-
مقاله
1 - کاربری سیاق متّصل برای فهم معنا با تمرکز بر مشتقّات «کتب» در نهج البلاغهدانش ها و آموزه های قرآن و حدیث , شماره 1 , سال 1 , تابستان 1397یکی از راههای رایج در فهم متون مقدّس، بهره گیری از لغت نامه است. آن چه لغتنامهها برای مخاطبان روشن میکنند، معنای ریشه، مشتقّات و کاربریهاست. چیزی که لغت نامهها متکفّل آن نیستند، تبیین مراد جدّی متکلّم است؛ به همین دلیل از مصطلحاتی چون «یُقالُ کَذا وَ کَذا» استفاده چکیده کاملیکی از راههای رایج در فهم متون مقدّس، بهره گیری از لغت نامه است. آن چه لغتنامهها برای مخاطبان روشن میکنند، معنای ریشه، مشتقّات و کاربریهاست. چیزی که لغت نامهها متکفّل آن نیستند، تبیین مراد جدّی متکلّم است؛ به همین دلیل از مصطلحاتی چون «یُقالُ کَذا وَ کَذا» استفاده می کنند. این مشکل برای مخاطب امروزین که از زمان صدور متون مقدّس، فاصلۀ زیادی گرفته، بیشتر می شود. برای حلّ این مشکل می توان به قواعد زبانی پناه برد. یکی از این قواعد، سیاق است. دانشمندان اصول، تفسیر و علوم قرآن از این قاعده برای فهم کلام مخاطب سود بردهاند. تاکنون نوشتارهای مختلفی به کاربری سیاق، توجّه کرده و نوشتار حاضر با تأکید بر روش تطبیقی، قواعد سیاقی را بر ریشۀ «کتب» در نهج البلاغه پیاده می کند. تبیین سیاق متّصل و اهمّیت آن و بررسی نقش سیاق متّصل در فهم معنای «کتب» در نهج البلاغه با روش آمارگیری عددی، بخش های این مقاله را شکل می دهد. پرونده مقاله -
مقاله
2 - نظام هدایت و شاخصه های آن در قرآن کریمدانش ها و آموزه های قرآن و حدیث , شماره 5 , سال 2 , تابستان 1398هدایت، برترین وظیفۀ حجج الهی علیهمالسّلام است. همۀ گفتارها و رفتارهای ایشان ذیل مفهوم هدایت انسان جای میگیرد. نادیدهانگاری این تکلیف در تحلیل رفتار حجّتهای الهی، تحلیلگر را دچار سردرگمی میکند. قرآن کریم راه هدایت را تبیین کرده و میتوان با کنارهمقراردادن آیات کری چکیده کاملهدایت، برترین وظیفۀ حجج الهی علیهمالسّلام است. همۀ گفتارها و رفتارهای ایشان ذیل مفهوم هدایت انسان جای میگیرد. نادیدهانگاری این تکلیف در تحلیل رفتار حجّتهای الهی، تحلیلگر را دچار سردرگمی میکند. قرآن کریم راه هدایت را تبیین کرده و میتوان با کنارهمقراردادن آیات کریمه، فرایندی را برای آن تصویر کرد. این نوشتار بر آن است تا نظاموارۀ هدایت را در قرآن کریم به تصویر بکشد. از این رو شاخصههای هفتگانهای برگرفته از 309 آیه، طرّاحی کرده است. در بررسی مشتقات «هدایت» مباحث ادبی، تفسیری و اصولی مطرح شده و واژگان همنشین مورد توجّه قرار میگیرد. پرونده مقاله -
مقاله
