تأملی بر ساز و کارهای نظارت دولت بر بخش تعاون (از انسجام بخشی تا شفافیت و پاسخگویی)
محورهای موضوعی :عاطفه جوادی رجه 1 , محمد عباسی اتویی 2 , حسین فروغی نیا 3 , سعیده جوادی رجه 4
1 - دانشجوی دکتری مدیریت آموزشی ، واحد ساری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساری، ساری، ایران.
2 - دانشجوی دکتری حقوق عمومی، واحد ساری، دانشگاه آزاد اسلامی، ساری، ایران.
3 - دانشگاه فروردین قائمشهر
4 - دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق جزا ، واحدقائمشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، قائمشهر، ایران.
کلید واژه: واژگان کلیدی: اقتصاد, بخش تعاون, سازو کارنظارت, دولت,
چکیده مقاله :
درنظام اقتصادي جمهوری اسلامی ایران بر طبق قانون اساسي و سیاست های ابلاغی اجرای اصل 44،توسعه تعاونی‌ها به‌عنوان يکي از اصلي ترين ابزارهاي تحقق اقتصاد مردمی، مدنظر قرارگرفته شده است.به‌رغم به رسمیت شناخته شدن بخش تعاون به عنوان بخشی مستقل به عنوان ضلع سوم مثلث اقتصاد ایران، امکان سنجی گستره و چگونگی نظارت دولت همواره با ابهام روبرو بوده است. این پژوهش با بهره‌گیری از روش توصیفی-تحلیلی درصدد پاسخگویی به این پرسش‌ها است که ابزارها و سازوکارهاي نظارت دولت بر بخش تعاون چيست؟ و آيا اعمال نظارت حاکميتي دولت در بخش تعاون، استقلال اين بخش از اقتصاد کشور را تحت شعاع قرار می‌دهد؟ براساس یافته‌های پژوهش حاضر، که « ازجمله سازوکارهاي نظارت دولت، انسجام بخشی و تدوين قوانين و مقررات، سياست گذاري های شفاف و نظارت نهادي و همچنين نظارت بر روند تأسیس، تصفيه، انحلال و ...درمورد اين شرکت ها می‌باشد .همچنین با توجه به ماهيت خاص بخش تعاون انطباق پذيري کامل آن با نظارت دولت پیچیده به نظر می رسد.لذا به نظر دولت صرفاً باید تنها بااستفاده از ابزارهای حاکمیتی نظارت ، نظیر انطباق و عدم انحراف بخش تعاون از قوانین،وظایف نظارتی اش را در قبال بخش تعاون ایفا کند و تاحد ممکن ازورود مسقیم به مسائل اجرایی وتصدی بخش تعاون بپرهیزد .
the islamic republic of iran 's economic system according to the constitution and the policies of the implementation of the article 44 , the development of cooperatives is considered as one of the most important tools for realization of public economy . despite the recognition of the cooperative sector as an independent part as the third side of the triangle of iran 's economy , the possibility of the extent and quality of supervision has always been ambiguous . this research , using descriptive - analytical method , seeks to answer these questions : what are the mechanisms and mechanisms of government supervision on cooperative sector ? and does the actions of government governance in the sector of cooperation affect the independence of this sector of the country 's economy ? according to the findings of the present study , " " the mechanisms of government supervision , sectoral cohesion and regulation of laws and regulations , transparent policies and institutional governance as well as monitoring the process of establishment , purification , dissolution and … about these companies . also due to the specific nature of the cooperation sector , its full compliance with the supervision of the government is complex . therefore , the government should merely use governance tools , such as compliance and non - cooperative sector deviation from the rules , play its supervisory duties against the cooperative sector and avoid direct entry into the executive affairs of the cooperative sector .
- بابایی مهر ،علی ،حقوق اداری 1 ،1400،جلد اول ،چاپ چهارم،انتشارت مجد
- بوگاردوس، اموري، تعاون و اصول اوليه، 1352، ترجمه، سازمان مرکزي تعاون کشور.
- بيات، اصغر، مديريت منابع انساني در تعاونی‌ها، 1385، انتشارات پايگان.
- تقوي دامغاني، سيدرضا، نگرشي بر مديريت اسلامي، 1373، چاپ اول، تهران، سازمان تبليغات اسلامي.
- حسني، حسن، حقوق تعاون و حقوق تجارت، 1384، تهران، نشر ميزان.
- حسني، حسن، حقوق تعاون، 1387، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
- دهخدا، علي اکبر، فرهنگ متوسط دهخدا، 1385، تهران، مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.
- راسخ، محمد، نظارت و تعادل در قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران، 1388، تهران، نشر دادگستر.
