اصل برابري و عدم تبعيض در برخورداري از تامين اجتماعي در حكومت اسلامي
الموضوعات :رامين موحدي 1 , سید حسین ملکوتی هشتجین 2 , ابوالفضل رنجبری 3
1 - دانشگاه آزاد اسلامی ، تبریز
2 - دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز
3 - دانشگاه آزاد اسلامي، تبریز
الکلمات المفتاحية: اصل برابری , تامین اجتماعی , حکومت اسلامی , رفاه , عدم تبعیض,
ملخص المقالة :
تامین اجتماعی از مهم ترین ساز و کارهای تحقق عدالت اجتماعی محسوب می شود، نظام حقوقی ایران به ویژه بعد از پیروزی انقلاب اسلامی و گسترش شعارهای عدالت و برابری، و رفع هرگونه تبعیض و نابرابری ، دست کم در سیاستها و برنامه ها به دنبال تحقق عدالت اجتماعی از طریق ساز وکار تأمین اجتماعی در اصول متعدد قانون اساسی و قوانین عادی بوده و هست. با نگاهي به حكومت صدر اسلام (دولت پيامبر (ص) و اميرالمومنين (ع)) مبرهن می‌شود که این این حكومت ها مبتني بر برقراري اصل برابري و عدم تبعيض در رفاه بين مسلمين بوده است. دولت اسلامي ايران، نيز كه قانون اساسي آن با تأسي از قوانين و اصول اسلامي تنظيم گرديده ، تلاش نموده تا قواعد حاكم بر تامين اجتماعي را نيز بر مبناي اصولي همچون اصل برابري و پرهيز از هرگونه تبعيض وضع نمايد و قانونگذار دولت اسلامي را ملزم به دخالت در اجرا و نظارت بر آن نموده است. بنابراين قوانين تامين اجتماعي در ايران هر چند آنگونه كه در اهداف اوليه آن وضع گرديده،به جهت كمبود منابع و افزايش جمعيت تحت پوشش، نتوانسته منطبق با اصول حكومت اسلامي حركت نمايد، اما تلاش هاي صورت گرفته بيانگر اراده حكومت اسلامي در طي مسير برقراري عدالت و مساوات در اين حوزه مي باشد.
ابن زنجوبه، حميد،(1406)، الاموال، رياض، مركز الملك فيصل للبحوث و الدراسات الاسلاميه.
ارسطو، (1383)، اخلاق نيكوماخوس، ترجمه محمد حسن لطفي، تهران انتشارات طرح نو.
استوار سنگری، کوروش، (1393 )، حقوق تامین اجتماعی، چاپ چهارم، تهران، انتشارات میزان.
اعتضاد پور، ناهید، (1388)، تامین اجتماعی در ایران، موسسه علمی پژوهشی تامین اجتماعی
الحجاج ،المسلم ، (2006)، صحیح مسلم، ج 10، نشر دارالطيبه ، ص 126 .
امين، سيد حسن، (1389)، قانون اساسي و حقوق شهروندي، مجموعه مقالات همايش جمهوريت و انقلاب اسلامي، تهران، سازمان مدارك فرهنگي انقلاب اسلامي، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي.
پناهی، بهرام، (1376)، اصول ومبانی تامین اجتماعیف تهران موسسه عالی پژوهشی تامین اجتماعی
جوان آراسته، حسين، (1389)، حقوق اجتماعي و سياسي در ايران، (تهران، نشر معارف).
حسینی، سیدرضا،(1394)، الگوهای تامین اجتماعی از دیدگاه اسلام و غرب، انتشارات پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
حكيمي، محمد رضا،(1394)، الحياه ، نشر دليل ما.
خواجه سروی، غلامرضا، (1390)، سیاست و حکومت در جمهوری اسلامی ایران، (تهران، انتشارات دانشگاه امام صادق(ع))
ري شهري. محمد، حسيني. سيدرضا، (1386)، التنميه الاقتصاديه في الكتاب والسنه، قم دارالحديث
زاهدی مازندرانی، محمدجواد. (1378)، نظام‌های سنتی تأمین اجتماعی، سال اول، شـماره سوم.
