حق‌تقدم در پذیرهنویسی سهام جدید شرکت‌های سهامی در حقوق ایران و امریکا
الموضوعات :
1 - قاضی دادگستری و مدرس دانشگاه.
الکلمات المفتاحية: حق تقدم, مالیت, توقیف, انتقال, سلب, موقتی.,
ملخص المقالة :
چکیده: حق‌تقدم در پذیرهنویسی سهام جدید شرکت همان حق اولویت سهام‌داران قبلی است که واجد ماهیت حقوقی خاص است. منبع حق‌تقدم در حقوق ایران، قانون و در حقوق امریکا، اساسنامه است. در حقوق این دو کشور حق‌تقدم، حق مالی قابل نقل وانتقال است. انتقال این حق در بورس یا خارج از آن صورت می‌گیرد و تابع محدودیت‌های سهام‌داران در انتقال سهم خود است. حق‌تقدم مشابه اموال منقول نزد ثالث توقیف می‌گردد و بدون تشریفات توقیف و مزایده فوراً و با تصویب دادگاه به فروش می‌رسد. در حقوق ایران حق‌تقدم از قواعد آمره و از حقوق غیر قابل الغای شرکای سابق است و مطابق اساسنامه نمی‌توان آنان را از این حق محروم کرد بلکه سلب حق‌تقدم تنها در اختیار و صلاحیت مجمع عمومی فوق‌العاده می‌باشد که باید مستدل و موجه و از موارد حادث و غیرقابل پیش‌‌بینی از قبل باشد و در گزارش هیأت مدیره و بازرسان شرکت علل و جهات اتخاذ تصمیم منعکس شود. اما در حقوق امریکا، حق‌تقدم یک قاعده تکمیلی است و سهام‌داران درصورتی حق‌تقدم خواهند داشت که در اساسنامه لحاظ شده باشد. چنانچه در اساسنامه چنین حقی برای سهام‌داران در نظر گرفته نشده باشد آنها به موقع افزایش سرمایه و صدور سهام جدید حق‌تقدم نخواهند داشت مگر اینکه اساسنامه اصلاح شود.
منابع
- اسدی آقبلاغی، عبدالرضا. (1381) «بازداشت سهام و سهم‌الشرکه شرکت‌های تجارتی»، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، تهران: دانشگاه شهید بهشتی.
- اسکینی، ربیعا. (1385) حقوق تجارت (شرکت‌های تجاری)، تهران: انتشارات سمت، چاپ نهم.
- اعظمی، غلامعلی. (1353) «سهم در شرکت‌های سهامی»، رسالۀ دکتری دانشگاه تهران.
- افتخاری، جواد. (1384) شرکت‌های تجاری، تهران: انتشارات ققنوس چاپ دوم.
- الله‌یاری، شیدا. (1379) امکان‌سنجی دادوستد دست دوم گواهینامۀ حق خرید (حق تقدم) سهام، گزارش دولتی، سازمان بورس و اوراق بهادار، تهران: ادارة مطالعات و بررسی‌های اقتصادی.
- امامی، حسن. (1374) حقوق مدنی، تهران: انتشارات اسلامیه، چاپ دوازدهم.
- پاسبان، محمدرضا. (1394) حقوق شرکت‌های تجاری، تهران: سمت، چاپ یازدهم.
- جعفری لنگرودی، محمدجعفر. (1378) ترمینولوژی حقوق، تهران: انتشارات گنج دانش، چاپ هفتم.
- ــــــــــ . (1380) حقوق اموال، انتشارات گنج دانش، چاپ هفتم.
- حسنی، حسن. (1378) حقوق تجارت، تهران: انتشارات میزان، چاپ اول.
- الحمصی، علی ندیم. (2003) الشرکات المساهمه فی ضوء القانون الوضعی و الفقه الاسلامی، انتشارات مجد المؤسسة الجامعیة للدراسات و النشر و التوزیع، چاپ اول.
- دویدار، هانی محمد. (1995) القانون التجاری اللبنانی، انتشارات دارالنهضة العربیة لطباعة و النشر، چاپ اول.
- دهخدا، علی‌اکبر. (1373) لغت‌نامه، تهران: انتشارت دانشگاه تهران، چاپ اول از دورۀ جدید.
- زرنگ، محمد. (1377) «انتقال سهام شرکت‌های سهامی در حقوق ایران و انگلیس»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشگاه تربیت مدرس.
- ستوده تهرانی، حسن.(1378) حقوق تجارت، تهران: نشر دادگستر، چاپ سوم.
- صادقی، محمد.(1377) «انتقال سهام و سهم‌الشرکه در حقوق شرکت‌های ایران و انگلیس»، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد دانشگاه شهید بهشتی.
- صفی‌نیا، نورالدین.(1381) درآمدی بر قانون شرکت‌های تجاری در ایران، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، چاپ دوم.
- صقری، محمد.(1393) حقوق بازرگانی، شرکت‌ها، تهران: شرکت سهامی انتشار، چاپ اول.
- عرفانی، محمود. (1371) حقوق تجارت، تهران: انتشارات جهاد دانشگاهی، چاپ پنجم.
- العکیلی، عزیز. (2002) شرح القانون التجاری فی شرکات التجاریه، انتشارات الدار العلمیه و دارالثقافه للنشر و التوزیع، چاپ اول.
- فروحی، حمید. (1372) حقوق تجارت، تهران: انتشارات دیبا، چاپ اول.
- کاتوزیان، ناصر. (1374) حقوق مدنی (اموال و مالکیت)، تهران: نشر یلدا، چاپ اول.
- Frey, Alexander Hamilton. (1928) “Shareholders' Pre-emptive Rights”, Yale LJ, Vol. 38,
- Kraakman, Reinier & John Armour. (2017), The Anatomy of Corporate Law: A Comparative and Functional Approach, Oxford University Press.
- Model Business Corporation Act.
- Sepinuck, Stefen L. (2008), “Practice under Article 9 of the UCC”, American Bar Association, UCC Committee Staff, Second Edition.
- Uniform Commercial Code.
- www. jackscamp. com/news/UCCFilings-Article9-042202. Pdf.
- www.europa.eu.
