ريز‌رخساره‌‌ها، محيط رسوبي وچینه نگاری سکانسی سازند قم در برش سطحي شرق سیاه کوه (جنوب گرمسار)
محورهای موضوعی :محمود جلالی 1 , عباس صادقی 2 , محمد حسين آدابي 3
1 - دانشگاه شهید بهشتی، تهران
2 - دانشگاه شهید بهشتی، تهران
3 -
کلید واژه: سازند قم ريز‌رخساره محيط رسوبي چينه‌نگاري سكانسي,
چکیده مقاله :
این مقاله نمایانگر تجزیه و تحلیل های چینه نگاری سکانسی در توالی نهشته‌های دریایی کم عمق الیگو - میوسن در رخنمون شرق کوه سیاه (جنوب گرمسار) است. این مطالعه بر اساس سنگ چینه‌نگاری، تعیین چهارچوب زمانی جهانی بر اساس بیوزون‌های استاندارد اروپایی، تعبیر و تفسیر رخساره‌‌ها، محیط رسوبی دیرینه و چينه‌نگاري سكانسي انجام شده است. در برش مورد مطالعه بخش‌های c1تا fاز سازند قم قابل تفکیک می‌باشند. مطالعات زیست چینه نگاری نشان داد که مجموعه فرامینیفرهای کف‌زی در محدوده مورد مطالعه مشابه با مجموعه فسیلی در غرب تتیس و خاورمیانه می‌باشد. سن سازند قم بر اساس مجموعه فرامینیفرهای بزرگ شاتین تا بوردیگالین (SBZ 23-25) تعیین شد. براساس مطالعات ميكروپالئونتولوژي انجام شده، سن بخش c1 که قبلا آکیتانین تعيين شده بود در شرق تاقدیس کوه سیاه، شاتین پسین (SBZ 23) می‌باشد. محیط رسوبی سازند قم مربوط به رمپ کربناته است. بر اساس نوع بافت رسوبی و درصد الوکم های اسکلتی و غیر اسکلتی تعداد 1 عدد رخساره سنگي و 13 عدد ریز رخساره از رمپ درونی تا رمپ بيروني تشخيص داده شده است. مطالعات چینه نگاری سکانسی در این برش منجر به شناسایی چهار سکانس درجه سوم گرديد. سکانس اول به سن شاتین دربرگیرنده بخشهاي c1و c2، سکانس دوم به سن آکیتانین در برگیرنده بخشهاي c3 وc4 و d و سکانس سوم و چهارم به سن بوردیگالین در بردارنده بخش‌های e و f می‌باشند.
This paper represents the sequence stratigraphic analysis of the Oligo-Miocene shallow water carbonate succession of the Qom Formation, east of Kuh Siah outcrop (South of Garmmsar). The study is based on the lithosratigraphy, biostratigraphic framework (in the context of European standard biozonation), microfacies, paleoenvironmental interpretation and sequence srtatgraphic concepts. In this section, only f to c1 members of the Qom Formation can be differentiated. The biostrtigraphic results revealed that the benthic foraminiferal composition of the studied section has close affinities with coeval assemblages in Western Tethys and the Middle East. The larger foraminifera associations in the Qom Formation mark the SBZ 23 to 25 zones, referring to a time span from the late Chattian to Burdigalian. Based on the micropaleontological studies, the age of late Chattian (SBZ 23) is ascribed to c1 member which previously considered as Aquitanian, in East of Siah Kuh surface section. Sedimentary environment of the Qom Formation is related to a carbonate ramp platform. Based on sedimentary texture and percentage of skeletal and non skeletal allochems, 1 lithofacies and 13 microfacies from inner to outer ramp were determined. The sequence stratigraphic studies led to the determination of four 3rd order sequences. The first sequence with the Chattian age includes c1 and c2 members. The second sequence with the Aquitanian age includes c3, c4 and d members. The e and f members belong to third and fourth sequences with the age of Burdigalian.
- آقانباتي، ع.،1383. زمين‌شناسي ايران. سازمان زمين‌شناسي و اكتشافات معدني كشور، 586.
