سنجش توسعه روستایی با بهره¬گیری از منطق فازی مطالعه مورد: دهستان¬های استان بوشهر
محورهای موضوعی :یعقوب زارعی 1 , دکتر علیرضا استعلاجی 2
1 - علوم و تحقیقات تهران
2 - یادگار امام ره
کلید واژه: توسعه روستایی, تصمیم¬, گیری چندشاخصه, منطق فازی, بوشهر,
چکیده مقاله :
تحقیق حاضر، درصدد تبیین سناریوی مطلوب توسعه یکپارچه ناحیه ای و راهبردهای بهینه تحقق آن در شهرستان مینودشت پژوهش حاضر که با هدف سنجش توسعه روستایی در دهستان های استان بوشهر انجام گردیده، یک پژوهش کاربردی است که با بهره گیری از روش های تصمیم گیری چندشاخصه فازی صورت گرفته است. روش تحقیق توصیفی ـ تحلیلی و شیوه گردآوری اطلاعات از نوع کتابخانه ایی و ابزار جمع آوری با توجه به اهداف پژوهش مبتنی بر داده ها و اطلاعات جداول و فرم های رایج آمارنامه سرشماری عمومی نفوس و مسکن (بویژه سالنامه آماری سال1390 استان بوشهر) بوده است. جامعه آماری پژوهش کل دهستان های استان بوشهر است که جهت سنجش سطح توسعه آن ها، 84 مولفه در قالب شاخص های توسعه ها از آمارنامه رسمی استان بوشهر استخراج و با استفاده از تکنیک وایکور فازی بررسی شده است. تحلیل یافته های پژوهش ضمن ترسیم یک فضای منطقه ایی نابرابر در مناطق روستایی استان بوشهر و تخصیص ناعادلانه امکانات و خدمات روستایی، نشان داد که در مجموع شاخص ها، دهستان های حومه (بوشهر)، عسلویه، زیراه و پشتکوه بالاترین میزان توسعه، و دهستان های انارستان، بردخون، لیراوی میانی و آبدان پایین ترین میزان توسعه روستایی را دارند. در پایان نیز، جهت رفع عدم تعادل منطقه ای در استان بوشهر و برقراری عدالت اجتماعی در مناطق روستایی شهرستان های استان، پیشنهادهای کاربردی ارائه شد و اولویت های توسعه به تفکیک دهستان تعیین گردید.
This study was conducted to assess rural development in the rural districts of the province, applied research is a method of utilizing Association with Fuzzy Multi Attribute Decision Making. Research Methodology descriptive and analytical and the data gathering method documents and collect the purposes of the research data and information on population and housing census statistics tables and forms common(especially Statistical Yearbook 2011 Bushehr province). The study population was the whole Rural district of Bushehr Province, To assess the level of their development, with 84 components in the form of development indicators from official statistics Bushehr Province and examined using the technique of Fuzzy VIKOR. The findings of research analysis outlining a space for unequal region and unfair allocation of resources and rural services in rural areas of Bushehr Province, Showed that a total of indicators, Rural districts suburbs (county of Bushehr), Assaluyeh, Zyrrah, Poshtkuh, Has the highest rate development and rural districts Anarstan, Bordekhoon, Lyravy middle and Abdan have had the lowest rates of rural development. In the end to eliminate regional imbalances in Bushehr Province and social justice in rural areas of Counties of Bushehr Province, Was presented applied suggestions and determined development priorities to segregation rural district.
1. ازکیا، م (1387)، مقدمه¬اي بر جامعه¬شناسی توسعه روستایی، تهران :انتشارات اطلاعات. چاپ پنجم،ص341؛
2. اصغرپور، م. ج (1393)؛ تصمیم¬گیری¬های چندمعیاره، تهران: انتشارات دانشگاه تهران؛
3. افراخته،ح.، ریاحی، و.، جلالیان، ح و سرائی، س(1395)؛ ارزیابی عدالت فضایی در توزیع خدمات روستایی شهرستان¬های استان اصفهان، دو فصلنامه آمایش سرزمین، (1)8: 81-57؛
4. پژوهشکده علوم انسانی و اجتماعی جهاد دانشگاهی (1385)؛ آشنایی با نحوه تهیه برنامه¬های پنج¬ساله دهیاری¬ها، مرکز مطالعات و خدمات تخصصی شهری و روستایی پژوهشکده علوم انسانی و اجتماعی جهاد دانشگاهی، وزارت کشور، سازمان شهرداری¬ها و دهیاری¬های کشور؛
