نيمه دوم قرن بيستم شاهد تحول در ابعاد متفاوت زندگي بشر بود. تغيير و تحول در نگرش بر چگونگي مكانيابي صنايع و برنامهريزي صنعتي در كنار اهداف توانمندسازي و رقابتپذيري بينالمللي، مسير نظريات و برنامهريزيهاي صنعتي و منطقهاي را به راستاي نگرش خوشهاي هدايت نمود. اين مطالعه با روش قياسي و تطبيقي و با استفاده از تجارب متفاوت صورت گرفته جهاني از اجراي برنامههاي خوشهاي در صنعت و فناوري، ضمن جمعبندي و ارائه مجدد نظريات در خصوص خوشههاي صنعتي، علم و فناوري به بيان يك دست ادبيات مربوطه در راستاي ارائه نظري مدل خوشههاي صنعتي، علم و فناوري برآمده است. هدف اين مطالعه، همگونسازي نظريات پراكنده و گاه متناقض در خصوص موضوع بوده و مهمترين دستيافت آن چارچوب مشخص تشخيصي براي تفكيك انواع خوشه است. پرونده مقاله