- ايمن دوست آ.، 1385. چينه‌نگاري سكانسي سازند قم در بخش مركزي حوضه ،پايان نامه كارشناسي ارشد ،دانشگاه تهران.
- باغباني د.، 1386. پروژه مطالعاتي و عملياتي در محدوده ساوه-قم-كاشان-زواره (حوضه ايران مركزي). گزارش داخلي شركت ملي نفت، مديريت اكتشاف ، گزارش زمين‌شناسي 2111.
- بهفروزي ا.، صفري ا. و وزيري مقدم ح.، 1389. زيست چينه‌نگاري سازند قم در ناحيه چنار(شمال غرب كاشان) بر اساس روزن داران و تطابق آن با برخي از نقاط ايران مركزي. نشريه علمي – پژوهشي رخساره‌‌هاي رسوبي، 31-40
- بهفروزي ا. و صفري ا.، وزيري مقدم ح.، 1391. پالئواکولوژي و اجتماعات کربناته سازند قم در منطقه چنار(شمال غرب کاشان) ، نشریه علمی پژوهشی رخساره‌‌هاي رسوبی ، 1-12
- دانشيان ج. و درخشاني م. 1387. پالئواكولوژي فرامينيفراي سازند قم در برش قصر بهرام، دامنه هاي شمال غربي سياه كوه، واقع در جنوب گرمسار. مجله علوم پايه دانشگاه اصفهان، شماره1
- دانشيان ج. و آفتابي آ.، 1388. بيواستراتيگرافي فرامينيفرهاي سازند قم بر اساس يافته هاي جديد در برش چينه‌شناسي طاقديس نواب در جنوب شرق كاشان. مجله علوم دانشگاه تهران. جلد 35.
- رحيم زاده, ف.، 1373، ديباچه‌اي بر زمين‌شناسي ايران: اليگوسن، ميوسن و پليوسن، انتشارات سازمان زمين‌شناسي كشور، 311.
- رحيمي متين، ل، 1386. بيوستراتيگرافي و سكانس استراتيگرافي سازند قم در جنوب ورامين(دوازده امام – يورته شاه). پايان نامه كارشناسي ارشد ،دانشگاه شهيد بهشتي.
- لاسمي، ي. و امين رسولي، ه.، 1382. چينه‌نگاري سكانسي سازند قم در جنوب بخش مركزي حوضه رسوبي ايران مركزي. ارزش زمان چینه شناختی در تشخیص پاره سازندها، چکیده مقالات بيست و دومين گردهمايي علوم زمين ایران (مشروح مقاله در پایگاه ملی دادها علوم زمین کشور، بخش مقالات برگزیده: (www.ngdir/symposium/ppaper serch،ایران(تهران).
- نوري، ن.،1377. ميكروفاسيس، محيط رسوبي و چينه‌شناسي توالي هاي سازند قم در منطقه شرق سمنان. مجموعه مقالات دومين همايش انجمن زمين‌شناسي كشور.
- Abaie, I., Ansari, H.J., Badakhshan, A. and Jaafari, A., 1964. History and development of the Alborz and Saraje fields of central Iran. Bulletin of Iranian Petroleum Institute, 15, 561–574.
- Adabi, M.H., Kakemem, U. and Sadeghi, A., 2016. Sedimentary facies, depositioal environment and sequence stratigraphy of Oligocene – Miocene shallow water carbonate from the Rig Mountain, Zagros basin (SW Iran). Carbonate Evaporites, 31, 69 - 85
- Alavi, M., 1991. Tectonic Map of the Middle East: Tehran. Geological Survey of Iran, Scale 1:5,000,000.
- Alavi, M., 1994. Tectonics of the Zagros Orogenic belt of Iran: new data and interpretations. Tectonophysics, 229, 211–238.
- Amirshahkarami, M. and Karavan, M., 2015. Microfacies models and sequence stratigraphic architecture of the OligoceneeMiocene Qom Formation, south of Qom City, Iran. Geoscience Frontiers, 6, 593-604.
