بررسی تطبیقی کارکرد رنگ¬ها در داستان¬های «ویس و رامین» و «تریستان و ایزوت»
الموضوعات :
1 - مدرس دانشگاه آزاد اسلامی ودانشگاه فرهنگیان
الکلمات المفتاحية: ویس و رامین, تریستان و ایزوت, رنگ, شخصیّت, داستان,
ملخص المقالة :
پس از آنکه در دهه های اخیر، شماری از روان شناسان به حضور برجستۀ رنگ ها در زندگی نوع بشر توجّه کردند، استفادۀ هدفمند از این عنصر در ادبیّات فزونی گرفت. البتّه، به دلیل حضور اثرگذار رنگ در زندگی روزمرۀ آدمی، شاهد بازتاب آن در متون کلاسیک ادبی نیز، هستیم. در مقالۀ حاضر، کارکرد رنگ ها در منظومۀ ویس و رامین گرگانی و داستان تریستان و ایزوت از ژوزف بدیه با رویکرد تطبیقی و روش توصیفی- تحلیلی مقایسه شده است. پربسامدترین رنگ در سرودۀ فخرالدّین، سیاه و در اثر بدیه، سیاه و سرخ بوده است. کارکرد مشترکی که در همۀ رنگ ها دیده می-شود، جنبۀ توصیفی است. همچنین، تشریح شرایط زیستی و روانی شخصیّت ها، القاء عواطف درونی و عینیّت بخشی به مفاهیم انتزاعی به کمک رنگ ها صورت گرفته است. با وجود کارکردهای مشترک رنگ ها در دو اثر، نقاط افتراق نیز، وجود دارد. در منظومۀ فخرالدّین اسعد، رنگ سرخ نشان دهندۀ سرزندگی و شادکامی و شرم و حیا است. در تریستان و ایزوت، تشریح مفهوم اراده و در ویس و رامین، بیان شادابی و سرزندگی شخصیت ها از کارکردهای متفاوت رنگ سبز بوده است. در ویس و رامین، بیان وضعیّت نامناسب جسمی و در تریستان و ایزوت، القای حسّ آرامش و اطمینان، به کمک متعلقات رنگ آبی تشریح شده است. در مجموع، رنگ های به کار رفته در دو داستان، غیرنمادین، صریح و مستقیم و فاقد لایه های متعدّد معنایی هستند که این موضوع بیانگر نگرش واقع گرا و عینیّت طلب دو ادیب است.
- آیت¬اللّهی، حبیب¬الله. (1381). مبانی رنگ و کاربرد آن. چاپ اوّل. تهران: سمت.
2- اپلی، ارنست. (1371). رؤیا و تعبیر رؤیا. ترجمۀ دل¬آرا قهرمان. تهران: میترا.
3- بایار، ژان پیر. (1376). رمزپردازی آتش. ترجمۀ جلال ستّاری. تهران: مرکز.
4- بدیه، ژوزف. (1336). تریستان و ایزوت. ترجمۀ پرویز ناتل خانلری. چاپ دوّم. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
5- پورعلی¬خانی، هانیه. (1380). دنیای اسرارآمیز رنگ¬ها. تهران: هزاران.
6- حجّتی، محمّدامین. (1383). اثر تربیتی رنگ. قم: جمال.ٍٍ
7- ریوفرای، آنا الیور. (1371). نقّاشی کودکان و مفاهیم آن. تهران: دستان.
8- سان، هوارد و سان، دوروتّی. (1378). زندگی با رنگ، ترجمۀ نغمه صفّاریان. چاپ اوّل. تهران: حکایت.
9- شمیسا، سیروس. (1377). فرهنگ اشارات. 2ج، چاپ اوّل. تهران: فردوس.
10- فخرالدّین اسعد گرگانی. (1349). ویس و رامین. به تصحیح ماگاتی تودوا و الکساندر گواخاریا. تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
11- فرزان، ناصر. (1375). رنگ و طبیعت؛ بخشی از دانش رنگ¬ها. تهران: تهران.
12- _______ . (1377). تاریخ تحوّل هنر و صنعت رنگ در ایران و جهان. چاپ اوّل. تهران: تهران.
13- فلمار، برند کلاوس. (1386). رنگ¬ها و طبیعت شفابخش آنها. ترجمۀ شهناز آذرنیوش. تهران: ققنوس.
14- لوشر، ماکس. (1389). روان¬شناسی رنگ¬ها. ترجمۀ ویدا ابی¬زاده. چاپ بیست¬وهفتم. تهران: درسا.
ب) مقاله¬ها 15- شادآرام، علیرضا و نصراصفهانی، محمّدرضا و شریفی ولدانی، غلامحسین. (1389). «نقش زنان در دو داستان تریستان و ایزوت و ویس و رامین». مجلّۀ ادبیّات تطبیقی. شمارۀ 2. صص 136-119.
16- شیمل، آنه ماری و ساسِک، پرسیلا. (1382). «ارزش¬های رنگ در هنر و ادبیّات ایران». ترجمۀ مریم میراحمدی. نامۀ انجمن. شمارۀ 12. صص 58-40.
