• فهرست مقالات سیستم اطلاعات جغرافیایی

      • دسترسی آزاد مقاله

        1 - ارزیابی زمین – زیست محیطی تناسب اراضی برای برنامه‌ریزی زمین شهری ( مطالعه موردی: منطقه 22 تهران) (نوع مقاله : پژوهشی)
        امیر کرم انسیه میهن پرست
        رشد شتابان شهرنشینی و افزایش بی سابقه جمعیت در سده‌ی اخیر، محلات شهری وکلان شهری را در امر خدمات‌رسانی مطلوب و بهینه با مشکلات جدی مواجه ساخته است. در این تحقیق با استفاده از تکنیک‌های تصمیم گیری چند معیاره، از روش فرآیند سلسله مراتبی جهت ارزیابی زمین – زیست محیطی تناس چکیده کامل
        رشد شتابان شهرنشینی و افزایش بی سابقه جمعیت در سده‌ی اخیر، محلات شهری وکلان شهری را در امر خدمات‌رسانی مطلوب و بهینه با مشکلات جدی مواجه ساخته است. در این تحقیق با استفاده از تکنیک‌های تصمیم گیری چند معیاره، از روش فرآیند سلسله مراتبی جهت ارزیابی زمین – زیست محیطی تناسب اراضی برای برنامه‌ریزی زمین شهری با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی در محدوده شهری منطقه 22 شهر تهران استفاده شده‌است.کاربری های اصلی مورد نظر 5 گروه کاربری شامل بلندمرتبه سازی، ساختمان چند طبقه، ساختمان کم ارتفاع، حفاظت طبیعی و تفریحی – فراغتی هستند. براساس این پژوهش معیارهای اصلی موثر برای ارزیابی تناسب زمین در منطقه 22شهرداری تهران برای برنامه‌ریزی زمین شهری به 9معیار شامل: شیب، ارتفاع، جهت، زمین‌شناسی،کاربری اراضی، واحد ارضی، فاصله از رودخانه، فاصله از گسل، فاصله از جاده (راه) تقسیم می‌شود. نتایج نشان می‌دهد که 3/19درصد مساحت منطقه مورد مطالعه برای بلند مرتبه سازی ، 5/12 درصد برای ساختمان‌های چند طبقه و 28/ 15درصد برای ساختمان‌های کم ارتفاع مناسب هستند.توزیع مکانی این پهنه ها به ترتیب از پایکوه در شمال به سمت جنوب و جنوب شرق محدوده است. پهنه مناسب حفاظت طبیعی 6/17درصد مساحت منطقه در نوار شمالی پایکوهی و درون دره‌ها را در بر می گیرد. همچنین 33/26درصد منطقه برای کاربری تفریحی – فراغتی مناسب است که عمدتا در بخش های پایکوهی شمالی و درون دره‌ها قرار دارد. مطابقت ساخت و سازهای موجود با نقشه های تناسب مذکور برای کاربری های اصلی نشان می‌دهد که در برخی نواحی تطابق و همخوانی وجود دارد، اما در برخی نواحی دیگر دیده نمی‌شود. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        2 - مدیریت سازمان یابی فضایی- کالبدی ساختارهای درون شهری به روش AHP و منطق فازی(مطالعه موردی: منطقه17 شهر تهران)
        نعمت حسین زاده فراز  استعلاجی الهام امینی
        شهر تهران با توجه به نقش محوری- مرکزیتی با افزایش جمعیت و تراکم همراه بوده و به تبع آن در ارائه خدمات و تسهیلات در زمینه-های مختلف، به جهت کمبود و در پاره ای از موارد به دلیل عدم توزیع جغرافیایی مناسب کاربری ها دچار نارسایی هایی است. شبکه جایگاه های سوخت رسانی از جمله ا چکیده کامل