- Berberian, M. and King, G.C.P., 1981. Towards a paleogeography and tectonic evolution of Iran. National Research Council of Canada, 18, 210–263.
- Berning, B., Reuter, M., Pillar, W.E., Harzhauser, M. and Kroh, A., 2009. Larger foraminifera as a substratum for encrusting bryozoans (Late Oligocene, Tethyan Seaway, Iran), Facies, 55, 227–241.
- Bozorgnia, F., 1965. Qum Formation stratigraphy of the Central Basin of Iran and its intercontinental position. Bulletin of the Iranian Petroleum Institute 24, 69–75.
- Brandano, M. and Corda, L., 2002. Nutrients, sea level and tectonics: constrains for the facies architecture of a Miocene carbonate ramp in central Italy. Terra Nova, 14, 257–262.
- Cahuzac, B. and Poignant, A. 1997. Essai de biozonation dans les bassins européens à I’aide des grands foraminifères néritiques. Bulletin Society Géological de France,168 (2), 155 - 169.
- Catuneanu, O., 2006. Principles of sequence stratigraphy, Elsevier, 386
- Corda, L., and Brandano, M., 2003. Aphotic zone carbonate production on a Miocene ramp, Central Apennines, Italy. Sedimentary Geology, 161, 55–70.
- Burchette, T.P. and Wright, V.P., 1992. Carbonate ramp depositional systems. Sedimentary Geology 79, 3-57.
- Daneshian, J. and Dana, L.R. 2007. Early Miocene benthic foraminifera and biostratigraphy of the Qom Formation, Deh Namak, central Iran. Journal of Asian Earth Sciences 29, 844–858.
- Dozy, J. J., .1944. A geological reconnaissance of the Kuhistan- i- Qum, Geological Report No. 304 of Exploration Directorate, NIOC.
- Dozy, J., 1955. A sketch of post Craetaceous volcanism in Central Iran. Geological Report No.186 of Exploration Directorate, NIOC.
- Dunham, R.J., 1962. Classification of carbonate rocks according to depositional texture. In: Ham WE (ed) Classification of carbonate rocks. American Association of Petroleum Geologists Memoir 1, 108–121.
- Embry, A.F. and Klovan, J.E., 1971. A late Devonian reef tract on northeastern Banks Islands, Northwest Territories. Bulletin of Canadian petroleum geology 19,730–781.
- FlÜgel, E., 2010. Microfacies of carbonate rocks, analysis, interpretation and application. Springer, 984.
- Furrer, M.A., and Soder, P.A., 1955. The Oligo-Miocene marine formation in the Qum region (Central Iran). Rome, Italy. In: Proceedings of the 4th World Petroleum Congress, Rome, 267- 277.
- Gansser, A., 1955. New aspects of the geology in central Iran, Geological Report No.160 of Exploration Directorate, NIOC.
- Geel, T., 2000. Recognition of stratigraphic sequences in carbonate platform and slope deposits: empirical models based on microfacies analysis of Palaeogene deposits in southeastern Spain. Palaeogeogr Palaeoclimatol Palaeoecol, 155, 211–238.
- Guoqiang, X., Shaonan, Z., Zhongdong, L., Lailiang, S. and Huimin, L., 2007. Carbonate Sequence Stratigraphy of a Back-Arc Basin: A Case Study of the Qom Formation in the Kashan Area, Central Iran. Acta geologica sinica, 81 (3), 488-500.
- Hallock, P. and Glenn, E.C., 1986. Larger foraminifera: a tool for paleoenvironmental analysis of Cenozoic carbonates depositional facies. Palaios, 1, 55-64.
- Huber, H., 1972. History of oil exploration in south Semnan area. Geological note No. 231 of Exploration Directorate, NIOC.
- Hunt, D. and Tucker, M. E., 1993. Sequence stratigraphy of carbonate shelves with an example from the mid-Cretaceous (Urgonian) of southeast France. In Sequence Stratigraphy and Facies Associations (H. W. Posamentier, Summerhayes, C. P., Haq, B. U., and Allen, G. P. Eds.), pp. 307–341. International Association of Sedimentologists, Special Publication 18.
