اخلاق مداری در شخصیت های مطرح در منظومه خسرو و شیرین
الموضوعات :
1 - دانشگاه آزاد اسلامی اهواز
الکلمات المفتاحية: اخلاق مداری, منظومه خسرو و شیرین, شخصیت شناسی.,
ملخص المقالة :
بی تردید منظومه خسرو و شیرین یکی از غنی ترین منظومه های برجسته زبان و ادبیات فارسی است. نظامی این داستان را به سفارش شاه سلجوقی، سلطان ارسلان سروده است. نظامی داستان خسرو و شیرین را که در همان ناحیه محل زندگی او رخ داده بود، و تا حدودی بر طبق رویدادهای تاریخی واقعی بود برگزید. نظامی گنجوی در داستان خسرو و شیرین، و ارزش والای زن و ازدواج در ایران باستان را بیان می‌کند. در این داستان، اصلالت‌های اخلاقی و انسانی ایران باستان و نقش والای فکر و کرامت‌های انسانی در آن زمان نشان داده شده است، مثلاً شیرین ضمن داشتن عشقی شدید و سوزناک به خسرو، در برابر تمایلات و خواسته‌های هوس‌انگیز خسرو از خود استقامت نشان می‌دهد و گوهر خویش را حفظ می‌کند. هدف از این مقاله، بررسی بُعد اخلاق مداری شخصیت های منظومه به ویژه خسرو و شیرین است. روش تحقیق در این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت تحلیلی و توصیفی است و روش گردآوری اطلاعات به صورت مطالعات کتابخانه ای و بررسی اسناد تاریخی است.
1. اخوت، احمد، دستور زبان داستان، نشر فردا، 1371، ص 125.
2. ارسطو، فن شعر، ترجمه و تحشیه عبدالحسین زرین کوب، امیر کبیر، 1357،ص 123
3. اقبالی، ابراهیم، قمری گیوی، حسین، 1383، مقاله اخلاق مداریسه منظومه غنایی (خسرو و شیرین، شیرین و فرهاد، ویس و رامین)، دوفصلنامه پژوهش زبان و ادبیات فارسی، شماره دوم
4. پناهی، نعمت الله، 1384، نگاهی به خسرو و شیرین، نامه پارسی، سال دهم، شماره 4
5. ثروت، منصور، یادگار گنبد دوار، امیرکبیر، تهران، 1370، ص 54.
6. جرجي، زيدان، تاريخ تمدن اسلام، ترجمه علي جواهر کلام، تهران، 1352،ص99
7. جعفری، طیبه؛ 1391، پایان نامه تحلیل سه منظومه خسرو و شیرین، لیلی و مجنون و هفت پیکر نظامی از دیدگاه روان شناسی یونگ، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه اصفهان
8. حمیدیان، سعید، آرمانشهر زیبایی، نشر قطره، 1373،صص 161-160
9. رادفر، ابوالقاسم، 1392، پایان نامه بررسی مقایسه ای تصویر و ساختار خسرو و شیرین نظامی با شیرین و خسرو هاتفی جامی، پژوهشگاه علوم و انسانی و مطالعات فرهنگی، پژوهشکده زبان و ادبیات فارسی، گروه زبان و ادبیات فارسی
10. رضایی، فرزانه؛ 1392، پایان نامه بررسی مقایسه ای تصویر وساختارخسرو و شیرین نظامی با شیرین و خسرو هاتفی جامی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، پژوهشکده زبان و ادبیات فارسی، گروه زبان و ادبیات فارسی
11. ریاحی، لیلی (۱۳۵۸). قهرمانان خسرو و شیرین. تهران: انتشارات امیرکبیر
12. سرانو، ميگوئل (1376) با يونگ و هسه، ترجمه سيروس شميسا، چاپ چهارم، تهران، بديهه
13. سهراب نژاد، علی حسن، 1388، پایان نامه بررسی تطبیقی خسرو و شیرین نظامی با منظومه های غنایی کردی جنوبی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس.
14. سیاسی، علی اکبر، نظریه های شخصیت یا مکاتب روان شناسی، انتشارات دانشگاه تهران، 1374، ص 7.
15. سيدحسيني، رضا (1376) مکتبهاي ادبي، جلد دوم، چاپ دهم، تهران، نگاه
16. شميسا، سرويس (1378) انواع ادبي، چاپ نهم، تهران، فردوس
17. شهرامی و همکاران، 1392، مقاله بررسی اطناب بسط در دو منظومة خسرو و شیرین نظامی و امیر خسرو دهلوی، پژوهشنامة نقد ادبی و بلاغت، سال 2، شمارة 2
18. صالحی، امین؛ 1390، پایانامه رابطه عشق مجازی و حقیقی با تکیه بر سه اثر نظامی (لیلی و مجنون، خسرو و شیرین، هفت پیکر)، دانشگاه سیستان و بلوچستان
19. صدیق، حسین محمدزاده، 1352، کتاب واقف، شاعر زيبايي و حقيقت، نشر گوتنبرگ، تهران، ایران.
20. صفری، جهانگیر، حسینی، سید مجتبی، 1388، سيماي شاپور در منظومه خسرو و شيرين، نشريه دانشكده ادبيات و علوم انساني كرمان، شماره 26
21. طبری، محمدبن حریر، 1392، تاریخ بلعمی، نشر زوار
22. طغیانی، اسحاق، جعفری، طیبه؛ 1388، مقاله رويكردي اساطيري و روان شناختي به تولد نمادين شبديز در خسرو و شيرين نظامي، مجله بوستان ادب دانشگاه شيراز، شماره اول
23. فاطمی، سید حسین، درپر، مریم؛ 1388، مقاله بررسی ساز و کار شخصیت ها در خسرو و شیرین نظامی، مجله علمی پژوهشی جستارهای ادبی، شماره 67
24. فورستر، ای ام، جنبه های رمان، ترجمه ی ابراهیم یونسی، حبیبی، 1357، ص 59
25. قنبری، فرزانه؛ 1394، مقاله تحليل شخصيت زن با دیدگاهی برگرفته از روان شناسی تحلیلی (منظومه خسرو و شیرین نظامی)، فصلنامه علمی پژوهشی زن و فرهنگ، ش 24
26. کشفی، اکرم و احمد رضا یلمه ها، 1359، معرفی نسخه خطی «مثنوی خسرو شیرین» عبدالوهاب بن محمد معموری (قرن.11.ه) ، همایش ملی ادبیات غنایی، اصفهان، گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف اباد
27. میر صادقی، جمال، عناصر داستان سخن، 1376، صص 84-83
28. نصر، زهرا، 1382، تحلیلی بر جایگاه و موقعیت زن در منظومه های غنایی و تعلیمی و عرفانی، مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان، شماره 32
29. نظامي گنجوي، الياس بن يوسف. (1385). خسرو و شيري ن. به كوشش سعيد حميديان. چاپ هفتم، تهران، قطره.
30. نظامي گنجوي، کليات خمسه نظامي، تصحيح وحيد دستگردي، انتشارات نگاه، 1372،ص146
31. یونگ، کارل گوستاو، آیون. ترجمه پروین فرامرزی و فریدون فرامرزی، 1383،چاپ اول، مشهد، آستان قدس رضوی.
