معافیت از کیفر در فقه اسلامی؛ میانکنشی اخلاق، تربیتی و حقوقی
الموضوعات :زهرا جمادی 1 , محمود مالمير 2 , محمدرضا شادمان فر 3
1 - دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان
2 - دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان(خوراسگان)
3 - دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان
الکلمات المفتاحية: اصلاح اجتماعی, تربیت اخلاقی, عدالت کیفری, معافیت از کیفر, ارفاق کیفری,
ملخص المقالة :
یکی از اهداف جرم‌شناختی کیفر، هدف گیری اصلاح اجتماعی و تربیت مجرم می‌باشد به علاوه که کاهش آثار جرم هم مورد نظر است. همچنین تجربه ﻧﺸﺎن داده اﺳﺖ که ﮐﯿﻔﺮﮔﺮاﯾﯽ ﺑﯿﺶ از اﻧﺪازه و اﻓﺰودن ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﭘﯿﺮوان ﺣﻘﻮق ﮐﯿﻔﺮي ﮐﻪﺧﻮاه ﻧﺎﺧﻮاه ﭘﯿﺎﻣﺪﻫﺎي ﻧﺎﮔﻮار اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ، اﻗﺘﺼﺎدي، ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ و... را در ﺑﺮدارد، ﻫﯿﭻﮔﺎه ﻧﺸﺎن دﻫﻨﺪه ﮐﺎرآﻣﺪي دﺳﺘﮕﺎه ﻋﺪاﻟﺖ ﮐﯿﻔﺮي در ﯾﮏ ﮐﺸﻮر ﻧﯿﺴﺖ. لذا نظام عدالت کیفری با اتخاذ سیاست کیفری ارفاقی خاصه در جرائم سبک، علاوه بر کاهش تراکم پرونده های کیفری، افزایش اوقات قضات جهت رسیدگی با دقت بیشتر در پرونده های مهمتر، کاهش اطاله دادرسی، کاهش جمعیت کیفری، کاهش هزینه های بار شده بر دولت و نیز امتناع از برچسب زنی در وهله اول جهت‌گیری اخلاقی و تربیتی و اصلاح گری اجتماعی بوده است. در نوشتار حاضر به روش توصیفی تحلیلی به چیستی معافیت از کیفر از نظر فقه و حقوق اسلامی و ارتباط آن با اخلاق و تربیت فردی و اصلاح‌گری اجتماعی پرداخته است
آشوری، محمد، (1388)، جایگزین های زندان یا مجازات های بینابین، چاپ اول، نشر گرایش
آشوری، محمد، عدالت کیفری2(مجموعه مقالات)، تهران: نشر دادگستر، چ دوم، 1394.
اردبیلی، محمدعلی،(1389)، حقوق جزای عمومی، جلد نخست، چاپ 24، تهران، نشر میزان
اردبیلی، محمدعلی،(1393)، حقوق جزای عمومی، جلد3، تهران، نشر میزان
الهام، غلامحسین، برهانی، محسن، درآمدی بر حقوق جزای عمومی(واکنش در برابر جرم)، تهران:نشر میزان، چ دوم، 1393.
