frankel,N.Tulenko,K.Puckett,A.Baily,R.Ross,H. Keeping Up to Date: Continuing Professional Development for Health Workers in Developing Countries.2012.
10- Steinert Y. Faculty development: Core concepts and principles. In: Steinert Y, editors. Faculty Development in health professions: A Focus on research and practice, Innovation and change in professional Education. New York City.2014: 3- 28.
11- Evans.L. University professors as academic leaders: professorial leadership development needs and provision. Educational Management Administration & Leadership, 2017.Vol. 45(1) 123–140.
12- Dopson.S, Ferlie.E, McGivern.G, Fischer.M, Mitra.M, Ledger.J, Behrens.S. Leadership development in Higher Education: A literature review and implications for programme redesign. Higher Education Quarterly.2018. PP:1-17. DOI: 10.1111/hequ.12194.
13- Hooshisadast.SA, Rahimian.H, Abbaspour.A, Khorsandi.A, Ghiasi Nodooshan,S. Designing a Lean University Model for Public Universities (Case Study: Farhangian Teacher Education University). Journal of Education Strategies in Medical Sciences.2018. No(49),Vo(11),PP:132-141. ] Persian[.
14- Emiliani,M.L. "Engaging faculty in Lean teaching", International Journal of Lean Six Sigma, 2015. Vol. 6 No: 1, https://doi.org/10.1108/IJLSS-06-2014-0015.
15- Balzer, W. K. Brodke, M. H. & Thomas Kizhakethalackal, E. Lean higher education: successes, challenges, and realizing potential. International Journal of Quality & Reliability Management, 2015.32(9), 924-933.
16- Wisniewski.M.A. Leadership Development for Academic Chairs: Programs for promoting Competence in Higher Education. The Journal of Continuing Higher Education, 2019. PP:1–4, DOI: 10.1080/07377363.2019.1642718.
17- Fields.J, Kenny.N.A, Mueller.R.A. Conceptualizing educational leadership in an academic development program. INTERNATIONAL JOURNAL FOR ACADEMIC DEVELOPMENT.2018.PP:1-14. doi.org/10.1080/1360144X.2019.1570211.
18- Hofer, S. & Naeve, J. The application of Lean Management in higher education. International Journal of Contemporary Management,2018. 16(4).
19- Lu.J, Laux.C, Antony.J. "Lean Six Sigma leadership in higher education institutions", International Journal of Productivity and Performance Management, 2017. Vol. 66 No: 5, pp.638-650.
20- Waterbury, T. Learning from the pioneers: A multiple-case analysis of implementing Lean in higher education. International Journal of Quality & Reliability Management.2015. Vol:32,No:9,PP: 934-950.
21- Svensson, C. Antony, J. Ba-Essa, M. Bakhsh, M. & Albliwi, S. A Lean Six Sigma program in higher education. International Journal of Quality & Reliability Management, 2015.39(2), 951-969.
22- Spendlove, M. "Competencies for effective leadership in higher education", International Journal of Educational Management,2007, 21 (5), 407-417.
23- Jahaniyan, R ."Required qualifications of educational Administrator", Journal of Educational Administration Research, 2010, 1 (3), 121 -142. [Persian].
24- Ghavidel, A. "Lean Management and its Application in Education", extensive management journal, 2015, 1 (1), 52-61. ] Persian[.
25- Van Dun, D. H., Hicks, J. N., Wilderom, C. P. "Values and behaviors of effective lean managers: Mixed-methods exploratory research" , European management journal,2017, 35 (2), 174-186.