- Hunt, D., and Tucker, M. E., 1995. Stranded parasequences and the forced regressive wedge systems tract: deposition during baselevel fall – reply. Sedimentary Geology, 95, 147–160.
- Hardenbol, J., Thierry, J., Farley, M. B., Jacquin, T., De Graclansky, P. C. and Vail, P. R., 1998, Mesozoic and Cenozoic sequence chronostratigraphic framework of European basins, in P. C. De Graciansky, J. Hardenbol, T. Jacquin, and P. R. Vail, eds., Mesozoic and Cenozoic Sequence Stratigraphy of European Basins: SEPM Special Publications, 60, 3-14.
- Işik, U. and Hakyemez, A., 2011. Integrated Oligocene-Lower Miocene Larger and Planktonic Foraminiferal Biostratigraphy of the Kahramanmaras Basin (Southern Anatolia, Turkey). Turkish Journal of Earth Sciences. 20, 793–845.
- Jalali, M., Feizi, A., Asilian, H., Motamedi, H. and Motamedi, B., 2009. Sequence Stratigraphy and basin evolution of Miocene deposits in the North-West part of Central Iran Basin, International Lithsphere Program (ILP),5th workshopof the ILP-Task force on sedimentary basin, Abu Dhabi.
- Karavan, M., Mahboubi, A., Vaziri-Moghaddam, H. and Moussavi-Harami, R., 2015. Sedimentary facies analysis and sequence stratigraphy of Qom Formation deposits in NE Delijan-NW Central Iran. Iran. Geosciences Journal,24, 237-249.
- Khalili, M., Beavers, R. and Torabi, H., 2007. Depositional environment of the evaporitic (D-Member) of the Qom formation (Central Iran). Carbonates and Evaporites, 22, 2, 101-112.
- Less, Gy., Özcan, E. and Okay,A., 2011, Stratigraphy and Larger Foraminifera of the Middle Eocene to Lower Oligocene Shallow-Marine Units in the Northern and Eastern Parts of the Th race Basin, NW Turkey. Turkish Journal of Earth Sciences. 20, 793–845.
- Letouzey, J. and Rudkiewicz, J.L., 2005. Structural geology in the Central Iranian Basin: Institut Francais du Petrole report, 79.
- Mohaijel. M., Fergusson, C.L. and Sahandi, M.R., 2003. Cretaceous-Tertiary convergence and continental collision, Sanandaj-Sirjan Zone, western Iran. Journal Asian Earth Science, 21, 397-412.
- Mohammadi, E., Safari, A., Vaziri-Moghaddam, H., Vaziri, M.R. and Ghaedi, M., 2011. Microfacies analysis and paleoenviornmental interpretation of the Qom Formation, South of the Kashan, Central Iran. Carbonate and Evaporates 26, 255-271
- Mohammadi, E., Vaziri M.R. and Dastanpour, M., 2015. Biostratigraphy of the nummulitids and lepidocyclinids bearing Qom Formation based on larger benthic foraminifera (Sanandaj - Sirjan fore-arc basin and Central Iran back-arc basin, Iran). Arabian Journal Geosciences, 8(1),403-423.
- Nelson, C. S., S. L. Keane, and P. S. Head, 1988. Non-tropi¬cal carbonate deposits on the modern New Zealand shelf: Sedimentary Geology, 60, 71-94.
- Nogol e Sadat, M.A.A., 1985. Les zone de decrochement et les virgations structuales en Iran, Consequences desresultatas de 1, analyse structural de region de Qom; Geological Survey of Iran, Report. No. 55.
- Pedley, H.M., 1998. A review of sediment distributions and processes in Oligo-Miocene ramps of southern Italy and Malta (Mediterranean divide). In: Wrigth, V.P., Burchette, T.P. (Eds.), Carbonate ramps. Geological Society of London. Special Publications, 149, 163–179.