باهری، محمد،(1389)، نگرشی بر حقوق جزای عمومی، تهران، نشر مجد
حق پناهان، عباس،(1383)، بررسی و تحلیل حقوقی و جرم¬شناسی قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی نوین، تهران، نشر جنگل
شامبیاتی، هوشنگ،(1393)، حقوق جزای عمومی، جلد3، تهران، نشر مجد
صالح ولیدی، محمد، (1385)، حقوق جزای عمومی، جلد اول، چاپ 12، تهران، انتشارات سمت
نجفی ابرندآبادی، علی حسین(1379)؛ از جرم مداری تا بزه دیده مداری، در: پنو ژرار و فیلیپو ولاژینا، بزه دیده و بزه دیده شناسی، ترجمه: روح الدین کرد علیوند و احمد محمدی،تهران، انتشارات مجمع علمی و فرهنگی مجد
ولیدی ، محمد صالح ،(1374)، حقوق جزای عمومی ، دفتر نشر داد
احدی، فاطمه؛ فتحی زاده، نوشین،(1393)، "آسیب شناسی نهاد بدیع معافیت از کیفر"، فصلنامه علمی – پژوهشی فقه و مبانی حقوق اسلامی، سال هفتم، شماره 22، ص 97-116
افشین پور، مصطفی؛ نقوی، مهدی،(1397)، "سیاست کیفری امنیت مدار ایران در تعدیل مجازات ها"، فصلنامه حقوق خصوصی و کیفری، شماره 36، ص 125-145
توجهی، عبدالعلی،(1393)، "درآمدی بر نهاد تعویق صدور حکم در حقوق ایران، آلمان و فرانسه"، مجله پژوهش حقوق کیفری، دوره 2، شماره 5، ص 93-119
پورقهرمانی، بابک؛ نگهدار، ایرج، (1396)، "ارزیابی رویکرد قضات به اعمال نهادهای ارفاقی جدید(مطالعه موردی محاکم کیفری استان کردستان)"، مطالعات حقوق کیفری و جرم¬شناسی، دوره 48، شماره2، ص 227-255
حاجی تبار فیروزجایی، حسن،(1387)، "جایگاه جایگزین های حبس در نظام عدالت کیفری ایران(حال و آینده)"، مجله حقوقی دادگستری، دوره 72، شماره 64، ص 68-88
خانی،محمد؛ لکی، زینب؛ نصرآبادی،محمدعلی،(1392)، "عدم تحمل کیفر؛مبانی و معیارهای حقوقی-پزشکی"، فصلنامه حقوق پزشکی، سال هفتم، شماره 26، ص 111-138
جمشیدیان، مهرداد،(1393)، "بررسی خاستگاه و جایگاه موارد معافیت از مجازات در فقه و حقوق کیفری"، طرح پژوهشی ویژه نخبگان نیروهای مسلح، سازمان قضائی نیروهای مسلح
سلیمی، عبدالحکیم،(1381)، "تأملی بر حد و تعزیر جرائم با تکیه بر زمان و مکان"، مطالعات راهبردی زنان، شماره 17
فرهمند، مجتبی؛ آقایی نیا، حسین، (1395)، " جلوه های عدالت ترمیمی در نهادهای موجب سقوط کیفر در قانون مجازات اسلامی"، فصلنامه پژوهش های دانش انتظامی، سال 18، شماره
عبادی، حسین،(1394)، "امکان تعویق صدور حکم محکومیت در خصوص متهمان جرائم مواد مخدر و روان گردان"، فصلنامه اجتماعی و اعتیاد، دوره 2، شماره 5، ص 115-136
عالی پور، حسن؛ توحیدی نافع، جلال،(1394)، "تعویق صدور حکم تأخیر در اجرای عدالت یا تغییر در اجرای عدالت؟"، مطالعات حقوق کیفری و جرم¬شناسی، دوره 2، شماره 4، ص 311-331
کاکو جویباری، علی،(1396)، "معافیت از کیفر در قانون مجازات ایران و فرانسه"، مطالعات علوم سیاسی، حقوق و فقه، دوره 3، شماره 2/1، ص 101-115
مرادی، قاسم؛ ملکی، سبحان، (1396)، " درآمدی بر نهاد معافیت از کیفر"، مجله مطالعات علوم سیاسی، حقوق و فقه، دوره 3، شماره 4، ص 112- 119
نوربها ،رضا،(1380)، "تعدیل شدت مجازات: تخفیف کیفر"، مجله تحقیقات حقوقی، دوره 4، شماره 129.
یزدی، جلال، (1394)، "معافیت از کیفر از منظر حقوق کیفری"، دومین همایش ملی عدالت، اخلاق، فقه و حقوق
27 جمادی، علی، تقریرات حقوق کیفری عمومی مقطع دکتری، به کوشش رامین رستمی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد یاسوج، نیمسال تحصیلی 97-96.