5. پورطاهری، م (1389)؛ کاربرد روش¬های تصمیم¬گیری چندشاخصه در جغرافیا. چاپ اول: تهران. انتشارات سمت؛
6. تقوایی، م.، احمدیان، م و علیزاده، ج(1391)؛ تحلیل فضایی و سنجش توسعه¬یافتگی دهستان‌های شهرستان؛ میاندوآب با استفاده از مدل تاپسیس فازی، فصلنامه برنامه¬ریزی فضایی، (3)1: 154-131؛
7. توکلی¬مقدم، ر.، نجفی، ا و یزدانی، م. (1391)؛ انتخاب مدیر پروژه با به¬کارگیری یک رویکرد ترکیبی دلفی- ویکور فازی، فصلنامه پژوهش-های مدیریت در ایران، (4)16: 44- 19؛
8. حیدری ساربان، و (1393)؛ سنجش و اولويت¬بندي مناطق روستايی بر حسب سطوح رفاه اجتماع (مطالعه موردی: شهرستان پارس آباد)، فصلنامه برنامه¬ریزی فضایی، (3)4: 76- 61؛
9. رضوانی، م (1390)؛ برنامه¬ریزي توسعه روستایی در ایران، تهران: نشر قومس. ص 304؛
10. زارعی، ی (1395)؛ بررسی، تحلیل و سطح¬بندی توسعه روستایی در نواحی جنوب ایران، (مطالعه موردی: استان بوشهر)، رساله دوره دکتری رشته جغرافیا و برنامه¬ریزی روستایی، دانشکده ادبیات و علوم اجتماعی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران؛
11. زارعی، ی و استعلاجی، ع (1396)؛ سنجش میزان برخورداری سکونتگاه¬های روستایی شهرستان بروجرد (با بهره¬گیری از مدل¬های ترکیبی فازی)، فصلنامه برنامه¬ریزی منطقه¬ای، (26)7: 130-113؛
12. زارعی، ی و رحمانیان¬کوشککی، م (1394)؛ ارزیابی عملکرد نظام سلامت در تخصیص منابع بهداشتی، درمانی و تامین اجتماعی (مطالعه موردی)، فصلنامه علمی- پژوهشی مدیریت اطلاعات سلامت، (44)12: 518-506؛
13. زارعی، ی.، مهدوی حاجیلویی، م.، استعلاجی، ع و سرور، ر. (1395)، تحلیل و سطح¬بندی توسعه در مناطق روستایی شهرستان دشتی (با تاکید بر رویکرد فازی)، فصلنامه روستا و توسعه، (1)19: 114-95؛
14. سعیدی، ع (1392)؛ پیوستگی توسعه روستایی ـ شهری در قالب منظومه¬های روستایی، فصلنامه برنامه¬ریزی فضایی- کالبدی، (4)2: 20-11؛
15. شکور، ع و شمس¬الدینی، ع (1391)؛ نقش¬¬آفرینی کانون¬های شهری در ایجاد تعادل و توسعه نواحی روستایی (مطالعه موردی: شهر مصیری و روستاهای پیرامونی، فصلنامه چشم¬انداز جغرافیایی، (21)7: 77-63؛
16. شمس¬الدینی، ع و رحیمی، ع (1393)؛ سطح¬بندی سکونتگاه¬های روستایی شهرستان ممسنی با استفاده از تکنیک¬های ساماندهی فضا، فصلنامه
برنامه¬ریزی منطقه¬ای، (14)4: 102-87؛
17. شمس¬الدینی، ع. (1393)؛ تحلیلی بر درجه¬بندی شاخص¬های توسعه¬یافتگی در نواحی روستایی، فصلنامه جغرافیایی سرزمین، (42)11: 50-37؛
18. صادقی، ح.، عصاری، ع و مسائلی، ا (1389)؛ رویکردی نو به برآورد شاخص رفاه در ایران با استفاده از منطق فازی طی سال¬های 1385-1353. فصلنامه پژوهش¬های اقتصادی، سال دهم، شماره 3: 166-143؛
19. صفری، ر و بیات، م. (1392)؛ تعيين سطوح توسعه¬يافتگي نواحي روستايي استان آذربايجان شرقي با استفاده از تکنيک آماري تحليل عاملي و تحليل خوشه¬اي، فصلنامه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، (28)13: 48-31؛
20. صیادی تورانلو، ح.، منصوری، ح و جمالی، ر(1387)؛ شناسایی و رتبه¬بندی ابعاد کیفیت خدمات کتابخانه¬ای با رویکرد فازی (مورد مطالعه: کتابخانه¬های دانشگاه یزد). فصلنامه کتابداری و اطلاع¬رسانی، سال یازدهم، شماره 44:238-211؛
21. عطایی، م (1389)؛ تصمیم¬گیری چندمعیاره فازی. چاپ اول، سمنان: انتشارات دانشگاه صنعتی شاهرود؛
22. عمراني، محمد و پيري، حبيب (1389)؛ سنجش توسعه¬يافتگي در مناطق روستايي استان سيستان و بلوچستان، مجله تحقیقات اقتصاد کشاورزی، جلد دوم، شماره 3: 144- 125؛
23. غفارزاده دیزجی، هما (1388)؛ دسته¬بندي زیردریایی¬ها با استفاده از سیستم¬هاي فازي. پروژه کارشناسی رشته مهندسی کامپیوتر، دانشکده فنی، مهندسی اراک، گروه کامپیوتر؛
24. قلی¬زاده، ع و شکریان، ا (1391)؛ رویکردی جدید در انتخاب مسکن با استفاده از منطق فازی. مجله تحقیقات اقتصادی، دروه 47، شماره 3: 84-65؛
25. کردوانی، پ و شریفی، ص. (1391)؛ ميزان توسعه¬يافتگي در دهستان¬هاي شهرستان مريوان: مطالعه موردي بخش مرکزي، فصلنامه روستا و توسعه، (3)15: 130-115؛