- Pomar, L., 2001. Ecological control at sedimentary accommodation: evolution from a carbonate ramp to rimmed shelf, Upper Miocene, Balearic Island. Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology 175 (1), 249-272.
- Read, J. F., 1985. Carbonate platformfaciesmodels: American Association of Petroleum Geologists Bulletin, 69, 1-21.
- Rahaghi, A. 1973. Etude de quelques grands foraminifères de la Formation de Qum (Iran Central). Revue de Micropaléontologie 16, 23–38.
- Rahaghi, A. 1976. Contribution a l’étude de quelques grands foramifères de l’Iran. Société National Iranienne des Pétroles Laboratoire de Micropaléontologie. Publication 6, Parts 1–3, 1- 79.
- Rahaghi, A., 1980. Tertiary Faunal Assemblage of Qum–Kashan, Sabzewar and Jahrum Areas. National Iranian Oil Company, Geological Laboratories, Publication 8, 1–64.
- Reuter, M., Piller, W.E., Harzhauser, M., Mandic, O., Berning, B., Rِgl, F., Kroh, A., Aubry, M.P., Wielandt-Schuster, U. and Hamedani, A., 2007. The Oligo–Miocene Qom Formation (Iran): evidence for an early Burdigalian restriction of the Tethyan seaway and closure of its Iranian gateway. International Journal of Earth Sciences 98, 627–650.
- Romero, J., Caus, E. and Rossel, J., 2002. A model for the paleoenviornmental distribution of larger foraminifera based on Late Middle Eocene deposits on the margin of the south Pyrenean Basin (SE Spain). Palaeogeogr Palaeoclimatol Palaeoecol 179, 43–56.
- Schuster F. and Wielandt U., 1999. Oligocene and Early Miocene coral faunas from Iran: paleoecology and paleobiogeography. International Journal of Earth Science 88, 571–581.
- Seyrafian A. and Torabi H., 2005. Petrofacies and sequence stratigraphy of the Qom Formation (Late Oligocene-Early Miocene?), North of Nain. Southern trend of the Central Iranian Basin. Carbonates Evaporites, 20(1), 82–90.
- Soder, P.A., 1956. Detailed investigations on the marine formation of Qum. Geological report No.154 of Exploration Directorate, NIOC.
- Soder, P.A., 1959. Detailed investigations on the marine formation (Oligo - Miocene) of Qum. Geological report No.186 of Exploration Directorate, NIOC.
- Stampfl i, G.M. and Borel, G.D., 2002. A plate tectonic model for the Paleozoic and Mesozoic constrained by dynamic plate boundaries and restored synthetic oceanic isochrones: Earth and Planetary Science Letters, 196, 17–33.
- Stöcklin, J., 1977. In possible ancient continental margin in Iran. Burk, GD. And C.L. Darke (Eds.). Geology of continental Margins: New York, Springer Verlog, 873-887.
- Stöcklin, J. and Setudehina, A., 1991. Stratigraphic lexicon of Iran. Geological Survey of Iran Report 18, 1–376.
- Vaziri- Moghaddam, H. and Torabi, H., 2004. Biofacies and sequence stratigraphy of the Oligocene succession, Central basin, Iran. Neues Jahrbuch für Geologie und Paläontologie, Stuttgart 6, 321-344.
- Warren, J. K., 2006, Evaporites: Sediments, Resources and Hydrocarbons: Berlin, Springer, 1036.
- Wilson, J.L., 1975. Carbonate Facies in Geological History. Springer, BerlineHeidelberg, New York, 471.
- Yazdi-Moghaddam, M., 2011. Early Oligocene larger foraminiferal biostratigraphy of the Qom Formation, South of Uromieh (NW Iran). Turkish Journal of Earth Science 20, 847-856.
- Zabihi Zoeram, F., Vahidinia, M. and Sadeghi, A., 2014. Larger benthic foraminifera: a tool for biostratigraphy, facies analysis and paleoenvironmental interpretations of the Oligo-Miocene carbonates, NW Central Zagros Basin, Iran. Arabian Journal Geosciences, 8(2), 931-949.
