به دلیل اهمیت تخلیه سریع شهر هنگام وقوع حوادث طبیعی یا غیر طبیعی، اعمال یک سیاست کنترلی بهینه برای جلوگیری از بروز تراکم و توقف وسایل نقلیه امری لازم و ضروری است. روش‌های موجود برای مدیریت ترافیک در شرایط بحران کمتر به استفاده از رویکردهای هوش مصنوعی پرداخته‌اند و به همین دلیل، هدف اصلی مؤلفین در این پژوهش ارائه یک رویکرد کنترلی بهینه و هوشمند برای ترافیک تخلیه شهر است. در این رویکرد از سیستم استنتاج فازی برای تصمیم‌گیری هر عامل و از آتوماتای احتمالی برای بهینه‌کردن عملکرد عامل‌ها با توجه به ترجیحات هر کدام از آنها در طول زمان استفاده شده است. برای بررسی میزان موفقیت رویکرد کنترلی پیشنهادی، شبیه‌سازی مبتنی بر عامل در محیط‌های RStudio و NetLogo و با استفاده از بسته‌های RNetlogo و frbs در زبان R انجام شده است. نتایج شبیه‌سازی نشان‌دهنده توزیع بار ترافیک، استفاده حداکثری از ظرفیت معابر و پیش‌گیری از بروز تراکم توسط رویکرد پیشنهادی است. با توجه به فناوری‌های ارتباطی نظیر GPS، گوشی‌های تلفن همراه هوشمند، سیستم‌های پرداخت عوارض خودکار الکترونیکی در معابر و ... که در سال‌های اخیر گسترش یافته‌اند، امکان پیاده‌سازی روش کنترل ترافیک بحران پیشنهادی در عمل نیز وجود خواهد داشت. پرونده مقاله