26. کریمی، ف، احمدوند، م، (1393)؛ مدل¬سازی سطوح توسعه¬یافتگی مناطق روستایی بخش مرکزی شهرستان بویراحمد، تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، (33) 14: 111- 91؛
27. متقی، ا.، ربیعی، ح و قره¬بیگی، م (1394)؛ تحلیل فضایی توسعه نواحی مرزی شرق کشور، مورد: دهستان¬های مرزی استان خراسان¬جنوبی، فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی، (14)4: صفحات 167-147؛
28. مرکز¬ آمار ایران (1390)؛ سالنامه آماری استان بوشهر در سال 1390، سایت اطلاع¬رسانی مرکز آمار ایران، فصل¬های دوم، سوم و پانزدهم؛
29. مومنی، م و حسین¬زاده، م (1391)؛ ارائه رویکردی جدید برای حل مسائل برنامه¬ریزی خطی تمام فازی با استفاده از مفهوم رتبه¬بندی فازی.
پژوهش¬های مدیریت در ایران، دوره 16، شماره 4: 188-171؛
30. نعمتی، ر و رئیسی، غ (1384)؛ رتبه¬بندی عملکردها در مهندسی ارزش فازی، مجموعه مقالات چهارمین کنفرانس ملی مهندسی صنایع، 57- 50؛
31. نظم¬فر،ح.، باختر، س و علوی.، س. (1394)؛ رتبه¬بندی سطوح توسعه¬یافتگی مناطق روستایی؛ مطالعۀ موردی: دهستان¬های استان کرمانشاه، فصلنامه جغرافیا و مطالعات محیطی، (14)4: 192-181؛
32. Bowen, R and Lawlers, S (2009), Learning Approach to Sustainable Agriculture and Rural Development: Reflection from Hawkesbury, University of Western Sydney.; June 1999,155-159;
33. Chen, L. Y and Wang, T. C (2009), Optimizing partner's choice in IS/IT out sourcing projects: the strategic decision of fuzzy VIKOR. International Journal of Production Economics, 20(1): 232-242;
34. Chu, M. T., Shyu, J., Tzeng, G. H., Khosla, R. (2007), Comparison among three analytical methods for knowledge community's group-decision analysis. Expert Systems with Applications; 33(4): 1011–1024;
35. Johnson, T. G., & Altman, I. (2014), rural development opportunities in the bio economy. Biomass and bioenergy, Vol 63:341-344;
36. Kalbar, P. P., Karmakar, S., & Asolekar, S. R (2016), Life cycle-based decision support tool for selection of wastewater treatment alternatives. Journal of Cleaner Production, 117, 64-72;
37. Malczewski, J. (1999), GIS and Multicriteria Decision Analysis. USA: John Wiley & Sons; 1-392;
38. Papadopoulou, E., Hasanagas, N., & Harvey, D. (2011), Analysis of rural development policy networks in Greece: Is LEADER really different? Land Use Policy, 28(4):663-673;
39. Rao, R. V (2008), A decision making methodology for material selection using an improved compromise ranking method. Materials and Design, 29(10), 1949-1954;
40. Sillberfein,M (2004), Settlement form and Rural Development: Scattered Versus Clustered Settlement , 80(5):258-261;
41. Smit, M. J., van Leeuwen, E. S., Florax, R. J., & de Groot, H. L. (2015), rural development funding and agricultural labour productivity: A spatial analysis of the European Union at the NUTS2 level. Ecological Indicators, Vol 59: 6-18;
42. Wei, J and Xiangyi, L. (2008), the Multiple Attribute Decision- Making VIKOR Method and Its Application, Wireless Communications, Networking and Mobile Computing. WICOM '08. 4th International Conference, Chain;
43. Xia, H. C., Li, D. F., Zhou, J. Y and Wang, J (2006), M. Fuzzy LINMAP method for Multi-Attribute Decision Making under Fuzzy Environments. Journal of Computer and System Science, 2006. 72:741-759;
44. Yen, J., Langari, R. (1999), Fuzzy Logic Intelligence, Control, and Information, Prentice Hall Publishing Company;
45. YIlmaz, B., Dasdemir, I., Atmis, E., & Lise, W (2010), Factors affecting rural development in Turkey: Bartin case study. Forest Policy and Economics, 12(4):239-249;
46. Zadeh, L.A. (1965) Fuzzy sets; inform. Control 8: 338–353.