        شهر تهران با توجه به نقش محوری- مرکزیتی با افزایش جمعیت و تراکم همراه بوده و به تبع آن در ارائه خدمات و تسهیلات در زمینه-های مختلف، به جهت کمبود و در پاره ای از موارد به دلیل عدم توزیع جغرافیایی مناسب کاربری ها دچار نارسایی هایی است. شبکه جایگاه های سوخت رسانی از جمله اجزاء شبکه خدمات شهری است که به عنوان تأمین کننده سوخت بخش حمل و نقل درون شهری عمل کرده و به نوبه خود از لحاظ ملاحظات ترافیکی، شهرسازی، ایمنی و محیط زیست دارای اهمیت است. یکی از مهم ترین عوامل پیرامون جایگاه هاي عرضه ي سوخت(پمپ بنزین ها)، مکان یابی مناسب آنهاست. امروزه مدل های تصمیم گیری چند معیاره (MCDM) به ابزاری رو به توسعه و مناسب در رویارویی با مسائل پیچیده تصمیم گیری مکانی تبدیل شده اند. در تصمیم گیری های چند معیاره، روش های مختلفی وجود دارد. مطالعات و شواهد نشان می دهند که روش های تصمیم گیری چند معیاره مختلف بالاخص روش های تلفیقی بین آنها، برای تصمیم گیری مکانی، نتایج دقیقی ارائه می دهند. منطقه 17 تهران به لحاظ تراکم جمعیتی بالا و همچنین تراکم عبور و مرور داخلی در شبانه-روز و گذرگاه بودن به مناطق مجاور، ضرورت نیاز به جایگا های سوخت رسانی و مکان یابی بهینه آن ها را نشان می دهد. از این رو هدف این پژوهش تعیین محل مناسب قرارگیري پمپ بنزین هاي منطقه17 شهر تهران و بررسی موقعیت جایگاه های موجود در این منطقه، با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی(GIS) و با بهره گیری از روش تلفیقی AHP فازی، می باشد. روش پژوهش در این ارزیابی، توصیفی - تحلیلی و ماهیت کاربردی دارد. بدین منظور جهت رسیدن به اهداف مذکور از معیارهای مناسب، سازگار با منطقه مورد مطالعه و مختلفی استفاده شده است و در نهایت با استفاده از مقایسات زوجی و نظر کارشناسان و محاسبات به روش AHP فازی وزن نهایی معیارها مشخص شده است. نتایج حاصل از تلفیق لایه های اطلاعاتی در نرم افزار ARCGIS، ضمن مشخص کردن مکان های مناسب برای احداث جایگاه های جدید، موقعیت قرارگیری جایگاه های پمپ بنزین را تحلیل کرده است که نشان می دهد هر 2 جایگاه موجود منطقه17 شهر تهران در موقعیت مناسب و بهینه ای قرار ندارند. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        3 - تحلیل الگوهای فضایی ـ زمانی جرم سرقت در شهر سمنان
        اسماعیل نجفی کرامت اله زیاری علیرضا دربان آستانه
        امروزه یکی از مهم ترین معضلات در اکثر شهرهای جهان افزایش نرخ بزهکاری است. با گذشت زمان جرم شناسان متوجه شدند که مکان-های خاصی بر میزان وقوع جرم تأثیرگذار می باشند. به همین دلیل طی سال های اخیر پژوهش پیرامون رابطة متقابل محیط کالبدی شهرها با بزهکاری اهمیت زیادی یافته است چکیده کامل
        امروزه یکی از مهم ترین معضلات در اکثر شهرهای جهان افزایش نرخ بزهکاری است. با گذشت زمان جرم شناسان متوجه شدند که مکان-های خاصی بر میزان وقوع جرم تأثیرگذار می باشند. به همین دلیل طی سال های اخیر پژوهش پیرامون رابطة متقابل محیط کالبدی شهرها با بزهکاری اهمیت زیادی یافته است. یکی از مهم ترین انواع جرایم، مسئله سرقت است. سرقت به انواع متفاوت در سطح جامعه وجود دارد. در پژوهش حاضر از سامانه اطلاعات جغرافیایی و همچنین نرم افزارهای Excel و SPSS به‌منظور تحلیل های فضایی ـ مکانی و همچنین زمانی استفاده شده است. در این پژوهش جرایم ارتکابی مرتبط با سرقت از تاریخ 1/1/1394 تا 29/12/1394 در محدوده قانونی شهر سمنان به‌عنوان جامعه آماری مورد مطالعه قرار گرفته است. سپس با تهیه پایگاه داده ای جرایم سرقت و استفاده از آزمون-های آماری و گرافیکی اقدام به شناسایی و تحلیل فضایی کانون های جرم خیز شهر سمنان شد. روش تحقیق پژوهش، تحلیلی و توصیفی و داده ها و اطلاعات مورد نیاز پژوهش با