قدرت و امر مشترک: تقدم قدرت بر حق در فلسفۀ سیاسی اسپینوزا
الموضوعات :
رضا نجف‌زاده
1
(گروه علوم سیاسی، دانشگاه شهید بهشتی )
الکلمات المفتاحية: حق مِیل طبیعت قانون طبیعی الهیات سیاسیِ رحمت,
ملخص المقالة :
در منظومۀ نظری اسپینوزایی، بر پایۀ نظریۀ طبیعت، گونه ای نظریۀ حق و قانون نیز تدوین می شود که مبنایی برای عقل باوری و انسان باوریِ خاص این فلسفۀ سیاسی جمهوری خواهانه تمهید می کند. این فلسفۀ حق و قانون بر متافیزیکِ قدرت تکیه دارد و ناظر به «انبوه خلق» و «امر مشترک» است. این فلسفۀ حق و قانون، یکی از وجوه منحصربه فردِ فلسفۀ عملی او است. نظریۀ حق «اسپینوزا» که در رسالۀ سیاسی او به روشنی تقریر شده، چنین است: هرچه قدرت افزایش یابد، حق هم افزایش می یابد و از آنجا که اجتماع یا امر مشترک موجدِ قدرتِ بیشتر است، موجد حق بیشتر هم است. این وجه منحصربه فرد فلسفۀ عملیِ اسپینوزا البته از جهاتی بر برخی جنبه های نظریه های قدیم حق و قانون تکیه دارد. به عبارتی نظریۀ حق و قانون اسپینوزایی، یکی از پیوندگاه های اسپینوزا با سنت‌های قُدمایی است. نظریۀ اسپینوزایی حق و قانون بر «قدرت» تکیه دارد و ناظر به «انبوه خلق» و «امر مشترک» است.
اسپینوزا، باروخ (1376) اخلاق، ترجمۀ دکتر محسن جهانگیری، چاپ دوم، تهران، مرکز نشر دانشگاهی.#
اشتراوس، لئو (1373) حقوق طبیعی و تاریخ، ترجمۀ باقر پرهام، تهران، آگه.#
بریه، امیل (1374) تاریخ فلسفه، جلد دوم، دورۀ انتشار فرهنگ یونانی و دورۀ رومی، چاپ دوم، تهران، مرکز نشر دانشگاهی.#
پولس رسول (بی‌تا) نامه به مسیحیان روم، کتاب مقدس، متن کامل، ترجمه فاضل خان گروسی همدانی.#
طباطبایی، جواد (1393) تاریخ اندیشۀ سیاسی جدید در اروپا، جلد نخست از نوزایش تا انقلاب فرانسه، دفتر سوم: نظام¬های نوآئین در اندیشۀ سیاسی، تهران، مینوی خرد.#
Aquinas, St Thomas (2002) Political Writings, Edited And Translated By R.#W.# Dyson, In Cambridge Texts In The History Of Political Thought, Series Editors Raymond Geuss And Quentin Skinner, University Of Cambridge.#
Cicero (1993) The Nature of the Gods, translated with Introduction and Explanatory Nates by P.# G.# Walsh, Oxford, Clarendon Press.#
-------- (1999) On the Commonwealth and On the Laws, edited by James E.# G.# Zetzel, Cambridge University Press.#
-------- (2006) Political Speeches, Translated with Introductions and Notes by D.# H.# Berry, Oxford Worlds Classics.#
Cooper, J.# M.#, (2012) “Stoicism as a Way of Life”, in Pursuits of Wisdom: Six Ways of Life in Ancient Philosophy, Princeton, Princeton University Press.#
Deleuze, Gilles (1968) Spinoza et le problème de l'expression, Editions de Minuit.#
----------------- (1990) Expressionism in Philosophy: Spinoza, translated by Martin Joughin, Zone Books.#
----------------- (1981) Spinoza - Philosophie pratique, Editions de Minuit.#
----------------- (2001 a) Spinoza: Practical Philosophy, translated by Robert Hurley, San Francisco, City Lights Books.#
Garret, Don (ed) (1995) The Cambridge Companion to Spinoza, Cambridge University Press.#
Inwood, B.#, (2003) The Cambridge Companion to the Stoics, Cambridge, Cambridge University Press.#
Israel, Jonathan (2001) Radical Enlightenment: Philosophy and the Making of Modernity, 1650-1750, Oxford, Oxford University Press.#
------------------- (2010) A Revolution of the Mind: Radical Enlightenment and
the Intellectual Origins of Modern Democracy, Princeton and Oxford, Princeton University Press.#
Long, A.# A.#, (1986) Hellenistic Philosophy: Stoics, Epicureans, Skeptics, 2nd edition, London: Duckworth.#
----------------- (2002) Epictetus: a Stoic and Socratic guide to life, Oxford, Oxford University Press.#
Rist, J.# M.#, (1969) Stoic Philosophy, Cambridge, Cambridge University Press.#
Rosen, Stanley (1987) `Spinoza`, in Strauss, Leo and Joseph Cropsey (ed), History of Political Philosophy, The University of Chicago Press.#
Sambursky, S.#, (1959) The Physics of the Stoics, London, Routledge.#
Sandbach, F.# H.#, (1994) The Stoics, 2nd edition, London, Duckworth.#
Sellars, J.#, (2006) Stoicism, Berkeley and Durham, University of California Press and Acumen, UK.#
Sharples, R.# W.#, (1996) Stoics, Epicureans and Skeptics, London, Routledge.#
Spinoza, Benedictus de (2002) Political Treatise, in Spinoza: Complete Works, translated by Samuel Shirley, edited with introduction and notes by Michael L.# Morgan, Indianapolis I Cambridge, Hackett Publishing Company, Inc.#.#
---------------------------- (1846) Opera Quae Supersunt Omnia, Ex Editionibus Principibus Denuo Edidit Et Praeeatus Est, Carolus Hermannus Bruder, Vol.# Iii.#, Tractatus Theologico – Politicus Compexdium Grammatices Linguae Hebraeae, Editio Stereotypa, Lipsiae, Ex Officina Bernhardi Tauchnitz.#
Wolfson, Harry Austryn (1934) The Philosophy of Spinoza: Unfolding the Latent Processes of His Reasoning, Cambridge, Massachusetts, Harvard University Press.#