3 - جایگاه نظام هدایت در تحلیل رفتارهای امیر مؤمنان علیه السلامدانش ها و آموزه های قرآن و حدیث , شماره 7 , سال 2 , زمستان 1398تحلیل برخی از کنش ها و واکنش های امیر مؤمنان علیه السلام برای دوستدارانشان نیز سخت است. این رفتارها با روند عمومی و مردم پسند همگون نبوده و موجب تعجّب می شود. پذیرش درخواست مشاوره به خلفای سه گانه، پاسخگویی به پرسش توحیدی در میانه نبرد جمل و تأخیر چندماهه در نبرد صفّ چکیده کاملتحلیل برخی از کنش ها و واکنش های امیر مؤمنان علیه السلام برای دوستدارانشان نیز سخت است. این رفتارها با روند عمومی و مردم پسند همگون نبوده و موجب تعجّب می شود. پذیرش درخواست مشاوره به خلفای سه گانه، پاسخگویی به پرسش توحیدی در میانه نبرد جمل و تأخیر چندماهه در نبرد صفّین با وجود آمادگی سپاه دهها هزارنفری ایشان، نمونههایی از این رفتارهاست. این شیوه تعامل، با روش رایج سیاستمداران و رهبران جوامع متفاوت است. در پاسخ به چرایی این رفتارها، حفظ مصلحت اسلام و مردم و یا جلوگیری از تضییع حقوقشان بیان شده است. این نوشتار درصدد است تا برای فهم این رفتارها، آن را بر دو گزاره بنیادین پایه گذاری کند؛ نخست، شناختِ درست وظیفه هدایتگریِ امام به عنوان حجّت الهی و دوم، دید فرازمند امام نسبت به آفریدگان الهی. به همین روی، رفتار امام در نظام هدایت الهی تحلیل شده است نه از زاویه نگرش سیاست مداران. پرونده مقاله -
مقاله
4 - نگاهی به فراز «بَدَنُهُ غافِلٌ لِسُکونِ عُروقِهِ» و عواقب کمتحرّکیدانش ها و آموزه های قرآن و حدیث , شماره 8 , سال 2 , بهار 1399موضوع دعای پنجاه و دوم صحیفه سجّادیه، یادکرد برخی از حالات بندگان و خوی ناپسند آنها و درخواست رحمت از خداوند است. امام سجّاد علیه السلام در این دعا کمتحرّکی را یکی از ویژگیهای ناپسند فردی شمردهاند. ایشان به درگاه الهی عرضه میدارند: فَاَساَلُكَ یا مَولای سُآلَ مَن چکیده کاملموضوع دعای پنجاه و دوم صحیفه سجّادیه، یادکرد برخی از حالات بندگان و خوی ناپسند آنها و درخواست رحمت از خداوند است. امام سجّاد علیه السلام در این دعا کمتحرّکی را یکی از ویژگیهای ناپسند فردی شمردهاند. ایشان به درگاه الهی عرضه میدارند: فَاَساَلُكَ یا مَولای سُآلَ مَن ... بَدَنُهُ غافِلٌ لِسُكونِ عُروقِهِ. پرونده مقاله -
مقاله
5 - نظامواره مدیریت تحصیلی طلبهدانش ها و آموزه های قرآن و حدیث , شماره 10 , سال 3 , پاییز 1399واژه «تحصیل» فرایندی را از آغاز یادگیری تا پایان آن در خود، جای داده است. وقتی سخن از درسخواندن میشود، تصوّر اوّلیه این است که یک کتاب و یک رشته مطالب، توسّط استاد به شاگرد، منتقل شده و پس از مدّتی، آزمون و در نتیجه، قبولی یا عدم قبولی رخ میدهد. حال وقتی کنشها و واک چکیده کاملواژه «تحصیل» فرایندی را از آغاز یادگیری تا پایان آن در خود، جای داده است. وقتی سخن از درسخواندن میشود، تصوّر اوّلیه این است که یک کتاب و یک رشته مطالب، توسّط استاد به شاگرد، منتقل شده و پس از مدّتی، آزمون و در نتیجه، قبولی یا عدم قبولی رخ میدهد. حال وقتی کنشها و واکنشهای فرد یادگیرنده را بررسی کنیم به این امور برمیخوریم: باورها، تأثیر باورها بر رفتارها، خانواده، دوستان، جامعه و مسائل آن، تأثیر پاسخ مسائل جامعه بر روند تحصیل و ... . همه اینها، به تناسب خویش، برآموزش فرد، اثرگذار است. پرونده مقاله -
مقاله