دو روش کتابخانه ای و میدانی تهیه شده است. نتیجه پژوهش نشان داد مهم ترین کانون های جرم خیز شهری سمنان در محدوده خیابان امام (ره) از میدان امام تا چهاراه مازندران و همچنین بازار سمنان واقع شده است که جزء محدوده های پرازدحام و شلوغ شهر با کاربری غالباً تجاری که دارای ساختار کالبدی نامناسب می باشد، شکل گرفته است. از نظر زمانی نیز مشخص شد، بیشترین میزان سرقت در شهر سمنان در طی ماه ها و هفته‌های سال در طی ساعات اداری تمرکز یافته است و پیک زمانی وقوع سرقت در شهر سمنان ساعات نزدیک به ظهر بوده است. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        4 - بررسی وضعیت پراکنش مساجد در سطح شهرداری منطقه هشت تهران با استفاده از آنالیزهای فضایی در سیستم اطلاعات جغرافیایی
        اعظم  یوسفی
        از جمله شاخصهای مهم و مورد تاکید در بین مردم در سرزمینهای اسلامی ، بنای مساجد در مراکز مسلمان نشین ، پراکنش فضایی متناسب با محیط مساجد ، مکان یابی مناسب برای دسترسی مناسب و تناسب تراکم جمعیت به تعداد مساجد است . در این تحقیق وضعیت پراکنش مساجد در سطح شهرداری منطقه چکیده کامل
        از جمله شاخصهای مهم و مورد تاکید در بین مردم در سرزمینهای اسلامی ، بنای مساجد در مراکز مسلمان نشین ، پراکنش فضایی متناسب با محیط مساجد ، مکان یابی مناسب برای دسترسی مناسب و تناسب تراکم جمعیت به تعداد مساجد است . در این تحقیق وضعیت پراکنش مساجد در سطح شهرداری منطقه هشت تهران با استفاده از تکنیک های فضایی موجود در نرم افزارهای سیستم اطلاعات جغرافیایی مور د بررسی واقع شده است. بعد از تهیه پایگاه اطلاعات مکانی در محیط GIS برای پراکنش مساجد در سطح منطقه هشت تهران با استفاده از آنالیزهای تراکم سنجی و آنالیزهای فاصله ای وضعیت پراکنش فضایی مساجد در سطح منطقه مورد بررسی به همراه با وضعیت تراکم جمعیتی در سطح نواحی مورد آنالیز فضایی قرارگرفت . بر اساس نتایج حاصل از تحقیق ، 43.3 درصد از مساحت کل منطقه در شرایط حدودا نرمالی از حیث تراکم جمعیت و تراکم پراکنشی مساجد واقع است ولی 32.2 درصد از منطقه که غالبا منطبق بر بخشهای شرقی منطقه است ارتباط معنی داری را بین پراکنش جمعیت و پراکنش مساجد دارا نمی باشد. با توجه به کم بودن مساحت محدوه مناسب از حیث تناسب تعداد مساجد در سطح منطقه ، لزوم مطالعات در خصوص احداث مسجد متناسب با وضعیت تراکم و پراکنش جمعتی در بخش عمده منطقه پیشنهاد می گردد . پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        5 - ارائه رویکرد جامعی بر مدیریت بحران شهری بر اساس نقشه آسیب‌پذیری و پهنه‌بندی خطر مطالعه موردی: منطقه یک شهرداری تهران
        وحید  اسماعیلی کیاسج فرناز  برزین پور کامران  شهانقی
        بلاياي طبيعي همواره در طول دوران حيات کره زمين وجود داشته و خواهند داشت. با پیشرفت جوامع بشری، مناطق مسکونی و کلان‌شهرها نیز نسبت به اثرات و پیامدهای مخرب ناشی از وقوع بحران‌ها مصون نبوده‌اند. آسیب‌پذیری جوامع، علاوه بر گستردگی و شدت بحران‌ها، وجود زیرساخت‌های مناسب شهر چکیده کامل
