نقدی بر محدوده حضانت کودکان در حقوق ایران با تأکید بر مبانی فقهی
الموضوعات :
1 - گروه حقوق خصوصی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
الکلمات المفتاحية: حضانت, کودک, بلوغ, رشد, قاعده لاضرر ,
ملخص المقالة :
زمینه و هدف: در سایه حکم مقرر در ماده 1210 قانون مدنی، می توان به صغاری که به مرحله بلوغ رسیده اند اجازه داد که قبل از رشیدشدن، از حضانت والدین و سرپرستان خارج گردیده و به‌طور مستقل به زندگی خویش ادامه دهند. پرواضح است که چنین حکمی متضمن آسیب های فراوانی برای صغار خواهد بود. حال سؤال این است که آیا در پرتو قاعده لاضرر می‌توان گامی در جهت حمایت بیشتر از کودکان برداشته و دامنه اجرای این حکم قانونی را محدود ساخت؟ نگارنده در این نوشتار درصدد است که با تکیه بر برخی از نظرات و قواعد فقهی و اندیشه‌های حقوقی پاسخ مناسبی را برای این سؤال ارائه نموده به‌گونه‌ای که مصالح صغار نیز بهتر تأمین گردد. روش: این پژوهش با استفاده از اسناد و منابع کتابخانه‌ای و به روش توصیفی - تحلیلی انجام یافته است. یافته‌ها: خارج شدن طفل از حضانت والدين قبل از رسیدن به سن رشد، برخلاف اهداف مراقبتی و تربیتی بوده و می‌تواند صدمات جبران‌ناپذیری را در وهله اول به فرزند و سپس بر جامعه تحميل نماید. ولی متأسفانه باید اذعان نمود که در سایه تفسیر ظاهر ماده 1210 قانون مدنی، امکان خروج زودهنگام صغار از حضانت و بروز چنین صدماتی برای آن‌ها در حال حاضر وجود دارد. پس باید تا پیش از اصلاح تقنینی، تدبیری در تفسیر و اجرای حکم قانون اندیشید تا از وقوع چنین وضعیتی در خانواده و جامعه جلوگیری گردد. نتیجه‌گیری: در حال حاضر باید با تکیه بر برخی از نظرات فقهی و نیز قاعده لاضرر، استمرار حضانت اطفال تا رسیدن به مرحله رشد را الزامی دانست.
1. Maalouf L. Al Munjid fi al Lughah. Beirut: Dar al Mashreq; 1973. p. 139. [Arabic]
2. Masoud J. Al Raed. Translated by Anzabi-Nejad. Tehran: Astan Quds Razavi, Printing and Publishing Institute; 1995. [Persian]
3. Mahmasani S. Al-mabadi' al-shar'iyyah wal-qanuniyyah. Beirut: Dar al-ilm lil-Malayin.; 1959. p. 71.
4. Ameli Jubai Z. (Shid Thani). Mesalek al-Afham. Vol. 8. Qom: Institute of Islamic Studies; 1995. p. 421. [Arabic]
5. Najafi MH. Jawahir al-Kalam. Vol. 31. Beirut: Dar Al-Ahya Al-Turath Al-Arabi, 1981. p. 283, 300. [Arabic]
6. Jafari Langroudi MJ. Extensive in legal terminology. Tehran: Ganje Danesh; 1999. p. 1666. [Persian]
7. Mohaghegh Helli N. Sharaye al-Islam fi masa'il al-halal wal-haram. Vol. 2. Tehran: Esteghlal Publications; 1988. p. 346. [Arabic]
8. Tabatabaei SA. Riyaz al-Masal. Vol. 12. Qom: Islamic Publication Institute; 1991. p. 155. [Arabic]
9. Sheikh Tusi MH. Al-Mabsut fi fiqh al-Emamiyyah. Vol. 6. Tehran: Al-Maktabeh al-Mortazawieh; 2008. p. 39. [Arabic]
10. Sistani A. Menhaj al-Salehin. Vol. 3. Qom: Madin Publications; 2005. p. 122. [Arabic]
11. Makarem Shirazi N. Jurisprudence Rules. The first part. Qom: School of Imam Ali Ibn Abi Talib (AS); 2006. p. 57. [Arabic]
12. Sefati Z. Another solution to the child custody issue. Strategic studies of women. 2000; 7: 24-35. [Persian]
