جایگاه روابط شهر و روستا در تولید و عرضة فرش مورد: ناحیة سنقر (کرمانشاه) (مقاله پژوهشی)
محورهای موضوعی : برنامه ریزی روستاییرضوان صفرخانی 1 , عباس سعیدی 2 , پگاه مریدسادات 3 , مرتضی قورچی 4
1 - دانشجوی شهید بهشتی
2 - استاد دانشگاه شهید بهشتی
3 - استادیار دانشگاه شهید بهشتی
4 - دانشگاه شهید بهشتی
کلید واژه: روابط و مناسبات روستا و شهر, سرمایه داری بهره بری, فرش دستباف, ناحیه سنقر (مقاله پژوهشی),
چکیده مقاله :
کوشش در راستای شناخت درست روابط و مناسبات روستا و شهر جلوه ای از دستیابی به تحول و توسعه محسوب می شود. عملکرد اجتماعی - اقتصادی سکونتگاه های روستایی و شهری در قالب روابط و مناسبات در چارچوب تئوری "سرمایه داری بهره بری" بیانگر شکل گیری نابرابری های موجود بین سکونتگاه های مختلف است. پژوهش پیش رو مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای و میدانی با ماهیت توصیفی- تحلیلی بوده و به بررسی نحوه تولید و عرضه فرش دستباف، در دو بعد درون ناحیهای و فرا ناحیه ای با تأکید بر روابط و مناسبات شهر و روستا در ناحیه سنقر مشتمل بر دو سکونتگاه شهری و 211 سکونتگاه روستایی صورت گرفته است. نتایج پژوهش بیانگر تسلط شیوه "سرمایه داری بهره بری" در روابط و مناسبات حاکم بین شهر و روستا در تولید فرش دستباف و ارائه آن به بازارهای ملی و جهانی است.
To understand properly the rural-urban relations in Iran is the manifestation to achieve the processes of change and development. The socio-economic performance of rural and urban settlements in the form of relationships within the framework of the theory of "rent capitalism" indicates the formation of inequalities between these two forms of different settlements. The present study, based on library and field studies, has a descriptive-analytical character and examines the production and supply of handwoven carpets in two dimensions, areal and transareal, with a focus on rural-urban relationships in the Songhar Area, including two cities and 211 rural settlements. The research’s results show the dominance of the “exploitative” nature of rural-urban relations in the overall process of manufacture and trade of carpets.
- احمدی¬فر، الهام و کرمی دهکردی، اسماعیل (1395)، "دسترسی بافندگان فرش روستایی به نقشة فرش ابریشمی: مطالعة موردی در شهرستان زنجان" در: دوفصلنامه علمی – پژوهشی انجمن علمی فرش ایران، شماره 29، بهار و تابستان 1395، صص 119-140؛
- افراخته، حسن؛ اسكندري ثاني، محمد؛ اسمعيل¬نژاد، مرتضی (1388)، "نقش قاليبافي در توسعة روستايي: مطالعة موردي كارگاه قاليبافي دهستان بالاولايت کاشمر" در: فصلنامه روستا و توسعه، سال ،۱۲شماره ،۱بهار ،۱۳۸۸صص ۱-28؛
- اهلرس، اکارت (1380الف)، شهر، روستا، عشایر (مجموعة مقالات)، ترجمة عباس سعیدی، انتشارات منشی، تهران؛
- همو (1380ب)، "سرمایه¬داری بهره¬بری و تکوین شهر در شرق اسلامی (نمونة ایران)" در" اهلرس، اکارت، شهر، روستا، عشایر...، صص 221-252
- همو (1390)، "روابط سنتی شهر و روستا در ایران" در: سعیدی، عباس روابط و پیوندهای روستایی- شهری در ایران، انتشارات مهرمینو، تهران، صص 11-32؛
- بوبک، هانس (1390الف)، "در بارة مفهوم سرمایه¬داری بهره¬بری" در: سعیدی، عباس، روابط و پیوندهای روستایی- شهری در ایران، صص 33-50؛
- همو (1390ب)، "سرمایه¬داری بهره¬بری و توسعه در ایران" در: سعیدی، عباس، روابط و پیوندها....، صص 51-70؛
- رنجبر، لیلا (1392)، بررسی بصری نقوش قالی سنقر، دانشکدة هنر، موسسه آموزش عالی غیردولتی نبی اکرم (ص)، پایان¬نامة کارشناسی ارشد؛
- سالنامة آماری استان کرمانشاه (1398)، مرکز آمار ایران، تهران؛
- سعیدی، عباس (1382)، "روابط شهر و روستا و پيوندهاي روستايي- شهري: يك بررسي ادراكي" در: فصلنامة جغرافیا، دورة جدید، سال دوم، شمارة 1، پاییز و زمستان 1382، صص 1-17 (تاريخ چاپ : 1384)؛
- همو (1389)، "محيط، فضا و توسعه¬: بحثي در ضرورت توسعه يكپارچه روستايي- شهري" در: مسکن و محیط روستا، شماره 131، پاییز 89، صص 3-12؛
- همو (1390)، "روابط شهر و روستا و پیوندهای روستایی- شهری" در: سعیدی، عباس، روابط و پیوندها....، صص 71-100؛
- همو (1392)، "پیوستگی توسعة روستایی- شهری در قالب منظوم¬ه¬های روستایی" در: فصلنامة برنامه¬ریزی کالبدی- فضایی، سال دوم، شماره 4، پاییز 92، صص 11-20؛
- همو (1399)، برنامه¬ریزی کالبدی- فضایی در راستای توسعة پایدار منظومه¬های روستایی- شهری، انتشارات بنیاد مسکن، تهران؛
- شایسته¬فر، مهناز (1383)، "هنر قالیبافی در سنقر کلیایی" در: کتاب ماه هنر، شماره 77-78، بهمن و اسفند 1383، صص 96-104؛
- شناسنامه آبادیهای استان کرمانشاه (1395، مرکز آمار ایران، تهران؛
- صدری، مرداد (1384)، "مفاهیم نمادین در نقوش قالی سنقر" در: نشریه گلجام، دوره اول، شماره 1، صص 32-41؛
- محمدی استادکلایه، امین و همکاران (1395) "شناخت و تحلیل عامل مؤثر بر رکود صنعت قالیبافی در نواحی روستایی از دیدگاه قالیبافان شهرستان گنبد کاوس" در: دوفصلنامه علمی – پژوهشی انجمن علمی فرش ایران، شماره 30، پاییز و زمستان، صص 67-81؛
-Bazin, Marcel (1973a), "Le travail du tapis dans la région de Qom (Iran central)", in: Bull. de la Société Languedocienne de Géographie, t. VII - 1973, fasc. 1, pp. 83-92;
-Ibid (1973b), “Qom, ville de pèlerinage et centre regional” In: Revue Géographique de l'Est, tome 13, n°1-2, Janvier-juin (1973), Monde turco-iranien (Turquie, Iran, Afghanistan); pp. 77-136;
-Ehlers, Eckart (1982), “Teppichmanufaktur und Teppichhandel in Arak/Farahan-Iran” in: Der Islam; Zeitschrift für Geschichte und Kultur des Islamischen Orients; Berlin [etc.] Vol. 59, Jan. 1 S. 222-253;
-Ibid (2006), “What is Persian about the Persian Carpet Today? A Case Study on Carpet Manufacturing and Carpet Trade at Kashan” 6TH. Biennial Conference of Iranian Studies,
2-5 Aug. 2006, Iran Heritage Foundation, London.
