«هانری کُربن»، هرمنوتیک فلسفی و اندیشه سیاسی کیهانی: ارزیابی انتقادی
الموضوعات :
احمد بستانی
1
(استادیار دانشگاه خوارزمی)
الکلمات المفتاحية: هرمنوتیک, فلسفه اسلامی, تأویل افراطی, تفکر انتقادی و سیاست¬زدایی. ,
ملخص المقالة :
«هانری کُربن»، نخستین اندیشمندی بود که به کاربست آگاهانه هرمنوتیک فلسفی در فهم و تفسیر متون شیعی و تاریخ اندیشه فلسفی در ایران پرداخته است. او با بهره گیری از سنت های پدیدارشناسی، هرمنوتیک، الهیات مسیحی و سنت افلاطونی، ابزاری روش شناسانه برای فهم و تفسیر میراث فکری اسلام فراهم آورد و خود نیز در نوشته های متعددی آن را به کار بست. هرچند درباره اهمیت و جایگاه کُربن در مطالعات اسلامی و شیعی بسیار گفته اند، ارزیابی انتقادی از اندیشه و روش شناسی مطلوب او کمتر انجام شده است. هدف این مقاله، مطالعه و بررسی اسلوب هرمنوتیکی کُربن به ویژه از منظر نگرش انتقادی و اندیشۀ سیاسی است. مدعای ما این است که هرمنوتیک فلسفی کُربن در فهم خود از میراث اسلامی و ایرانی دست کم با سه مشکل اساسی مواجه است: نخست فقدان نگرش انتقادی به سنت، دوم تأویل افراطی و سوم سیاست زدایی از میراث فکری مسلمانان. هرسه ایراد یادشده در وجودشناسی کیهانی کُربن و فقدان ساحت بیناذهنی در اندیشه فلسفی وی ریشه دارد.
رادتکه، برند (1372) «حکمت و فلسفه، بحثی در حکمه الاشراق یا حکمه المشرق»، ترجمه مریم مشرف، معارف، سال دوازدهم، شماره 1 و 2، صص 139-160.
سهروردی، شهاب¬الدین (1381) مجموعه مصنفات شیخ اشراق، جلد اول، به کوشش هانری کُربن، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
کُربن، هانری (1369) فلسفه ایرانی و فلسفه تطبیقی، ترجمه جواد طباطبایی، تهران، توس.
Amir-Moezzi, Mohamad-Ali (2007)Le guide divin dans le shiisme original, Paris, Verdier.
Aubenque, Pierre (2001) Le conflit actuel des interprétations : analytique ou herméneutique ? in Yves Charles Zarka, Comment écrire l’histoire de la philosophie? Paris : PUF.
Cassirer, Ernest (1946) The Myth of the State, New York, Yale University Press.
Cheetham (2003) The World Turned InsideOut: Henry Corbin and Islamic Mysticism, Woodstock: Spring Journal.
Corbin, Henry (1995) Swedenborg and Islamic Esotericism, Pennsylvania: Swedenborg Foundation Publishers.
----------------- (1981) “De Heidegger à Sohrevardi: Entretien avec Philippe Nemo” Henry Corbin : Cahier de l’Herne, édité par Christian Jambet, Paris : Herne.
----------------- (1972) En islam iranien, tome III, Paris : Gallimard.
----------------- (1961) Terre Céleste et corps de résurrection, Paris, Buchet Castel.
Corbin, Henry & Ivanow, Wladimir (1999)Correspondence Corbin-Ivanow, edited by Sabine Schmidtke, Paris: Institut d’études iraniennes.
Durand, Gilbert (1964) L’imagination symbolique, Paris, PUF.
Eco, Umberto (1992) Interpretation and Overinterpretation, Edited by Stefan Collini, Cambridge University Press.
----------------- (1994) The Limits of Interpretation, Bloomington, Indiana University Press.
Elden, Stuart (2000) “Rethinking the Polis: Implications of Heidegger’s Questioning the Political” Political Geography, no. 19.
Gutas, Dimitri (2002) "The Study of Arabic Philosophy in the 20th Century", British Journal of Middle Eastern Studies, 29 (1) .
------------------ (2014) Avicenna and the Aristotelian Tradition, Brill.
Hillman, James (2006) Archetypal Psychology: A Brief Account.
Heidegger, Martin (1997) Kant and the Problem of Metaphysics, translated by Richard Taft, Bloomington: Indiana University Press.
Hughes, Aaron (2004) the Texture of the Divine, Imagination in Medieval Islamic and Jewish Thought, Indiana University Press .
Jambet, Christian (2000) Idéal politique et politique idéale selon Nasir Al-Din Tusi, in Nasir al-Din Tusi philosophe et savant du XIII siècle, edited by Nasrollah Pourjavady, Tehran : Iranian University Press.
Lory, Pierre (1996) “Henry Corbin: His work and Influence” S. H. Nasr (ed. ), History of Islamic Philosophy, London, Routledge.
Nasr S. H. (1992) “Oral Transmission and the Book in Islamic Education: the Spoken and the Written Word”, Journal of Islamic Studies, 3:1 .
Ricœur,Paul (1965) De l’interprétation, Essais sur Freud, Paris : Seuil.
---------------- (1976) Du texte a l’action, Paris : Seuil.
Shayegan, Dariush (2011) Henry Corbin, penseur de l’islam spirituel, Paris, Albin Michel.
Steinbock, Anthony (2007) Phenomenology of Mysticism: The Verticality of Religious Experience, Indiana University Press.
Taylor, Charles (2004) ModernSocialImaginaries, Duke University Press.
Van denBos, Matthij (2005) TransitionalOrientalism, Henry Corbinand Iran Anthropos, no.100. pp. 113-125.
Walbridge, John (2001) The Wisdom of the Mystic East: Suhrawardiand Platonic Orientalism, NewYork, State University of New York Press.
Wasserstorm, Steven (1999) Religion after Religion. New Jersey: Princeton University Press.
Wolin, Richard (2016) The Politics of Being: The Political Thought of Martin Heidegger, New York, Columbia University Press.