6 - مطالعات اجتماعی بر پایۀ قرآن و سنّت از دیرباز تا امروز؛ کاستیها و آسیبهادانش ها و آموزه های قرآن و حدیث , شماره 14 , سال 4 , پاییز 1400مطالعۀ گزارههای اجتماعی در دین و رفتارهای معصومان^ گسترده و پُرارزش است. نهجالبلاغه یکی از مهمترین منابع دینی، توجۀ ویژهای به مباحث اجتماعی دارد؛ اما در شروح نهجالبلاغه و نگاشتههای پیرامونی آن، کارهای کمحجمی نسبت به مطالعات اجتماعی دیدهام. در مراکز آموزشی هم به چکیده کاملمطالعۀ گزارههای اجتماعی در دین و رفتارهای معصومان^ گسترده و پُرارزش است. نهجالبلاغه یکی از مهمترین منابع دینی، توجۀ ویژهای به مباحث اجتماعی دارد؛ اما در شروح نهجالبلاغه و نگاشتههای پیرامونی آن، کارهای کمحجمی نسبت به مطالعات اجتماعی دیدهام. در مراکز آموزشی هم بهصورت محدود به این موضوع پرداختهاند و کمتر دانشگاهی در سرفصلهای درسی خود به مطالعات اجتماعی در دین اشاره کرده است. در اصول مطالعهای یک دانش، باید از پیشینۀ آن شروع کنیم؛ زیرا فهم پیشنیه، یعنی فهم تولد دانش است و گذر زمان در همه جایِ دانش حاضر میباشد و لحظهبهلحظه دانش را معنا میکند. به همین منظور برای مطالعۀ پیشینۀ دانش علوم اجتماعی، کتابخانۀ دانشگاه خوارزمی کرج را در نظر گرفتم تا چهره کلی مطالعۀ دانش علوم اجتماعی از آغاز تا کنون را واکاوی کنم و گزارههای اجتماعی قرآن و رفتارهای معصومان^ (از پیامبر| تا امام مهدی×) را جستجو نمایم. پرونده مقاله -
مقاله
7 - معرّفی و محتوای کتاب «کبیر الصحابة، ابوطالب علیه السلام» از عبدالرسول غفاریدانش ها و آموزه های قرآن و حدیث , شماره 19 , سال 5 , زمستان 1401شناساندن مطالعات و تحقیقات پژوهشگران، یکی از روشهای مرسوم و تکمیلی یک پژوهش است. گاهی یک مسأله آنقدر مهم است که در تبیین آن تکنگاری شکل میگیرد به ویژه اگر مسأله از نوع مسائل اعتقادی باشد. ماجرای «ایمان ابوطالب» یکی از همین مسائل است که دستمایه بسیاری از مطالعات تار چکیده کاملشناساندن مطالعات و تحقیقات پژوهشگران، یکی از روشهای مرسوم و تکمیلی یک پژوهش است. گاهی یک مسأله آنقدر مهم است که در تبیین آن تکنگاری شکل میگیرد به ویژه اگر مسأله از نوع مسائل اعتقادی باشد. ماجرای «ایمان ابوطالب» یکی از همین مسائل است که دستمایه بسیاری از مطالعات تاریخی ـ کلامی قرار گرفته است. در این بین یکی از مهمترین نگاشتهها در خصوص شناساندن جناب ابوطالب× و ایمان ایشان، کتاب «کبیر الصحابة ابوطالب علیه السلام» اثر دکتر عبدالرسول غفاری است. نویسنده برای اثبات ایمان ابوطالب علیه السلام در آغاز به ریشهیابی و تاریخمندی مسأله پرداخته است. وی با سودجستن از ادلّه چهارگانه (قرآن، سنّت، عقل و اجماع) و نیز مطالعه رفتارهای ابوطالب علیه السلام از جمله اشعار وی و تحلیل آنها، تلاش خود را در 10 فصل سامان داده است. او تحلیلهای خود را با عنوان «قال الغفاری ...» به مخاطب عرضه میکند. شناخت نویسنده و کتاب وی موضوعی است که محتوای این نوشتار را تشکیل میدهد. پرونده مقاله