- صادق پور، ابالفضل – مقدس، جلال، سازمان مديريت و علم مديريت، 1372، تهران، مرکز آموزش مديريت دولتي.
- طالب، مهدي، مقدمه ای بر حقوق تعاون،1352، موسسه عالی کشاورزی همدان
- طالب، مهدي، اصول و انديشه هاي تعاون، 1376، مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.
- عميد زنجاني، عباسعلي، و همكار، نظارت بر اعمال حكومت و عدالت اداري، 1389، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
- قاضی شریعت پناهی،ابوالفضل ،بایسته های حقوق اساسی،1377 ، چاپ سوم، ،نشر دادگستر
- لاجوردي، سيد جليل، مديريت تعاونی‌ها، 1389، چاپ اول، انتشارات حامي.
- میر شکاری ،جواد ، و گروه واژه‌گزینی ؛فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان، جلد هشتم 1396،ناشر: فرهنگستان زبان و ادب فارسی
- معين، محمد، فرهنگ معين،1371، نشر اميرکبير.
- هاشمی، سید محمد، حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، جلد اول،1384، نشرمیزان
- هلم، فرانس، اقتصاد مؤسسات تعاوني، 1349، ترجمه، سازمان مرکزي تعاون کشور.
- ب: مقالات فارسي
- اصغري، محمد،مسئوليت همگاني در پرتو (امر به معروف و نهي از منكر) همراه با مقاله شوراها و مشاركت مردم، تهران، اطلاعات، 1378.
- اصلانی، فیروز ؛ نورایی، مهدی ؛واکاوی مفهومی واژگان چندمعنا در قانون اساسی دولت به معنای «حکومت یا طبقۀ حاکم» مطالعات حقوق عمومی » زمستان 1396، دوره چهل وهفتم-شماره 4
- اقایی طوق، مسلم ؛ استناد به اصول حقوقی در آرای دیوان عدالت اداری ؛پژوهش های نوین حقوق اداری » بهار 1400 - شماره 6
- ايزدهي، سيدسجاد، مباني فقهي نظارت بر قدرت از ديدگاه امام خميني ره، عروج، 1391
- بیدار، زهرا ؛کارکرد استدلال قضایی در دادرسی اداری ،مجله:مطالعات حقوق عمومی » زمستان 1400، دوره پنجاه و یکم- شماره 4
- بیاتی، علی ،نظارت اداری بر اعمال حکومت؛ مورد پژوهی نظارت بر رفتار حرفه ای نمایندگان پارلمان،فصلنامه پژوهش های نوین اداری ،بهار 1400، شماره 6
- پاستور،خوان سانتا ماریا؛ نمری ژان کلود،مترجم ،رنجبر،احمد،نظارت بر شورا، مجله مجلس وراهبرد،1381،شماره 36
- حسن زاده، دکتربهرام ؛ حقوق‌شناسی و بررسی نظام حقوقی حاکم بر ثبت شرکت مجله :پژوهشهای حقوقی » بهار 1399- شماره 41
- حمزه پور، محمد حسین ؛شناسایی عوامل مؤثر قانونی بر مالیات شرکت ها و نحوه اعمال آن ها در عمل، مجله : پژوهش ها و سیاست های اقتصادی » پاييز 1381 - شماره 23
- رستمی، ولی، اقتدارات و اختیارات دستگاه مالیاتی در حقوق مالیاتی ایران، مجله حقوق،1387، شماره 3.
- سایبانی، علیرضا ؛ جعفری، زهرا ؛ جایگاه نظارت مالی در قانون‌اساسی وبررسی آن در آرای شورای نگهبان، مجله : پژوهش ملل » اردیبهشت 1396، دوره دوم - شماره 17
- سلطانی، مرجانه ؛ اتحادیه بین المللی تعاون جامعه تعاونگران ،مجله :تعاون و کشاورزی،آذر 1377 ،شماره87
- شریف شاهی، محمد ؛تحلیل ابعاد حقوقی نظارت بانک مرکزی بر نظام بانکداری درایران ،مجله : تحقیقات حقوق خصوصی و کیفری پاییز 1399 - شماره 45
- شقاقي شهري، وحيد، نقش و جايگاه سازمان بازرسي کل کشور در اجراي سياست هاي اصل چهل و چهارم قانون اساسي، مجله مجلس و پژوهش، سال 13، 1386، شماره 54.
- شعبان زاده، علی ؛ فراکسیون تعاون مجلس شورای اسلامی چه می کند؟ مجله : تعاون و کشاورزی » دوره جدید، دی 1382 - شماره 148
- شهبازي، لاله، بررسي مباني حقوقي شکل گيري شرکت‌های تعاوني در ايران، اولين همايش ملي وکالت، اخلاق، فقه و حقوق، 1391.