        بلاياي طبيعي همواره در طول دوران حيات کره زمين وجود داشته و خواهند داشت. با پیشرفت جوامع بشری، مناطق مسکونی و کلان‌شهرها نیز نسبت به اثرات و پیامدهای مخرب ناشی از وقوع بحران‌ها مصون نبوده‌اند. آسیب‌پذیری جوامع، علاوه بر گستردگی و شدت بحران‌ها، وجود زیرساخت‌های مناسب شهری و سازه‌های مستحکم، به برنامه‌ریزی‌های پیشگیرانه و ایجاد آمادگی مناسب در سازمان‌های متولی مدیریت بحران نیز بستگی فراوانی دارد. وقوع بحرانی مانند زلزله، معمولا منجر به ایجاد آسیب‌های ثانویه‌ای در مناطق شهری می‌شود که هر یک از آن‌ها به دلایل روشنی اتفاق می‌افتند و پیامدهای مشخصی به دنبال خواهند داشت. شناسایی تمامی این دلایل و پیامدها، منجر به ایجاد نقشه‌ای از آسیب‌پذیری در مناطق شهری می‌شود که می‌تواند مبنای ایجاد برنامه‌های پیشگیرانه باشد. از طرفی، یکی از مؤثرترین و کاراترین روش‌های برنامه‌ریزی برای آمادگی و مقابله با شرایط بحرانی در سازمان‌های متولی مدیریت بحران، طراحی زنجیره‌های امداد و تعیین مسئولیت‌ها بر اساس داده‌های ناشی از مطالعات آسیب‌پذیری منطقه است. لذا، در این مقاله سعی خواهد شد تا رویکردی برای استفاده از داده‌های سیستم اطلاعات جغرافیایی و استخراج دانش خبرگان سازمان‌های مسئول در مناطق شهری ارائه گردد تا به کمک آن ضمن ایجاد نقشه‌های پهنه‌بندی خطر و آسیب‌پذیری‌ عملکردی منطقه شهری، به طراحی فازهای پیشگیری، آمادگی و واکنش مدیریت بحران پرداخته شود. برای ایجاد درک بهتری از نحوه عملکرد رویکرد پیشنهادی، از منطقه یک شهرداری شهر تهران به عنوان مطالعه موردی استفاده شده و نتایج حاصل از مطالعه بر روی آسیب‌پذیری ناشی از بروز زلزله در این منطقه ارائه خواهد شد. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        6 - مکان یابی محدوده های مناسب برای دفن پسماند روستایی (محدوده مورد مطالعه : شهرستان قصرشیرین )
        مصطفی توکلی نغمه حبیب  محمودی چناری فرشته  جاسم نژاد
        آلایندگی پسماندها منشأ بسیاری از مشکلات محیط زیستی است. این آلاینده‌ها سبب آلودگی منابع آب، خاک و هوا و تخریب منظرهای طبیعی و گسترش بیماری می‌شوند و این در حالی است که کانون‌های دفع پسماند علی رغم فاصله مناسب با مراکز شهری‌، مناطق روستایی را با تهدید‌هایی مواجه می‌کند. چکیده کامل
        آلایندگی پسماندها منشأ بسیاری از مشکلات محیط زیستی است. این آلاینده‌ها سبب آلودگی منابع آب، خاک و هوا و تخریب منظرهای طبیعی و گسترش بیماری می‌شوند و این در حالی است که کانون‌های دفع پسماند علی رغم فاصله مناسب با مراکز شهری‌، مناطق روستایی را با تهدید‌هایی مواجه می‌کند. تعیین مناطق مساعد برای دفن پسماند از راهکارهای عمومی مقابله با این بحران است. در این پژوهش، که با روش توصیفی تحلیلی و با تکیه بر منابع کتابخانه‌های انجام شده است پس از جمع آوری لایه‌های خام مربوط به 12 شاخص (مناطق روستایی‌، شهری‌، راه‌، منابع آب‌، سیلاب‌، کاربری زمین‌، مراتع‌، خاک‌، زمین شناسی‌، گسل‌، راه‌های ارتباطی و ...) و تهیه نقشه‌های فاصله و بی مقیاس سازی آن با استفاده از نرم خطی در نرم‌افزار GIS محدوده‌های مناسب به منظور دفع پسماند در شهرستان قصرشیرین به دلیل موقعیت خاص آن از نظر منابع آب فراوان (آب‌های معدنی و اکوتوریسم) بررسی شد. نتایج نشان می‌دهد که بخش عمده‌ای از شهرستان قصرشیرین برای دفع پسماند مناسب نیست که این محدوده‌ها به رنگ قرمز در خروجی نهایی مدل‌ها به نمایش درآمده است. همچنین، فقط بخش‌های از این شهرستان برای این منظور مناسب است که در خروجی نهایی مدل‌ها به رنگ آبی مشخص شده است. پرونده مقاله