در این مقاله، پترولوژی و جایگاه تکتونوماگمایی سنگ های آتشفشانی ائوسن منطقه آهوان، خاور سمنان، مورد بحث قرار گرفته است. سنگ های مورد مطالعه، شامل گدازه های آتشفشانی بازیک-حدواسط، اسیدی و دایک، همراه با میان لایه های سنگ آهک نومولیت دار، رسوبات کم عمق، هیالوکلاستیت و برش هیالوکلاستیک هستند. گدازه های بازیک-حدواسط در زیر و گدازه های ریولیتی همراه با گدازه های آندزیتی در بالای سری آتشفشانی، برونزد دارند که معرف ولکانیسم دوگانه است. به نظر می رسد که فعالیت های آتشفشانی ائوسن، در محدوده مورد مطالعه، در محیط کم عمق آب دریا تا محیط خشکی رخ داده است. براساس بررسی های پتروگرافی، سنگ های آتشفشانی، دارای ترکیب بازالت، آندزیت بازالتی، آندزیت، داسیت، ریولیت و توف های اسیدی اند. انواع گدازه ای، دارای بافت فیریک تا آفیریک بوده و انواع فیریک دارای فنوکریست های پلاژیوکلاز، اوژیت و هورنبلند هستند. گدازه ها دارای خمیره هیالومیکرولیتیک، میکروکریستالین و دایک ها دارای خمیره اینترگرانولار هستند. منطقه-بندی نامتعادل و بافت غربالی در فنوکریست های پلاژیوکلاز و خمیره شیشه ای نامتجانس را شاید بتوان با پدیده اختلاط ماگمایی توجیه نمود. بررسی آنالیزهای شیمیایی این سنگ ها، حکایت از روندهای ماگمایی کالک آلکالن پتاسیم بالا تا شوشونیتی دارد. نمودارهای عنکبوتی عناصر فرعی و کمیاب بهنجارشده، نشان از غنی شدگی از عناصر نادر خاکی سبک و تهی شدگی واضح از عناصر نیوبیوم و تیتان را دارند. در نمودارهای تکتونوماگمایی، این نمونه ها در محیط کششی اولیه پشت کمان، ترسیم شده اند. به نظر می رسد که، ذوب بخشی گوه گوشته ای تعدیل شده، در بالای صفحه فرورونده، منشأ ماگمای والد در این محدوده بوده که تحت تأثیر سیالات-مذاب ناشی از ذوب بخشی رسوبات بالای صفحه فرورونده، غنی شده است. پرونده مقاله

پهنه ساختاري-رسوبي کپه داغ از ژوراسيک مياني و پس از کوهزاد سيمرين مياني تا ائوسن در حال فرونشيني و انباشت رسوبات بوده است و آغاز کوتاه شدگي در آن به برخورد کوهزاد زاگرس در پالئوژن باز مي گردد. به‌منظور شناسايي کاني ها در سطوح جدايشي، نمونه هايي از واحدهاي سازند شمشک و چمن بيد اخذ و آزمون XRD روي آن ها انجام شده است.از سوي ديگر برآورد کوتاه شدگي در کپه داغ باختري و مرکزي در دو برش عرضي با روند تقريبي شمالي- جنوبي طراحي شده با استفاده از داده هاي قبلي، برداشت هاي صحرايي، نقشه هاي زمين شناسي و تصاوير ماهواره اي، در نرم‌افزار سه‌بعدی موو ترسيم و محاسبه گرديد. بررسي برش هاي ترسيم شده به‌صورت سه‌بعدی در نرم‌افزار موو که از نوآوري هاي اين پژوهش محسوب می‌شود، مشخص کرد اغلب تاقديس هاي منطقه از نوع نامتقارن هستند که اين عدم تقارن به‌واسطه کارکرد افق هاي جدايش ايجاد شده است. نتايج آناليزها مشخص مي کند سازند شمشک به دليل ضخامت و کاني شناسي پتانسيل بيشتري نسبت به سازند چمن بيد در ايجاد سطوح جدايشي در اين منطقه دارد. از سوي ديگر با استفاده از رابطه هاي هندسي عمق سطوح جدايش براي چين خوردگي هاي اصلي محاسبه گرديد که در اغلب آن ها سطح جدايشي در تراز هاي پاييني سازند شمشک محاسبه گرديد.   پرونده مقاله