- شهبازی، خیراله، سیری در تحولات حقوقی دیوان محاسبات از آغاز تا به امروز دیوان محاسبات در آینه حقوق،مجله مجلس وراهبرد،1373، شماره 17.
- شیبانی، عادل ؛ درآمدی بر مفهوم صلاحیت تشخیصی و بایسته‌های نظارت قضایی دیوان عدالت اداری بر صلاحیت تشخیصی مراجع اختصاصی اداری مجله : حقوق اداری » بهار 1400 - شماره 261
- صبوری، حسین ؛ از انحصار دولت به انحصار خصوصی ، مجله : روند اقتصادی آبان 1385 - شماره 26
- عباسي اول، بهنام، مباني فقهي و حقوقي تعاون و تعاوني در اسلام، کنگره بین‌المللی فرهنگ و انديشه ديني، 1392
- علایی، آرزو ؛ دیدگاه جهانی نظارت بیمه ،مجله : تازه های جهان بیمه » شهریور 1381 - شماره 51
- علی آبادی، ایرج، بیمه در ایران، پیدایش پیشرفت ها، مجله حسابدار،1371، شماره 91.
- کاشانی، سید محمود، خصوصی سازی وحکومت قانون، مجله کانون وکلا، سال 1386، شماره 196.
- کریمی فرد، محمد ؛ قلمرو نظارت بانک مرکزی بر مؤسسات بانکی غیردولتی، چالش‌ها و راه‌کارها ، مجله : دانش و پژوهش حقوقی بهار و تابستان 1399 - شماره 9
- کدخدایی، عباسعلی ؛ طباطبائی نژاد، سیدمحمد ؛ فتاحی زفرقندی، علی؛صلاحیت دیوان محاسبات کشور در نظارت مالی بر موسسات عمومی غیر دولتی ،مجله : دانش حقوق عمومی» بهار 1398، سال هشتم - شماره 23
- مهرعلیان، اردشیر ؛ تطبیق سازمان بازرسی کل کشور با نهاد آمبودزمن و نهادهای مشابه آن پژوهش ملل » اردیبهشت 1396، دوره دوم - شماره 17
- معدلت، کورش ؛ نظارت بانک مرکزی،آری یا نه ؟ بانکداری نوین و استقلال بانک مرکزی ، مجله : راهبرد زمستان 1383 - شماره 34
- موسي زاده، ابراهيم، بررسي تطبيقي کميسيون اصل 90 و نهاد آمبودزمان، فصلنامه علمي – پژوهشي ديدگاه هاي حقوق قضايي، 1391.
- میوه چی، مریم ؛ چگونگی مراحل تشکیل و ثبت یک شرکت تعاونی ، تعاون و کشاورزی » دوره جدید، بهمن 1384 - شماره 173
- نوروزی، عزیزاله ؛ رستمی، ولی ؛ شکرچی زاده، محسن ؛ موانع حقوقی مقابله با فساد مالیاتی : مجله : تحقیقات حقوق خصوصی و کیفری » پاییز 1397 - شماره 37
- نیک نژاد،جواد ؛موجه، مستند و مستدل بودن رای دادگاه و داوری: پژوهش های حقوق خصوصی » تیر 1400 - شماره 35
- هدایتی زفرقندی، محمد ؛نقش و کارکرد دیوان محاسبات درتحقق نظارت مالی ،مجله : پژوهش ملل » خرداد 1396، دوره دوم- شماره 18
- یار احمدی، علی حسین، نظارت و کنترل دولت بر امور اقتصادی و جایگاه آن در تحقق سیاست های کلی اصل، بررسی های حقوقی، پاییز و زمستان 1390 - شماره 2.
- Barnes,Javier )2010(, TOWARDS A THIRD GENERATION OF ADMINISTRATIVE PROCEDURES,in Comparative Administrative Law, Edited by Susan Rose-Ackerman and Peter L. Lindseth Published by Edward Elgar Publishing Limited
- 2-Chaddad, Fabio and Michael cook(fall,2004), "Understanding new Cooperative models: an ownership rightstopologyofco-operativemodels"R.Agr.Econ.:PP.348-360 .
Hemerjick,A.TwoorThree Waves of Welfa State Transformation ,into ward a Social Investment Welfare State? Ideas Politics and Challenges. N. Morel, B Palier and J. Palme (Eds.), First Ed. Bristol The Policy Press2012,
Van Parijs, P. Real Freedom for All: what if anything can justify capitalism First Ed. Oxford: Clarendon Press, 1997
- http:// www.dadiran.ir
- https://www.ica.coop/Alliance/history
- http:// www rooznamehrasmi.ir
- https://www.mcls.gov.ir