شادمان، افسانه،(1395)، جايگاه عدالت معاوضي و توزيعي در حقوق خصوصي ايران، پايان نامه كارشناسي ارشد حقوق خصوصي، دانشگاه آزاد اسلامي‌واحد اردبيل
شعباني، قاسم، (1390)، حقوق اساسي و ساختار حكومت در جمهوري اسلامي‌ايران، (تهران نشر، اطلاعات، چاپ چهل و دوم )
عباسي، بيژن، (1386)، حقوق اساسي در دوران مطلق گرايي، تهران: نشريه حقوق اساسي، شماره 8، سال چهارم.
فارابي، ابونصر،(1996)، اهل المدينه الفاضله، تحقيق البير نصري نادر، بيروت نشر دارالمشرق.
مجتهدي، محمدرضا،(1383)، مباني حقوق و فرايند تاريخي تأمين اجتماعي، مجموعه مقالات همايش تبيين جايگاه تأمين اجتماعي، انتشارات آدينه.
مطهري، مرتضي، (1390)،عدل الهي، تهران انتشارات صدرا
موسوی ، فضل الله ،(1385)، بررسی تطبیقی شرایط کار زنان و نوجوانان
واعظي، احمد،(1393)، عدالت توزيعي و اجراي قوانين، فصلنامه علمي– پژوهشي قبسات، فلسفه دين و كلام. شماره 37.
هندي،متقي علي بن حسام الدين، (1419)، كنزالمعال في سنن الاقوال و الافعال ، ج 1، بيروت ،لبنان نشر ، دارالكتب العلميه . Atkinson, A. B (1989). Poverty and Social Security, Hemel Hempstead: Harvester Wheatsheaf.
Watson, P (1980). Social Security Law of the European Communities, Oxford: Mansell.
243225 |
صفحات 258 - 243
اصل برابري و عدم تبعيض در برخورداري از
تامين اجتماعي در حكومت اسلامي
رامين موحدي 1
سید حسین ملکوتی هشتجین 2
ابوالفضل رنجبری 3
چکیده
تامین اجتماعی از مهم ترین ساز و کارهای تحقق عدالت اجتماعی محسوب می شود، نظام حقوقی ایران به ویژه بعد از پیروزی انقلاب اسلامی و گسترش شعارهای عدالت و برابری، و رفع هرگونه تبعیض و نابرابری ، دست کم در سیاستها و برنامه ها به دنبال تحقق عدالت اجتماعی از طریق ساز وکار تأمین اجتماعی در اصول متعدد قانون اساسی و قوانین عادی بوده و هست. با نگاهي به حكومت صدر اسلام (دولت پيامبر (ص) و اميرالمومنين (ع)) مبرهن می‌شود که این این حكومت ها مبتني بر برقراري اصل برابري و عدم تبعيض در رفاه بين مسلمين بوده است. دولت اسلامي ايران، نيز كه قانون اساسي آن با تأسي از قوانين و اصول اسلامي تنظيم گرديده ، تلاش نموده تا قواعد حاكم بر تامين اجتماعي را نيز بر مبناي اصولي همچون اصل برابري و پرهيز از هرگونه تبعيض وضع نمايد و قانونگذار دولت اسلامي را ملزم به دخالت در اجرا و نظارت بر آن نموده است. بنابراين قوانين تامين اجتماعي در ايران هر چند آنگونه كه در اهداف اوليه آن وضع گرديده،به جهت كمبود منابع و افزايش جمعيت تحت پوشش، نتوانسته منطبق با اصول حكومت اسلامي حركت نمايد، اما تلاش هاي صورت گرفته بيانگر اراده حكومت اسلامي در طي مسير برقراري عدالت و مساوات در اين حوزه مي باشد.
واژگان کلیدی
اصل برابری ، تامین اجتماعی ، حکومت اسلامی ، رفاه ، عدم تبعیض.
[1] . دانشجوي دوره دكترای تخصصی حقوق عمومي ، گروه حقوق، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی ، تبریز ، ايران.
Email: ramin.movahhedi@yahii.com
[2] . استادیار و عضو هیات علمی گروه حقوق، دانشگاه تبریز، تبریز ، ايران.
Email: mailto:malakooti@tabrizu.ac.ir
[3] . استادیار و عضو هیئت علمی گروه حقوق، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامي، تبریز ، ايران.
Email: a.ranjbari@yahoo.com
تاریخ دریافت: 12/3/1397 پذیرش نهایی: 7/9/1397
