مقاله
1 -
تحلیل سیستمی اثرات تحولات تقسیمات سیاسی بر پراکنده رویی شهری (نمونه مطالعاتی: شهر قم)
جغرافیا (فصلنامه علمي ـ پژوهشي و بين المللي انجمن جغرافيايي ايران)
,
شماره 66
,
سال
18
,
پاییز
1399
در تاریخ پرفرازونشیب ایران، حکومت و دولت، بهعنوان مهمترین عوامل سیاسی، پیوسته مؤثرترین نقش را در تحولات و دگرگونی ساختوسازهای فضایی ازجمله شهرها داشتهاند. این دگرگونیها در نقشپذیری شهرها و ایفای نقش دولت زمینهساز و موجب تقویت اقتصاد شهرها، توسعه و گسترش شهرها و
چکیده کامل
در تاریخ پرفرازونشیب ایران، حکومت و دولت، بهعنوان مهمترین عوامل سیاسی، پیوسته مؤثرترین نقش را در تحولات و دگرگونی ساختوسازهای فضایی ازجمله شهرها داشتهاند. این دگرگونیها در نقشپذیری شهرها و ایفای نقش دولت زمینهساز و موجب تقویت اقتصاد شهرها، توسعه و گسترش شهرها و شهرنشینی شد. هدف از این پژوهش بررسی و تحلیل مهمترین اثرات تحولات تقسیمات سیاسی بر پراکنده رویی شهری در شهر قم با استفاده از مدل تحلیل ساختاری میباشد. روش تحقیق توصیفی – تحلیلی و روش جمعآوری اطلاعات کتابخانهای و میدانی میباشد. ابزار گردآوری دادهها، پرسشنامه و خبره سنجی است. روایی پرسشنامه با استفاده از روایی ظاهری و نظرسنجی از خبرگان و کارشناسان تائید شد. برای تجزیهوتحلیل اطلاعات از مدل آیندهپژوهی تحلیل ساختاری استفادهشده است. برای این منظور تعداد 29 عامل بهعنوان عوامل اولیه بر اساس نظر کارشناسان و متخصصین شناسایی شدند. درنهایت از نرمافزار MIC MAC برای تجزیهوتحلیل و رتبهبندی شاخصهای مورداستفاده در مدل تحلیل ساختاری و از نرم افزار GIS برای ترسیم نقشهها و لایههای اطلاعاتی موردنظر استفادهشده است. نتایج نشان دادند که ارتقاء جایگاه یک شهر در سطوح تقسیمات کشوری بهویژه تبدیل شهر به مرکز استان، میتواند از طریق چهار عامل افزایش جمعیت و مهاجرت، افزایش قیمت زمین و بورسبازی آن، گسترده شدن ساختار دولت و لزوم تأمین خدمات منطقهای، پراکنده رویی شهری را افزایش میدهد. همچنین بر اساس نتایج سه عامل تمرکز شدید سرمایهها در شهر، مستقر شدن نمایندگان سیاسی دولت و توسعه صنایع در شهر مرکز بهعنوان مهمترین و اثرگذارترین عوامل سیاسی مؤثر بر پراکنده رویی شهری در شهر قم انتخاب شدند.
پرونده مقاله